Ermeni Soykırımı, Rum Soykırımı, Dersim Soykırımı, 33 Kurşun, Malatya, Maraş, Çorum, 1 Mayıs, Roboski, Suruç, Ankara ve daha sayısız katliam. Kanlı tarih sayfalarına geçen katliamlardan birinin tarihi 2 Temmuz 1993, yer Sivas.

 

Ankara’da 1988 yılında kurulan Pir Sultan Abdal Kültür Derneği’nin (PSAKD) her yıl düzenlediği Pir Sultan Abdal Şenlikleri’nin dördüncüsü Pir Sultan Abdal’ın köyü olan Sivas’ın Yıldızeli ilçesine bağlı Banaz köyünde 1-4 Temmuz 1993 tarihlerinde gerçekleştirilecekti. 30 Haziran 1993 akşamı yüzlerce kişi, Ankara’dan Sivas’a hareket eder. 1 Temmuz günü yoğun bir programla geçen festivalin ikinci günü yani 2 Temmuz’da etkinlikler saat 10.00’da başlar.

 

Gün içerisinde gerçekleştirilecek etkinliklerin hazırlıkları sürerken, saldırının ayak sesleri de duyulur. Saldırıların örgütlemesinin daha önceden yapıldığı, bir gün öncesinden dağıtılan “saldırı bildirilerinden” ve çevre kentlerden dinci grupların Sivas’a taşınmasıyla anlaşılır. 2 Temmuz Cuma günü saldırılar Cuma namazından sonra başlar. Dinci gruplar önce etkinliğin gerçekleştirildiği kültür merkezi önünde toplanıp buraya saldırır, “Sivas laiklere mezar olacak”, “Cumhuriyet Sivas’ta kuruldu, Sivas’ta yıkılacak” gibi sloganlar atılır.

 

Çabalar sonuçsuz kalır…

 

Kısa sürede sayıları 15 bini bulan saldırgan grup, Madımak Oteli’ne yönelir. Katliam tehlikesine karşı hem kentin yöneticileri hem de dönemin başbakanı, Cumhurbaşkanı, bakanlar, milletvekilleri aranır. Ancak buna rağmen binlerce saldırganın olduğu bölgeye sadece yaklaşık 100 asker polis gönderilir. Ve saldırganların oteli ateşe vereceği anlaşılır. Dışarıdan otelin içine bidonlarla benzin atılır. Yangında göz göre göre 33’ü konuk, 2’si otel görevlisi 35 kişi katledilir Madımak’ta. 51 kişi yaralı, 40 kişi ise yara almadan kurtulur. 

 

Yargı süreci

 

Katliamın ardından 190 kişinin gözaltına alınması, bunlardan 124’ünün tutuklanması ile başlayan yargı süreci, şaşırtıcı olmayacak şekilde “adalet”in sağlanmadığı, aksine katliamın ödüllendirildiği bir sürece dönüştü. Dava sürecinde 28 Kasım 1997'de açıklanan kararda, 33 sanığa idam cezası, 14 sanığa 15 yıla kadar değişen hapis cezaları verildi. Yargıtay 9’uncu Ceza Dairesi 24 Aralık 1998'de hapis cezalarını onadı, 33 idam cezasını ise usul noksanlıkları nedeniyle bozdu. 16 Haziran 2000'de 33 sanığa yeniden idam cezası verildi. 2002 yılında idam cezasının yürürlükten kaldırılmasıyla idam cezası hükümlülerinin cezaları ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çevrildi.

 

Olayın kilit ismi olarak nitelendirilen, dönemin Sivas Belediye Meclis üyesi Cafer Erçakmak ve Yargıtay'ın 1997'deki bozma kararından sonra firar eden 8 sanık hala yakalanmış değil. Davanın firari olan 5 sanık ile ilgili kısmı, 13 Mart 2012 tarihinde “zaman aşımı” gerekçe gösterilerek düşürüldü.

