İSTANBUL - Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın Barış ve Demokratik Toplum Süreci çağrısı, yalnızca Ortadoğu’da değil, dünyanın birçok ülkesinde de güçlü yankılar uyandırmaya devam ediyor. Tarihi çağrının ardından İstanbul’un her ilçesi ve mahallesinde yoğun bir çalışma seferberliği başladı.  

 

Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat’ta başlattığı Barış ve Demokratik Toplum Süreci, yalnızca Türkiye’nin değil, tüm Orta Doğu’nun ve dünyanın gündemine oturdu. Çağrının yapıldığı günden bu yana önemli gelişmeler yaşanırken, her kesimden güçlü destek yükseldi. Abdullah Öcalan’ın barışa dair tarihi girişimi hâlâ gündemin merkezinde yerini koruyor. Dünyanın dört bir yanında milyonlarca insan, hem Abdullah Öcalan ile görüşme hakkının tanınmasını hem de fiziki özgürlüğünün sağlanmasını talep ediyor.

 

Sürecin yakınları sürüyor 

 

Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan, 27 Şubat’ta yaptığı çağrının ardından 9 Temmuz’da görüntülü bir açıklama ile ikinci çağrısını gerçekleştirdi. Bu çağrı üzerine PKK, silahları yakarak, imha etme kararı aldı. 30 kişilik Barış ve Demokratik Toplum Grubu, Güney Kürdistan Bölgesi’nin Silemanî kentindeki Şikefta Casenê bölgesinde düzenlenen törenle silahlarını imha etti. Tören, Orta Doğu başta olmak üzere dünya genelinde büyük yankı uyandırdı. Türkiye, Kürdistan ve Avrupa’dan yüzlerce kişinin katıldığı töreni, milyonlar da ekran başında takip etti. Atılan bu tarihi adımın ardından, Kürt sorununun demokratik bir zeminde çözülebilmesi için Meclis’te bir komisyon kuruldu. Abdullah Öcalan’ın başlattığı sürecin yankıları hâlâ hem Avrupa ülkelerinde hem de Orta Doğu’da sürerken, yoğun çalışma temposuna giren kentlerin başında İstanbul geliyor.

 

27 Şubat’ta duyurulan tarihi çağrının ardından İstanbul’da yaşanan gelişmeleri ve etkinlikleri derledik.

 

‘Barış için söz kurmak için toplandık’ 

 

Yıllardır büyük bir kararlılık ve ısrarla “barış” talebini her koşulda savunan ve sesini yükselten Barış Anneleri, süreci desteklediklerini belirtip katkı sunmak için bir dizi etkinlik düzenledi. İstanbul Barış Anneleri İnisiyatifi, 8 Haziran’da “Barış için elini taşın altına koyanların elini güçlendirelim, gelin birlikte yürüyelim, barış umudunu birlikte büyütelim” şiarıyla Taksim Tünel’de bir basın açıklaması gerçekleştirdi. Onlarca kadının destek verdiği etkinlikte, “Barış için söz kurmak üzere toplandık” mesajı verildi.

 

Barış ve Demokratik Toplumu kadınlar inşa edecek

 

Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Kadın Meclisi, gelişmelerle birlikte hem siyasi parti temsilcileriyle bir dizi ziyaret gerçekleştirdi. “Barış ve Demokratik Toplum İnşasında Kadın Buluşmaları” kapsamında Kürdistan ve Türkiye’nin her kentinde kadınlar ile bir araya gelindi. Kadın Meclisi Sözcüsü Halide Türkoğlu ve Kadın Meclisi Koordinasyon üyeleri ile bir dizi temaslarda bulundu. İstanbul Barış Anneleri, Barışa İhtiyacım Var Kadın İnisiyatifi,  Feministler başta olmak üzere her kesimden kadınlarla temaslar kuruldu. Yapılan buluşmalarda tüm kadınların bir araya gelmesi gerektiği ve çağrıyı toplumsallaştırma kararlılığında oldukları vurgulandı.  Buluşmalarda, Barış ve Demokratik Toplumu kadınlar öncülüğünde inşa edeceklerinin mesajı öne çıktı.

 

Barışa İhtiyacım Var Kadın İnisiyatifi kuruldu

 

İstanbul’da 22-23 Şubat tarihlerinde, her kesimden çok sayıda kadının katılımıyla bir çalıştay gerçekleştirildi. Yoğun katılımın olduğu “Kadınlar Barışı Konuşuyor” başlıklı çalıştayda, üç farklı atölye düzenlendi: “Savaş ekonomisi, kadın emeği ve yoksullaştırma politikaları”, “Barış mücadelesiyle kadın mücadelesinin birlikte yürümesine neden ihtiyacımız var?”, “Kadınlar nasıl bir barış istiyor? Barışı nasıl inşa edebiliriz?” Tartışmalar ve fikir alışverişlerinin ardından, Barışa İhtiyacım Var Kadın İnisiyatifinin kurulmasına karar verildi. Kadınlar, savaşın etkilerine karşı ortak mücadele çağrısı yaparak barışın kadınlar öncülüğünde toplumsallaşması gerektiğini vurguladı.

