21 Haziran 1908: Londra’da görkemli ‘Kadınlar Pazarı’ eylemi
- 10:35 21 Haziran 2021
- Tarihte Bugün
İngiltere’nin başkenti Londra’da yüzbinlerce kadın, seçme ve seçilme hakkı için 21 Haziran 1908 günü yürüdü.
Britanya'daki Kadınların Sosyal ve Siyasi Birlikleri (WSPU), Londra'da gerçekleşecek bir kitlesel mitingin hazırlıklarına iki ay önce başladı.
“Kadınlar Pazarı” olarak bilinen gösteriye, tahminen 300 bin ila 500 bin arasında kadın katıldı. Bu miting Başbakan Herbert Henry Asquith'in sözlerine verilen bir yanıttı. Kadınlara oy hakkı tanınmasına şiddetle karşı çıkan Başbakan, kadın oyları için kampanyanın elde edebileceği desteğin boyutunu göstermek için kadınlara meydan okudu.
WSPU, ülkenin dört bir yanından destekçileri taşımak için, özel tarifeli trenler düzenledi.
Londra’nın dört bir yanında yürüyerek Hyde Park’a gelen kadınlar, konuşmalar ve müzik eşliğinde görkemli bir eylem yaptı.
Tarihte bugün öne çıkan diğer kimi gelişmeler şöyle:
1734: Kanada’nın köleci tarihinde bir isyan sembolü olan Marie Joseph Angelique, Montreal’de 10 Nisan 1734’te çıkan yangında 45 evin yakılmasından sorumlu tutularak 21 Haziran 1734’te idam edildi. Bedeni yakılarak külleri savruldu. Birçok araştırmacı Marie’nin yangını başlatmadığını savunuyor.
Marie’nin başlattığı isyan, kişiliği ve eylemleri ile Afro-Amerikan kölelerin özgürlüğü için bir isyan çığlığı olmaya devam ediyor.
1870: Almanya’da kimya doktorası alan ilk kadın olan Clara Helene Immerwahr doğdu.
Yahudi olan Helene İmmerwahr savaş karşıtı bir militan ve aktif bir kadın hakları savunucusuydu. 1901 yılında evlilik yaptığı Nobel ödüllü meslektaşı Fritz Haber, 1. Dünya Savaşında Alman ordusuna kimyasal silah, zehirli gazlar üretiyordu. Bu çelişkinin 1915’te ölümü seçen Clara’nın intiharında etkili olduğu uzun yıllar tartışma konusu olmuştu.
1914: Avusturyalı yazar, radikal barış aktivisti, Nobel Barış Ödülü alan ilk kadın Berthavon Suttner hayatını kaybetti. Yazarın, ilk romanı “Silahları Bırakın” idi.
1919: Ermenistan'da yapılan genel seçimlerde üç kadın milletvekili seçildi.
1957:Ellen Louks Fairclough, Kanada'nın ilk kadın bakanı olarak yemin etti.
1997 : Kadınlar Ulusal Basketbol Birliği’nin (WNBA) ilk maçı oynandı. Lig, 22 Nisan 1996'da kurulmuştu.
2001: 10-11 Haziran tarihlerinde gözaltında cinsel taciz ve tecavüze maruz kalan kadınların da katıldığı “Cinsel Taciz ve Tecavüze Hayır” kurultayı gerçekleştirildi. Devletin kadına yönelik şiddetinin önemli biçimlerinden biri taciz ve tecavüz işkencesine karşı 1997 yılında Emekçi Kadınlar Birliği (EKB) “Cinsel Şiddete Hayır!” başlığı altında bir kampanya başlatmıştı. Gözaltında cinsel işkence, EKB tarafından 1999’da yeniden özel bir kampanyaya dönüştürüldü. Bu kampanyanın bir parçası olarak “Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Hayır Kurultayı” 10-11 Haziran 2000’de Muammer Karaca Tiyatrosu’nda toplandı. Kurultaya birçok ilden katılımın yanı sıra; Almanya, İsviçre ve İngiltere’den de kadınlar katıldılar. Gözaltında tecavüz işkencesine maruz kalan kadınlar, kürsüden yaşadıklarını anlatarak devletin tecavüzcü yüzünü teşhir ettiler.
Kadınlara daha sonra dava açıldı. 21 Haziran 2001’de yargılanan 19 kadının duruşmasına devam edildi.
2007: Kadın örgütleri, İstanbul 3. Bölge Milletvekili Adayı Sabahat Tuncel’le dayanışmak için, tutuklu yargılandığı davanın duruşmasına katıldı. Kadınlar, yaptıkları açıklamada "Biz kadınlar Tuncel'i feministlerin ittifakı, sosyalist kadınların mücadele dostu, emekçi kadınların yol arkadaşı, Kürt, Türk, Ermeni yaşadığımız topraklardaki tüm halklardan kadınların sesi olduğu için destekliyoruz," dedi.
HADEP ve DEHAP’ta çeşitli görevlerde bulunan Sabahat Tuncel, Kasım 2006’da bir toplantıya yapılan polis baskını sırasında tutuklanmıştı.
2013: KESK’li kadınlar Bingöl’de 16 yaşındaki çocuğa cinsel istismar davasında 8 sanığın serbest bırakılmasını protesto etti.
2018: Fransa Senatosu, ülkelerinde baskı gören kadın hakları savunucularına iltica hakkı verilmesini öngören yasa değişikliği önerisini reddetti.
2018: Kongreya Star, Efrîn ile dayanışmak amacıyla başlattıkları "Efrîn için başkaldır" hamlesinin ikinci aşaması kapsamında Qamışlo'nun Dêrik ilçesi ve Hesekê'de basın açıklaması gerçekleştirdi.
Dêrik'teki açıklamaya Süryani Kadınlar Birliği, Ermeni Kadınlar Meclisi, Dêrik Keldani Kadınlar Meclisi ve Dêrik Arap Kadınlar Vakfı'ndan kadınlar katıldı.
2018: Jin Haber Ajansı’nda (JINHA) çalışan Zehra Doğan, tutuklu bulunduğu süreçte Uluslararası Kadınların Medya Vakfı (IWMF) 2018 Gazetecilikte Cesaret Ödülü’nü kazandı.
JINHA'da çalışan gazeteci-ressam Zehra Doğan, Nusaybin ve Cizre gibi çatışmalı bölgelerden geçtiği haberler nedeniyle ödüle layık görüldü. Zehra, Nusaybin'den geçtiği bir haber ve yaptığı bir resim gerekçesiyle Temmuz 2016'da tutuklanmış, Aralık 2016'da tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılmıştı.
Haber ve resmi nedeniyle verilen 33 aylık "Örgüt propagandası" cezasının kesinleşmesiyle birlikte Zehra, Haziran 2017'de tekrardan tutuklanarak Diyarbakır Cezaevi'ne gönderilmişti. Zehra’nın çalıştığı JINHA ise 29 Ekim 2016'da çıkarılan kanun hükmünde kararname ile kapatılmıştı.
1990 yılında kurulan IWMF, her yıl hapis, yargılama, saldırı gibi ihtimalleri göze alarak haber yapan dünya çapından kadın gazetecilere ödül veriyor.