 

Öte yandan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, katliamın tutuklu sanığı Ahmet Turan Kılıç’ı “affetti”. “Affa” Madımak’ta yakınlarını kaybedenler tepki gösterdi.

 

Sivas Katliamı’nda hayatını kaybedenlerin isimleri şöyle: Muhlis Akarsu (45), Muhibe Akarsu (45), Gülender Akça (25), Metin Altıok (53), Mehmet Atay (25), Sehergül Ateş (30), Behçet Sefa Aysan (44), Erdal Ayrancı (35), Asım Bezirci (66), Belkıs Çakır (18), Serpil Canik (19), Muammer Çiçek (26), Nesimi Çimen (62), Carina Cuanna Thuijs (23), Serkan Doğan (19), Hasret Gültekin (22), Murat Gündüz (22), Gülsüm Karababa (22), Uğur Kaynar (37), Asaf Koçak (35), Koray Kaya (12), Menekşe Kaya (15), Handan Metin (20), Sait Metin (23), Huriye Özkan (22), Yeşim Özkan (20), Ahmet Özyurt (21), Nurcan Şahin (18), Özlem Şahin (17), Asuman Sivri (16), Yasemin Sivri (19), Edibe Sulari (40), İnci Türk (22); otel çalışanları Ahmet Öztürk (21) ve Kenan Yılmaz (21).

 

Tarihte bugün yaşanan diğer önemli gelişmeler şöyle:

 

1865: Feminist yazar ve siyasetçi Lily Braun bugün Prusya’nın Saksonya eyaletinde doğdu. 

 

Lily, küçük yaşlardan itibaren burjuva yaşamını ve kadınların toplumdaki konumunu sorgulamaya başladı.

 

Ayrıca, Minna Cauer tarafından yayınlanan feminist gazete Die Frauenbewegung (Kadın Hareketi) için gazetecilik yapan Lily, sosyalizm ve feminist hareketle ilgilenmeye başladı. Almanya’da feminist hareketin öncülerinden kabul edilen Lily, işçi ve feminist feminist çevreler arasında arabuluculuk yapma girişimleri ile eleştirildi. Ona göre kadınlar kendi kişiliklerine sahip olmalı ve sadece (geleceğin) anneleri ve eşleri olarak görülmemeliydi. 

Lily, Birinci Dünya Savaşı'nın ortasında 51 yaşında geçirdiği felç sonucu Berlin’de Zehlendorf'ta 8 Ağustos 1916’da yaşamını yitirdi.

 

1937:  Uçakla ilk dünya turu için yola çıkan Amelia Earhart ve Fred Noonan kayboldu.

 

1970: Avustralyalı süfrajet ve aktivist Jessie Mary Grey, 18 Nisan 1889’da Hindistan’da dünyaya geldi. Jessie, İngiltere'deki kadınların oy hakkı mücadelesinden 1967'de Avustralya'nın Yerli Avustralyalılara karşı anayasal ayrımcılığın kaldırılmasına kadar 50 yılı aşkın süre mücadelesini sürdürdü. Avustralya'nın Birleşmiş Milletler'in kuruluşundaki ilk ve tek kadın delegesi oldu. 

 

Jessie, Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'ne “cinsiyet üzerinden ayrımcılık yapılmaması” maddesinin eklenmesini sağladı. 1967'de Yerli Avustralyalıların oy hakkı için mücadele eden Aborjin Hakları Örgütü'nün kurulmasına öncülük eden Jessie, soğuk savaş döneminde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ile diplomasi görüşmelerine teşvik etme çabaları nedeniyle sağcı medya tarafından "Kızıl Jessie" olarak adlandırıldı. Jessie, 1970’te bugün yaşamını yitirdi.

 

2018: Ağrı'nın Bezirhane (Bezirgane) köyünde, ailesiyle akraba ziyaretine giden ve 15 Haziran’da kaybolan 4 yaşındaki Leyla Aydemir’in, 3 yıl önce bugün cenazesine ulaşılmıştı.