Derya Ren

 

DERSİM - İki yıldır kendisinden haber alınamayan Gülistan Doku hala bulunabilmiş değil. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve eski Tunceli Valisi Tuncay Sonel’in Gülistan’ın ailesi ile yaptığı görüşmeler aileyi oyalamaktan öteye gitmedi.

 

Dersim’de Munzur Üniversitesi öğrencisi 21 yaşındaki Gülistan Doku’nun kaybedilişinin üzerinden 2 yıl geçti. Gülistan’ın Diyarbakır'da yaşayan ailesi, kaybolduğu gün Dersim’e gelerek "kayıp ihbarı"nda bulundu. Bunun üzerine arama çalışmaları başlatıldı. Yapılan araştırmalar sonunda Gülistan Doku'nun cep telefonunun en son Uzunçayır Baraj Gölü üzerindeki Sarısaltuk Viyadüğü'nde sinyal verdiği belirlendi. Viyadük üzerinden geçen bir aracın kamerasına Gülistan’ın birkaç saniyelik görüntüsü yansıdı. 7/24 güvenlik ve MOBESE kameraları ile izlenen Dersim’de bunun dışında hiçbir ize rastlanmazken, Gülistan’ın bulunması için başlatılan arama çalışmaları Munzur nehri ile sınırlı kaldı. Olayda baş şüpheli olan Gülistan’ın erkek arkadaşı Zainal Abarakov ve polis olan babası Engin Yücel ise bugüne kadar gözaltına alınmadı ve haklarında olaya dair bir soruşturma yürütülmedi.

 

Kayboluşunun ilk zamanlarında olayın üzeri "intihar" denilerek kapatılmaya çalışılırken iki yıldır kamuoyu tarafından ve çeşitli platformlar aracılığıyla Gülistan Doku’nun akıbeti soruluyor. Kadın örgütlerinin bu konuda gerçekleştirdiği eylemlere yönelik polis saldırısı ve yargı eliyle faillerin korunması ise  Gülistan’ın katledildiği şüphelerini artırıyor.

 

En son geçen yıl Ağustos ayında Gülistan Doku'nun kaybolması ile ilgili Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı'nca başlatılan soruşturma kapsamında Başsavcılık, 81 il cumhuriyet başsavcılıklarına, emniyet müdürlüklerine ve jandarma komutanlıklarına talimat yazısı göndererek, illerinde 5 Ocak 2020 tarihinden itibaren kimliği tespit edilemeyen buluntu "kadın cesetlerinin" araştırılmasını ve bununla birlikte bir müracaat ya da soruşturma kaydının olup olmadığı bilgisinin ivedilikle paylaşılmasını talep etti.

 

İki yıldır kendisinden haber alınamayan Gülistan ile ilgili yapılan arama çalışmaları, vekillerin konuyu Meclis'e taşımaları, kadınların yapmış olduğu eylemleri ve Gülistan’ın ailesinin yetkililer ile yaptığı  görüşmeleri derledik.

 

Arama çalışmaları 

 

* Gülistan’ın kaybolmasının ardından 9 Ocak 2020'de baraj gölü ve Dinar Köprüsü’nde başlatılan arama çalışmalarına AFAD ve jandarmanın yanı sıra Su Altı Arama Kurtarma, Deniz Kuvvetleri’nden bir ekip Uzaktan Kumandalı Sualtı Tespit Cihazı (ROV) ile katıldı. 

 

* Gülistan için Uzunçayır Baraj Gölü içinde ve Sarısaltuk Viyadüğü bölgesinde yapılan arama çalışmaları İçişleri Bakanlığı'nın talimatıyla 6 Temmuz 2020'de durduruldu. 

 

Zainal Abarakov ve polis babası ile ilgili şüpheler

 

* Gülistan Doku’nun kaybolmadan önceki gece Zainal Abarakov’un, kentte polislik yapan üvey babası Engin Yücel ve ailesiyle beraber yaşadığı evine gittiği, evden ayrıldıktan sonra onu darp ederek bir araca bindirmeye çalıştığı öğrenildi.

 

* Avukatların 10 Ocak 2020'de incelemeye aldığı sinyal kayıtlarında Gülistan Doku’nun 5 Ocak’ta Atatürk Mahallesi’nde saat 16.26’da Engin Yücel adına kayıtlı olan bir numara ile 4 saniyelik bir telefon görüşmesi yaptığı tespit edildi. Avukatlar yaptıkları inceleme sonucunda, numaranın erkek arkadaşı olduğu belirtilen Zainal Abarakov tarafından kullanıldığını tespit etti. Bunun üzerine avukatlar aileye haber vererek, tespit edilen telefon görüşmelerini Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı ile valiliğe sundu.