 

8 Temmuz’da Barışa İhtiyacım Var Kadın İnisiyatifi, Kürt sorununun çözüm sürecinin muhataplarından barışın önündeki engellerin kaldırılmasını talep ederek, başta İstanbul olmak üzere Kürdistan ve Türkiye’nin çeşitli kentlerinden yüzlerce kadının katılımıyla Ankara’da Meclis’e yürüme kararı aldı. İstanbul’un üç bölgesindeki çeşitli ilçelerden otobüslerle Ankara’ya giden kadınlar, “Meclis göreve, kadınlar barış mücadelesine!” diyerek savaşın son bulmasını ve kalıcı barışa giden yolu açacak yasal düzenlemelerin yapılmasını talep etti.

 

Demokratik toplum buluşmaları

 

Barış ve Demokratik Toplum Süreci’nin başlamasından bu yana, DEM Parti öncülüğünde “Barış ve Demokratik Toplum Buluşmaları” temalı bir dizi ziyaret trafiği yürütülüyor. DEM Parti İstanbul İl Örgütü, bu kapsamda İstanbul’un her ilçesinde ve mahallesinde halkla bir araya geldi. Gerçekleştirilen buluşmalarda, hem Kürt Halk Önderi’nin başlattığı sürece hem de topluma düşen rol ve sorumluluklara sıkça dikkat çekildi. Katılımcılara sürece dair bilgilendirmeler yapılırken, tarihi bir dönemden geçildiği vurgulandı ve mücadelenin büyütülmesi gerektiği ifade edildi.

 

Gençlik çalıştayı

 

Yine süreç kapsamlı DEM Parti İstanbul Gençlik Meclisi öncülüğünde “Öncüleşen Gençlikle Demokratik Toplum" şiarıyla bir çalıştay düzenlendi. DEM Parti genliği "Uygarlık krizi ve Ortadoğu Gerçeği" konulu bir çalıştay düzenledi.

 

Barış mücadelesinde meslek örgütlerinin rolü tartışıldı

 

18 Temmuz’da İstanbul Barosu ile İstanbul Tabip Odası (İTO), "Demokrasi ve barış mücadelesinde meslek örgütlerinin rolü" başlığıyla panel düzenledi. Çok sayıda meslek örgütü temsilcisi panele katılarak Barış ve Demokratik Toplum Sürecine dair değerlendirmeler yapıldı.

 

Avrupalı gençlerden bir dizi ziyaret

 

Abdullah Öcalan ile görüşmek için 24 Temmuz’da Avrupa’dan gelen Insisting On Freedom (Özgürlük İçin Israr Ediyoruz) İnisiyatifi Üyeleri Türkiye’ye geldi. Ankara ve İstanbul’da temaslarda bulundular. İstanbul’a gelen Avrupalı gençler,  Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Eş Sözcüsü Meral Danış Beştaş, DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları ile bir araya geldi. Ardından Asrın Hukuk Bürosu, Barışa İhtiyacım Var Kadın İnsyatifi, JİNNEWS Kadın Haber Ajansı'nı, Yeni Yaşam Gazetesi, Mezopotamya Ajansı (MA), Tevgera Jınen Azad ( TJA), Kürt Araştırmaları Derneği, Mezopotamya Kültür Merkezi (Navenda Çanda Mezopotamya/ MKM), HDK Genel Merkezi’ne bir dizi ziyaret gerçekleştirdi. Program kapsamında Avrupa’dan Türkiye’ye gelen gençler, Abdullah Öcalan ile görüşmek için Adalet Bakanlığı’na başvurdu. 

 

Umut hakkı

 

Önemli gündem başlıklarından biri de “umut hakkı” oldu. Abdullah Öcalan’ın bu haktan yararlanması konusu süreç boyunca sıkça dile getirildi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 18 Mart 2014 tarihinde aldığı kararda, Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın şartlı salıverilme hakkı olmaksızın ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmasını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) aykırı bulmuştu. AİHM, bu doğrultuda Türkiye’den düzenleme yapmasını istemişti. Ancak söz konusu “ihlal” kararına dair bugüne kadar somut bir adım atılmadı. AİHM kararlarını denetleme yetkisine sahip olan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi (AK BK), 17-19 Eylül 2024 tarihlerinde yaptığı toplantıda, üç yılın ardından ihlal kararını yeniden gündemine aldı. Komite, gerekli önlemlerin geciktirilmeden alınması gerektiğini vurguladı ve adım atılmaması durumunda Eylül 2025’teki toplantıda ara karar hazırlanacağı uyarısında bulundu.

