Melek Avcı

 

ANKARA – Yerel yönetimler için belirlenecek adayların toplumsal cinsiyet bilincine sahip olması gerektiğini belirten Eşit Yaşam Derneği’nin EŞİK Temsilcisi Nazik Işık, “Zihniyet ile cinsiyetin buluşmadığı toplumsal cinsiyetin ele alınmadığı her yerde biz kadın ve erkek olmak arasında bir fark olmadığını düşünüyoruz” dedi.

 

31 Mart’ta yapılacak Yerel Yönetim Seçimleri yaklaşırken partilerin aday listeleri hemen hemen netleşti. Aday listelerine bakıldığında AKP-MHP kadınları neredeyse hiç görmezken muhalefet 2019 yerel seçimlerine göre kadın adaylarla kısmı bir artış gerçekleştirdi. Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) ise aday belirlemelerinde eşbaşkanlık sistemini yürütmeyi sürdürecek. 

 

Eşit Yaşam Derneği’nin Eşitlik için Kadın Platformu (EŞİK) Temsilcisi Nazik Işık partilerin açıklanan aday listelerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

 

‘İktidar zaten eşitlikten çok uzak aramızda ideolojik kopuş var’

 

İktidar ve muhalefetin eşit temsile ilişkin yaklaşımını değerlendiren Nazik, iktidarın bu anlayıştan çok uzak olduğunu belirtti. Nazik, “Cumhur İttifakı ve o çevrede dönen siyasi partiler AKP-MHP’nin zaten cinsiyet eşitliği kavramıyla ilişkileri yok. Bizim için çok önemli olduğunu düşündüğümüz laikliğe, hukukun üstünlüğüne, bilime dair yaklaşımları halkın taleplerine duyarlılık yerine daha pragmatist yaklaşımları var. Bugün işine nasıl geliyorsa onun üzerinden gider. Fakat bizim için eşitlikçi, hukuka dayanan bir anlayıştan çok uzak oldukları açık. Orada gösterilecek kadın adaylar konusunda da biyolojik cinsiyetleri dışında bir cinsiyet kavramının kullanılması ne yazık ki yok. Takip ettiğimiz kesim, taleplerimizi yönlendirdiğimiz kesim de bu kesim değil. Maalesef Türkiye’de kutuplaşmanın bir sonucu olarak da bu kesime ilişkin aramızda ideolojik bir kopuş söz konusu. Muhalefet partileri diyebileceğimiz kesimde CHP’de aşağı yukarı bütün adaylar belli olmuş gözüküyor ama bütün bölgelerde seçime girmeyebilir. Geçen seçimde de bin 388 bölgeden bine yakınında İYİ Parti ile birlikte girmişti, bu defada da bu tür anlaşmaları açık ya da örtük olarak olacak. O nedenle şuana kadar açıklananlar çerçevesinde konuşabiliriz. Fakat partiler tarafından açıklamalar sürüyor. DEM Parti’de eşbaşkanlık sistemi olduğu için biz kadınlar açısından önemli bir parti, onların da seçime girecekleri tüm bölgeler kesinleşmedi” diye konuştu.

 

‘Başlangıç noktasına göre iyi olsak da hala alacaklıyız’

 

Partilerin aday tablolarında henüz yüzde yüz bir netleşmenin olmadığını söyleyen Nazik, ancak arzu edilen düzeyde bir eşit temsil gidişatının olmadığını kaydetti. Nazik, şöyle dedi: “Mevcut duruma göre daha yüksek bir temsilin gerçekleşeceği açık, örneğin İzmir’de CHP’nin 3 kadın belediye başkanı varken şuanda 9 belediye başkanı adayı kadın açıklandı. Bu bile bir gelişme ama tabi bu hala alacaklı olduğumuzu ve eşit temsilden uzak olduğumuzu görmemize engel değil. O nedenle biz kadınlarla ilgili temsil açısından olan krizin henüz aşılmadığını, bunun için gerekli çabanın istediğimiz eşit temsile varmak açısından gerçekleşmediğini belediye başkanı adaylıkları için söyleyebiliriz. Sürede de azaldı. 20 Şubat aday listelerinin teslim edilme günü. Hem belediye başkanlıkları hem de meclis üyelikleriyle ilgili kısmın yoğun bir şekilde konuşulmasının zamanı. Dilerim meclis üyeliklerinde temsil meselesi olumlu bir yönde gidişat gösterir. Başlangıç noktasına göre de belediye başkanlıklarında nispeten daha iyi bir orandayız; belediye başkanlığında yüzde 2-3 aşmayan oran meclis üyeliğinde yüzde 11-12’ye varmıştı 2019’da, bu seçimde eşit temsil yolunda daha iyi yol alabiliriz.” 