 

* 25 Ocak 2020'de Gülistan Doku’nun, kaybolmadan önce Zainal Abarakov’a “Korkuyorum” ve Zainal Abarakov'un, Gülistan’ın kaybolduğu gün bir arkadaşına attığı “Dün çok kötü bir şey çıktı” mesajları ortaya çıktı.

 

Olayla ilgili diğer gelişmeler 

 

* 2020 Haziran ayının ortalarında Gülistan’ın kaybolması olayında şüpheli Zainal Abarakov’un tutuklanması talebiyle Tunceli Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunuldu. Şubat ve Mart ayında yapılan telefon incelemesinin sonuçları da 17 Haziran’da ailesiyle paylaşıldı. 

 

* Zainal Abarakov’un polis üvey babası Engin Yücel’in, Atatürk Mahallesi’nde bulunan evini 7 Mart gecesi taşımasına, Gülistan'ın ailesi engel olsa da şüpheli, 10 Mart gecesi evini taşıdı.

 

* Polis Engin Yücel, 8 Ağustos 2020'de açığa alındı.

 

* Engin Yücel'in evini taşımasını engelleyen Gülistan’ın ablası Aygül Doku hakkında 22 Kasım 2020’de "mala zarar vermek" iddiasıyla tazminat davası açıldı.

 

* 7 Nisan 2020’de Uzunçayır Baraj Gölü’nde Gülistan Doku ve uzman çavuş Yılmaz Güneş’i bulmak için yürütülen arama çalışmaları sırasında 21 Mart’tan beri kayıp olan Esma Kılıçaslan’ın cenazesi bulundu.

 

* 7 Mayıs 2020'de Gülistan Doku için  dijital medyada #BarajBoşaltılsın eylemi yapıldı. Dijital medya kullanıcıları, Gülistan Doku’nun bulunabilmesi için #BarajBoşaltılsın etiketiyle mesajlar yayınladı.

 

* 22 Mayıs 2020'de Diyarbakır’da gözaltına alınan Rosa Kadın Derneği üye ve yöneticilerine, 8 Mart eylemlerinin amacı ve “Gülistan Doku pankartını neden taşıdınız” sorusu soruldu.

 

* 16 Haziran 2020'de Gülistan'ın aile avukatı Ali Çimen, 27 Şubat 2020’de savcılık tarafından Zainal Abarakov’un telefonuna el konulduğunu, bu tarihten bir gün önce bir arkadaşına “Yarın telefonumu alacaklar” diye mesaj attığını açıkladı. Şüphelinin yine 26 Şubat günü, lehine delil üretmek için Gülistan Doku’ya onlarca mesaj attığı da öğrenildi. 20 Haziran’da da Zainal Abarakov’un savcılık tarafından el konulan telefonundaki bazı Rusça yazışmaların “özel” olduğu gerekçesiyle incelenmediği öğrenildi. Savcılık, yapılan incelemelerde "suç unsuruna rastlanmadığını" raporladı.

 

* 1 Temmuz 2020’de Munzur Üniversitesi’nde okuyan 5 öğrencinin, kaldıkları KYK yurdundan Gülistan Doku için yaptıkları eylemler gerekçesiyle atıldığı ortaya çıktı.

 

* 28 Temmuz 2020’de Zainal Abarakov’un tutuklanması istemiyle başvuruda bulunan ailenin talebi Savcılık tarafından reddedildi.

 

* 4 Ağustos 2020’de Sarısaltuk Viyadüğü’nde çekilen görüntülerin incelenmesiyle oluşturulan bilirkişi raporunda, köprü ayağında görülenin bir "piksel artığı" olduğu ve "kesinlikle yukarıdan suya düşen bir insan veya eşyanın suda yükselttiği su sütunu" olmadığı belirtildi.

 

Gülistan’ın kaybedilişinin Meclis'e taşınması

 

* Gülistan’ın kaybedilişine ilişkin yapılan araştırma sonucunda Zainal Abarakov ile telefonda görüştüğü tespit edilirken, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Grup Başkanvekili ve Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş, daha sonrasında HDP bölge milletvekilleri konuyu Meclis gündemine taşıdı. Daha sonra da birçok kez farklı siyasetçiler tarafından konu Meclis'e taşındı. 