Bu süreçte Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), İnsan Hakları Derneği (İHD), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Toplum ve Hukuk Araştırmaları Derneği (TOHAV), Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST), Diyarbakır Barosu, Van Barosu, Şırnak Barosu, Hakkari Barosu ve Urfa Barosu, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne “umut hakkı” konusunda resmi bildirimde bulundu.Asrın Hukuk Bürosu da müvekkilleri Abdullah Öcalan’ın umut hakkı kapsamında Bakanlar Komitesi’ne başvurarak, Türkiye’nin 11 yılı aşkın süredir adım atmamasında dolayı ihlal prosedürünün başlatılması istendi.

 

Yine Türkiye mevzuatında yer alan "ölünceye dek cezaevinde kalma" şeklindeki infaz rejiminin yürürlükten kaldırılması ve "umut hakkı"nın tanınması talebiyle, 28 Nisan tarihinde TOHAV öncülüğünde, aralarında 46 baro ve sivil toplum örgütünün katılımıyla bir açıklama yapıldı. Yapılan bu açıklamada, "Umut hakkı barış ve insan hakları açısından bir zorunluluktur. Yasal ve idari adımlar ivedilikle atılmalıdır" denilerek çağrı yapılmıştı.

 

46 imzacı kurum

 

Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı (TOHAV), Türkiye İnsan Hakları Vakfı, (TİHV), Türkiye İnsan Hakları Derneği (İHD), Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Barış Vakfı, Demos Araştırma Kolektifi Eşti Haklar için İzleme Derneği, Eşitlik Politikaları Derneği, Göç İzleme Derneği (GÖÇİZDER), Hak İnsiyatifi, Hakikat, Adalet Hafıza Merkezi, Kadın Kültür Sanat Edebiyat Derneği, Kadın Zamanı Derneği,Komelaya Dadsaz, İnsan Hakları Gündemi Derneği, Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Hukuk Dayanışma Dernekleri Federasyonu (MEDTUHAD-FED), Özgürlük Demokrat Avukatlar Grubu, Rosa Kadın Derneği, Star Kadın Derneği, Tahir Elçi İnsan Hakları Vakfı, Tevgera Jinen Azad (TJA), Türkiye Almanya Kültür Forumu, Yaşam Bellek Özgürlük Derneği, Adıyaman Barosu, Ağrı Barosu, Batman Barosu, Diyarbakır Barosu, Hakkari Barosu, Muş Barosu, Siirt Barosu, Şanlıurfa Barosu, Şırnak Barosu, Van Barosu, Adıyaman Tabip Odası, Ankara Tabip Odası İnsan Hakları Komisyonu, Ağrı Kart Ardahan Iğdır Tabip Odası, Batman Tabip Odası, Bitlis Tabip Odası, Diyarbakır Tabip Odası, Mardin Tabip Odası, Muş Tabip Odası, Siirt Tabip Odası, Şanlıurfa Tabip Odası, Şırnak Tabip Odası, Türk Tabipler Birliği İnsan Hakları Kolu, Van Hakkari Tabip Odası.

 

Cezaevlerinde bulunan siyasetçilere ziyaret

 

DEM Parti Eş Genel Başkanları Tülay Hatimoğulları ve Tuncer Bakırhan tarafından Kocaeli’de bulunan Kandıra Kapalı Cezaevi ve Edirne Cezaevi’nde tutsak bulunan Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ ile Selahattin Demirtaş ziyaret edildi. Yapılan ziyaretler sonrasında tutsak bulunan siyasetçilerin sürece destek vermelerinin yolunun açılması vurgusu yapılmıştı. 

 

Aydın, yazar, akademisyen

 

Süreç kapsamlı DEM Parti İstanbul Dil Kültür Sanat Komisyonu, “Aydınlar ve sanatçılar barışı konuşuyor” konulu panel düzenlendi.

 

39 isimden ‘Abdullah Öcalan'ı ziyaret etmek istiyorum’

 

Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın başlatmış olduğu Barış ve Demokratik Toplum Sürecine Avrupa’nın farklı ülkelerinden de destekler sürüyor. Avrupa’nın farklı ülkelerinde  "Abdullah Öcalan'ı ziyaret etmek istiyorum” kampanyası başlatıldı. Avrupa’da 39 isim, kampanya kapsamında İstanbul'a geldi. Gazeteci, yazar, akademisyen, sendikacı, parlamenter ve hukukçuların da aralarında olduğu heyet, İstanbul Taksim'de bulunan bir otelde “Yuvarlak Masa” toplantısı gerçekleştirdi. 

 

Ölüye Saygı ve Adalet İnisiyatifi’nden panel

 

Ölüye Saygı ve Adalet İnisiyatifi, “Barış inşasında ölüye saygı ve adalet talebi” başlığıyla Kadıköy’de bulunan Moda Sahnesi’nde bir panel düzenlemişti. Panele hakları savunucuları, siyasetçiler, aydınlar ve yazarlar katıldı. İki oturumdan oluştu. Her iki oturumun ana başlıkları, “Barış inşasında ölüye saygı ve adalet arayışı” ile “Barış inşasında ölüye saygı ve adalet talebi” şeklinde oldu.