Marta Sömek

 

İSTANBUL - Süryani Ortodoks Kiliselerinde her yıl 1 Haziran'da, Manastıra yaptığı hizmetler, iyileştirdiği hastalar ve diktiği 12 bin zeytin ağacıyla bilinen Mor Şemun d'Zeyte Günü dualarla karşılanıyor.

 

Süryaniler, Bethnahrin (Mezopotamya) ve Turabdin (Mardin-Midyat bölgesi) dahil yaşadıkları bölgelerden zorunlu göç, saldırılar ve soykırım politikalarıyla dünyanın dört bir yanına dağılarak, gelenek ve kültürlerini yaşatmaya devam ediyor.

 

Her yıl 1 Haziran'da Mor Şemun d'Zeyte Günü 'nü anan Süryani Ortodokslar, manastıra yaptığı hizmetler, şifa verdiği hastalar ve diktiği 12 bin zeytin ağacıyla bilinen Mor Şemun'un bereketinin gelmesi için dualar ederek anarlar.

 

Mor Şemun d'Zayte, 657 yılında Turabdin’in (Midyat) Mıhallemi bölgesinin sınır köyü olan Habsus köyünde doğar. Babası Mundar, Mıhallemi bölgesinde önder ve saygın bir şahsiyettir. Zekası ve uysallığıyla dikkat çeken Mor Şemun d'Zeyte, ilk eğitimini köy medresesinde alır.

 

Turabdin bölgesindeki her Süryani ailenin eğitim alması için çocuklarını Manastır Okulu’na bırakması bir gelenek haline gelmişti. Manastırda alınan eğitim sayesinde rahip, rahibe ve papaz yetiştirilmekteydi.

 

Mor Gabriel Manastırı’nda başlayan mucize

 

Şemun'un ailesi de bu geleneğe uyarak Mor Şemun d'Zeyte’yi Mor Gabriel Manastır Okulu’na bıraktı. d'Zeyte'nin Manastıra getirilişinin Mor Gabriel’in ölümünün yedinci gününe rastladığı bilinir. Mor Gabriel için gerçekleştirilen cenaze töreninde yaşanan izdiham sebebiyle 10 yaşındaki Şemun, ezilerek hayatını kaybeder.

 

Ayini yöneten ruhaniler, Şemun'u Mor Gabriel’in naşının üzerine koyarlar. Rivayete göre, Tanrı’dan ezilen çocuğun dirilmesi istenir. Dualar sonucunda ise bir mucize gerçekleşerek Şemun'un gözlerini açarak ayağa kalktığı bilinir.

 

Şemun, bu mucizeden sonra manastırdan ayrılmaz ve on beş yaşındayken manastır yaşamını benimseyerek rahip olur. Yine inanışa göre Tanrı’ya olan bağlılığı ve güçlü inancından dolayı birçok hastayı iyileştirerek şifa dağıttığı bilinmektedir.

 

Kısa süre içerisinde bölgedeki herkes Şemun'un ismini duyar. Yönettiği manastıra gelen hastaların, şifa bularak döndükleri ve inanışa göre Heytem Kalesi’nin yakınlarında bir mağarada yeğeninin bulduğu hazineyi hayır işleri için kullandığı da bilinir.

 

12 bin zeytin ağacı diken 'd’Zeyte'

 

Mor Şemun, Mor Gabriel Manastırı’nın gelişmesi ve gelir kaynaklarına sahip olması için önemli katkılarda bulunur. Manastıra yaptığı hizmetler ve diktiği 12 bin zeytin ağacıyla bilinen Mor Şemun'a, “d’Zeyte” yani 'Zeytinci' ismi verilir. Diktirdiği zeytin fidanlarından zeytinyağı elde etmek için manastırda zeytin sıkma presi kuran Şemun'un, Manastır kütüphanesine 180 el yazması bağışladığı da bilinmektedir.

 

Mor Gabriel Manastırı'nda görev yapan Mor Şemun, 700 yılında Harran Metropoliti olarak atanır. Mor Şemun d’Zeyte, 734 yılında manastırda yaşamını yitirir.

 

Süryani Ortodoks'lar 1 Haziran'da düzenledikleri kilise ayinleriyle halen Mor Şemun d’Zeyte'nin bereketinin yayılması için dualar ederek 'Zeytinci'yi anıyor. Her yıl düzenlenen kilise ayini geçen yıl olduğu gibi bu yıl da koronavirüs sebebiyle yapılmayacak, Süryani Ortodoks halkı ibadet ve kutlamalarını evlerinde gerçekleştirecek.