12 Mayıs 1974: Leyla Qasım idam edildi
- 09:24 12 Mayıs 2021
- Tarihte Bugün
Leyla Qasım, Baas rejimi tarafından 12 Mayıs 1974’te idam edildi.
1974: Cesareti, direnişçi özelliğiyle dilden dile dolaşan ve bugün binlerce kadına adını miras bırakan Leyla Qasım, 1952 yılında Irak’ta İran sınırına yakın olan Xaneqîn kentinde Dalaho Qasım ve Kanî’nin üçüncü çocuğu olarak dünyaya gelir. Kürtlerin sınırlarla bölünerek hafızasızlığa itildiği bir yüzyılda doğan Leyla, 20 yaşındayken Kürdistan Öğrenciler Birliği ile tanışır. YXK’ye destek veren toplumsal eşitlik, kadın hakları ve Kürt sorunu üzerinde yoğunlaşan Leyla, aynı zamanda kadın haklarını ihlal eden yasalarla da mücadele eder. Leyla, Bağdat Üniversitesi’ndeki Kürt öğrenciler üzerinde belirgin bir etkiye sahip olur. Bu dönemde Saddam Hüseyin’in Kürt düşmanlığı üzerine bir makale kaleme alan Leyla, bu nedenle rejimin hedefi haline gelir. “Kölelik Kürtlerin kaderi değil” diyen Leyla, ulusal kurtuluş mücadelesinin aktif bir militanı olmak için peşmergelere katılma kararı alır.
11 Mart 1970’te Saddam Hüseyin ile Mustafa Barzani arasında imzalanan anlaşmaya Irak rejiminin uymaması üzerine savaş kızışır. Irak rejiminin Qeladize kentini bombalaması sonucunda birçok sivil yaşamını yitirmiştir. Bu dönemde Leyla’ya Kürt halkının sesini dünyaya duyurmak amacıyla bir uçak kaçırma görevi verilir. Uçak kaçırma eyleminde Leyla, 4 arkadaşıyla birlikte 24 Nisan 1974'te yakalanır. Hapishanedeyken işkence ve insanlık dışı uygulamalara tabi tutulan Leyla, hiçbir şekilde boyun eğmeyerek Kürt özgürlük hareketine daima sadık kalacağının mesajını verir. Leyla, kısa süren düzmece bir yargılama sonrasında idama mahkum edilir.
Leyla ve arkadaşları Baas rejimi tarafından 12 Mayıs sabahı idam edilir. Leyla idam sehpasına giderken Kürt ulusal marşı “Ey Raqib”i okur. Leyla son görüşmesinde annesine, “Güzel annem; tasalanma, ben bir dava insanıyım artık. Kürt halkı ve Kürdistan için savaşıyorum….Anne bizim ölümümüzle binlerce Kürt insanı uyanacak, özgürlük bayrağımız dalgalanacak. Ben öldüğümde üzülmeyin, saç örgülerimden bayrak yapsınlar!" demişti.
Tarihte bugün yaşanan diğer önemli gelişmelerden bazıları şu şekilde:
1897: Finlandiyalı yazar ve aktivist Minna Canth, ailesinin dükkanını yönetirken, yazmaya başlar. Yazarın çalışmaları, özellikle kadınların özlemlerinin ifade edilmesine ve gerçekleştirilmesine izin vermenin zıt olduğunu düşündüğü bir kültür bağlamında kadın hakları meselelerini ele alıyor. “İşçinin Karısı” ve “Papazın Ailesi” en iyi bilinen oyunları olan Minna’nın “Anna Liisa” oyunu filmlere ve operalara uyarlandı. Minna, kendi zamanında, fikirleri ile zamanının fikirleri arasındaki eşzamanlılık ve kısmen de kendi bakış açısına olan güçlü savunuculuğu nedeniyle tartışmalı bir figür haline geldi. Minna, 124 yıl önce bugün hayata veda etti.
1925: Amy Lawrence Lowell, klasik değerlere dönüşü destekleyen bir imgesel okulun ABD’li şairiydi. 96 yıl önce bugün hayata veda eden Amy, ölümünden bir yıl sonra Pulitzer Şiir Ödülü’nü kazandı.
1965: Hemşirelerin topluma yaptıkları katkılarından dolayı Florence Nightingale’in doğum günü olan bugün Uluslararası Hemşireler Günü olarak kutlanıyor.
1994: İngiliz kimyager Dorothy Mary Crowfoot Hodgkin, X ışının yapısını belirlemek için biyomoleküllerin, yapısal biyolojide önemli bir araç olmasında öncülük etti. Dorothy, daha önce Edward Abraham ve Ernst Boris Chain tarafından tahmin edilen penisilinin yapısının doğrulanması ile 1964’te Nobel Kimya Ödülü’nü kazanan üçüncü kadın oldu.
2014: Binlerce İranlı kadın, başı açık fotoğraflarını sosyal medyada paylaşarak kamusal alanda örtünmeyi zorunlu kılan yasaları protesto etti. İranlı kadın gazeteci Masih Alinejad’ın açtığı facebook sayfasına, kadınların parklarda, sahilde, sokaklarda çektiği başörtüsüz görüntüler yağdı. Sayfa, on gün gibi kısa bir süre içerisinde 130 bin kişi tarafından beğenildi. Kadınlar fotoğraf altlarına yaptıkları yorumlarda, “Rüzgârı ve güneşi saçlarımızda hissetmek istiyoruz” diye yazdılar. Kampanyayı başlatan Masih'e göre, başörtüsü takıp takmamak kadınların seçimine bırakılmalı.
2020: Tevgera Jinên Azad (TJA) aktivisti Newal Paçal Adana’da geçirdiği beyin kanaması sonucu yaşamını yitirdi. Adana’dan Batman’a getirilen Newal’in cenazesi Petrol (Tılmız) Mezarlığı’na defnedildi. Newal’in yaşamını yitirmesi sonrasında mesaj yayınlayan TJA, ailesine başsağlığı dileklerinde bulundu.