 

* HDP Milletvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, 16 Ocak 2020'de Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a yönelttiği soru önergesini, İçişleri Bakanlığı’nın alanına girmesi sebebiyle Bakan Süleyman Soylu’ya yöneltti. Önergede geçen, Zainal Abarakov ismi, Meclis İçtüzüğü’ne aykırı biçimde “Z.A.” olarak sansürlendi.

 

Yetkililerden gelen açıklamalar

 

*Gülistan Doku’nun en son görüştüğü tespit edilen Zainal Abarakov’un yurtdışına kaçtığı yönündeki iddialar üzerine Gülistan Doku’nun ailesi, 13 Ocak’ta Vali Tuncay Sonel ve Emniyet Müdürüyle görüştü. Bu görüşmede aileden edinilen bilgilere göre Valinin kendilerine Zainal Abarakov’un yurtdışına kaçmadığını, "yeterli delil bulunamamasından" kaynaklı gözaltına alınmadığı ve gözetimleri altında olduğu bilgisini paylaştığı belirtildi.

 

Gülistan için yapılan eylemler

 

* Gülistan’a ilişkin 11 Ocak 2020 tarihinde Seyit Rıza Meydanı'nda açıklama yapmak için toplanan öğrenciler, polis ablukasında oturma eylemi gerçekleştirdi. Oturma eyleminden sonra yürümek isteyen öğrencilere, polis biber gazı ile saldırdı. 

 

* ODTÜ Kadın Dayanışması da 8 Mart dolayısıyla “isyan” koşusu gerçekleştirdi. Dersim Kadın Platformu da 8 Mart kapsamında Sanat Sokağı’nda düzenlediği yürüyüşte “Gülistan Doku nerede” diye sordu. Aynı gün düzenlenen Feminist Gece Yürüyüşü'nde de kadınlar Gülistan’ın akıbetini sordu. Rosa Kadın Derneği ise ayın son günü  dijital medyada “GülistanDoku87GündürNerede"  etiketiyle eylem yaptı.

 

* Gülistan’ın kaybettirilişinin dördüncü ayında annesi Bedriye Doku, dijital medya üzerinden yayınladığı videolu mesajda, “Kızımın hakkını bırakmayacağım, aramaya devam edeceğim” dedi. Öte yandan kadın örgütleri ve Demokratik Öğrenci Dernekleri Federasyonu (DÖDEF) öncülüğünde "Gülistan'ı sormaktan vazgeçmiyoruz" sloganıyla dijital medyada eylem yaptı.

 

* Gülistan için yıl boyunca Dersim başta olmak üzere Türkiye ve bölge kentlerinde farklı kadın kurumları açıklamalar ve çeşitli eylemler düzenleyerek Gülistan’ın bulunmasını talep etti.

 

* Gülistan’ın kaybolmasının 100’üncü gününde "#Gülistansız100gün" etiketi ile dijital medya eylemi gerçekleştirildi.

 

* Gülistan’ın kaybolmasının 247’nci gününde Gülistan’ın annesi Bedriye Doku ve ablası Aygül Doku, arama çalışmaların durdurulmasına karşı Gülistan’ın bulunması talebiyle Dersim Seyit Rıza Meydanı’nda oturma eylemine başladı. Oturma eylemlerinin sürdüğü saatlerde darp edilerek gözaltına alınan Bedriye ve Aygül, daha sonra serbest bırakıldı.

 

* Dersim Kadın Platformu, Gülistan’ın kaybettirilişinin birinci yılı nedeniyle Seyit Rıza Meydanı'nda eylem gerçekleştirdi. Eyleme, Gülistan Doku'nun annesi Bedriye Doku, babası Halit Doku, kadın örgütleri, siyasetçiler, sivil toplum örgütleri de katıldı. 

 

Valiliğin Gülistan için yapılan etkinlikleri engellemek için getirdiği yasaklar

 

* Dersim'de 16-30 Ocak tarihleri arasında açık alanda yapılacak eylem ve etkinliklere yasak getirildi. Tunceli Valiliği, yasak kararına gerekçe olarak kentte yaşanan kayıp ve cinsel istismarlara karşı ortaya çıkan tepkileri gösterdi.

 

Yetkililer ile yapılan görüşmeler

 

* Tarih 16 Temmuz 2020’yi gösterdiğinde  Gülistan Doku’nun ailesi, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile görüşmek üzere Ankara’ya gitti.