 

‘Eş başkanlık önemli ama tek mekanizma değil’

 

Eşit temsilin yanı sıra DEM Parti uygulamalarından biri olan eşbaşkanlık sisteminin de önemli bir ayak olduğunu belirten Nazik, “EŞİK her hafta yaptığı değerlendirmelerde elbette bir yandan güncel olayları konuşuyoruz, bir yandan da eşitlik yolunda sadece mevcutları koruyucu değil gelişme sağlayıcı olmak için adımlar atıyoruz. Bizim de hedefimiz eşitlik ve eşit temsil olduğu için, eşitliği sağlayacak her türlü uygulamayı, mekanizmayı destekledik, destekliyoruz. Eşbaşkanlık da bunlardan bir tanesi. Bizim açımızdan önemli, tek mekanizma değil ama değer verdiğimiz, olmasında yarar gördüğümüz bir mekanizma. Onun dışında da tabi ki örneğin belediye meclis üyelikleri, milletvekilleri aday listelerinde bizim öngördüğümüz eşit temsil 50-50 olması ve fermuar sisteminin mutlaka olmasıdır. Kadın adayların seçilemeyecek yerlerden diplere konulmaları değil baştan itibaren bir kadın bir erkek şeklinde listelenerek bu listelerin eşit temsile yaklaştırılması önemli. Bu da bir yöntem, tek kişinin seçildiği koltuklar için eşbaşkanlık önemli bir mekanizma ama çok kişinin nispi sistemle seçildiği yerde de fermuar sistemi bizim için önemli mekanizmalardır” ifadelerini kullandı. 

 

Kadın ve erkekte zihniyet değişimi

 

“Zihniyet ile cinsiyetin buluşmadığı toplumsal cinsiyetin ele alınmadığı her yerde biz kadın ve erkek olmak arasında bir fark olmadığını düşünüyoruz” diyen Nazik, devamla şunları belirtti: “Önemli olan kadınlar için, eşit bir dünya oluşması için önem verdiğimiz başka kavramlar da var. Biz bu dönemde de israftan kaçınan, güvenilir, yenilikçi, barışçı, liyakat sahibi kadın veya erkek bütün adaylardan bu tür özellikler taşımasını bekliyoruz. Gerçekten toplumsal cinsiyet yaklaşımına sahip olmaları, buna değer vermelerini ve yerel yönetimlerde kendilerinin de bu doğrultuda davranmalarını bekliyoruz kadın erkek fark etmeksizin. Bu birinci noktası ama ikinci noktası kadınların bir takım mevkilerde, makamlarda, koltuklarda bulunmaları ve temsille ilgili cinsiyet kaynaklı ayrımcılığın değiştirilmesidir. Herkesin eşit insanlar olarak birbiriyle ilişki kurabildikleri ve başkalarını da dikkate alabildikleri bir dünyanın eşit temsilden geçtiğine inanıyoruz. Eşit temsil olmadan kadınlar bile, -toplumun yarısını oluşturan kesim olduğu için örnek veriyorum-, temsil edilmezken erkeklerin başkalarının adına konuşma özelliği değişemez. Bu nedenle en azından eşit insanlar olarak bizimle ilişki kurulan bir dünya yaratmaya ihtiyacımız var, biz olmadan demokrasi olmayacak. Eşit temsil olmadan ayrımcılığa uğrayan kesimlere ancak elimizden geliyorsa ‘iyi niyetimiz, insanlığımız vs’ adlandırmaları altında yaptığımız sosyal yardım, sosyal hizmet yaklaşımı önde olacaktır. İnsan olarak eşitlik üzerinden bir bakış açısı gelişmeyecek. Bu nedenle kadınların eşit temsile erişmesi bugün dünyada var olan eşitsizliğin, farklı ayrımcılık türlerinin ortadan kalkması için çok önemli bir gelişmeye karşılık geliyor.”

 

Kadın adayları destekleyen çalışmalar

 

EŞİK olarak yerel seçimlerde kadın sözü ve temsiliyeti için çalışmalarını sürdürdüklerini kaydeden Nazik, “Yerel seçim çalışma grubumuz var, çeşitli görsellerle gelişmeleri yönlendirmeyi amaçlayan açıklamalar yaptık. Adaylara yönelik çalışmalar yürüttük, bu defa öncekilerden çok daha yüksek sayıda kadınların aday adayı olduğu dönemdeyiz bu da bizim için çok önemli bir gelişme. Adaylara hem sosyal medyayı nasıl kullanacakları hem de siyasi partilerle ilişkileri açısından eğitimler yaptık. Çünkü herkes siyasetin kurdu değil, siyasi hayatı belki de bu seçimlerle başlayan ilk kez aday olan onlarca binlerce kadın var. Biz de arkadaşlarımızı bu alanda güçlendirmeye çalıştık. Şimdi ‘nasıl bir yerel yönetim istiyoruz’ üzerinde çalışıyoruz. Önümüzdeki dönem oluşmasını istediğimiz yerel yönetim, demokrasi anlayışı çerçevesinde bunu ortaya koymaya çalışacağız. Siyasi partilerle iletişim kurmaya çalıştık, görüşmeler yaptık ve devam ediyor. Adaylar belli oldukça kadın adayların seçilmesi içinde çalışma yürüteceğiz” dedi.