 

*Soruşturma kapsamında HTS raporu hazırlandı. Rapora göre, Gülistan ve Zainal Abarakov’un konuşmasına tanıklık eden 3 kadının daha olduğu ve ifadelerine başvurulmadığı, ayrıca Zainal Abarakov’un Gülistan’ı alıkoyduğu gece gelen polislerin Zainal Abarakov’un polis babasını aradığı ve bunların da ifadelere yansımadığı belirtildi. Zainal Abakarov’un tutuklanmasına ilişkin aile avukatı tarafından yapılan başvuru, Tunceli Savcılığı tarafından gerekçesiz şekilde reddedildi. Tunceli Savcılığı, Gülistan’ın kaybolmasında baş şüpheli olan Zainal Abarakov’un HTS sonuçları doğrultusunda polis zoruyla ifadeye getirilmesine karar verdi.

 

2021 yılında Gülistan ile ilgili yaşanan gelişmeler ise şu şekilde:

 

*Halkların Demokratik Partisi (HDP) Grup Başkanvekili ve Siirt Milletvekili Meral Danış Beştaş, 5 Ocak’ta Gülistan’ın akıbetinin araştırılması ve Gülistan’ın ve bu süreçte kaybolmasına karışan veya suç işleyenlerin tespit edilmesi için Meclis araştırması istedi. Meral ayrıca Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a Gülistan’ın akıbetini sordu.

 

* Zainal Abarakov'un üvey babası polis Engin Yücel, Gülistan’ın ablası Aygül Doku'nun bilgilerini dijital medya üzerinden ifşa ettiği gerekçesiyle 21 Ocak’ta mesleğinden ihraç edildi. Gülistan’ın ailesinin şikayeti üzerine Engin Yücel hakkında, “Gizli kalması gereken kişiye özel bilgileri sosyal medya üzerinden ifşa ettiği gerekçesiyle” idari soruşturma açıldı. Açılan davanın ilk duruşması 28 Ocak 2021'de Tunceli 2’inci Asliye Ceza Mahkemesi'nde görüldü.

 

* 8 Mart Dünya Kadınlar Günü için Dersim Kadın Platformu öncülüğünde bir araya gelen kadınlar, Gülistan’ın ailesi ile birlikte Tunceli Valiliği’ne yürüyüş gerçekleştirdi. 

 

* Kadınlar,  “#Gülistansız500Gün” etiketiyle dijital medyada kampanya başlattı.

 

* Gülistan’ın ailesi “Gülistan Doku nerede” sloganıyla 30 Haziran’da Tunceli Adliyesi önünde oturma eylemi başlattı.

 

* Gülistan’ın ailesi, “Gülistan Doku nerede” sloganıyla eski Tunceli Valisi Tuncay Sonel'ın şimdi görev yaptığı Ordu'ya 1 Temmuz’da yürüyüş başlattı. Ailenin Ordu’ya başlattığı yürüyüşte anne Bedriye Doku baygınlık geçirdi. Vali Tuncay Sonel'in,  aile ile iletişime geçmesi üzerine aile yürüyüşü sonlandırdı.

 

* HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş’ın da aralarında bulunduğu heyet, 4 Eylül’de Gülistan’ın kaybolmadan önce son görüldüğü Dinar Köprüsü’nde açıklama yaptı.

 

* Gülistan’a ait  “gizli kalması gereken kişiye özel bilgileri sosyal medya üzerinden ifşa ettiği gerekçesiyle” hakkında soruşturma başlatılan Engin Yücel’in yargılandığı davanın 4’üncü duruşması 14 Ekim’de Tunceli 2’nci Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Şüpheli polis Engin Yücel duruşmaya katılmazken, hakkında yakalama kararı çıkarıldı.

 

* İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi ve kayıp yakınlarının, "Kayıplar Bulunsun, Failler Yargılansın" sloganıyla her hafta düzenlediği oturma eyleminin 667’inci hafta eylemi, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü dolayısıyla kaybedilen Gülistan Doku’ya atfedildi.

 

* Gülistan Doku İçin Adalet Komisyonu, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında Amed Şehir Tiyatrosu'nda 21 Kasım’da Gülistan için "Benim Adım" adlı tiyatro gösterisini sahnelendi.

 

* Dersim’de 5 Ocak 2020’den bu yana haber alınamayan Gülistan Doku’nun ailesi 1 Ocak’ta adliye önünde tekrar oturma eylemi başlattı.