Gülistan Azak

 

MARAŞ - Kürt tarihinde efsaneleşmiş sayısız kadından biri olan Maraşlı Kürt Kızılbaş'ı Fate Reş'i anlatan yeğeni Elif Fate Reş (90), "Fate Reş, biz Maraşlı Kürt Kızılbaş kadınların sembolüdür" diyor.

 

Önde gelen Kürt kadınları arasında en tanınanlarından biri olup, cesaretiyle ve duruşu ile herkes tarafından övgüyle anlatılan Fate Reş'in (Kara Fatma) yeğeni olan Elif Fate Reş (96), halası için, "O biz Kızılbaş kadınların sembolüdür. Düşman ile savaşmış yiğit bir savaşçıdır. Evde bulunan fotoğrafı bizler için aile mirasıdır" diyor. 

 

O dönemde yayımlanan El Vakai el-Mısriye Gazetesi, 4 Kasım 1877 tarihli ve 730 sayılı nüshasında Fate Reş hakkında şunları yazmış: "Ordu komutanlığı yapan Kürt prensesi ile çok konuşuldu. Ancak İstanbul'dan edinilen bilgilere göre, bu prensesin adı Kara Fatma'dır. Kendisine 500 gönüllü asker toplayıp, onlara komutanlık yaparak düşmanla savaştı.1800'lü yılların sonunda vefat eden bu Komutan Kürt kadını, dönemin Avrupa gazetelerinde "Kürt Prensesi", "Kürdistanlı Kara Fatma" ve "Kürt Amazonu" olarak tanıtıldı ve cesareti ile konuşuldu.

 

Türkleştirilmeye çalışılan Kürt Kızılbaş savaşçı

 

Namık Kemal'e ilham olan Silistre'nin bir kahramanı vardı ki, resmi tarihçiler 'Kara Fatma'yı Türk diye lanse etmişlerdir. Oysa, İngiliz The Illustrated London News, Fransız Illustration, Jornal Universal ve Le Tour de Monde, Alman Globus, İsveç Svenska Familj-Journalen gibi zamanın batı gazetelerinin manşetinde şu başlıklar kullanılmıştı: "Kürt Amazon İstanbul'da",  "Kürt Aşiret Reisi Kadın 300 Amazonla İstanbul'da", "Kürt Prensesi Savaşta", "Kürdistan Kahramanı Kürt Fatma…"

 

İngiliz The Illustrated London News, 24 Haziran 1854 tarihli sayısında Kara Fatma'nın nereden geldiğini de yazıyordu: "Kara Fatma'nın kendisi, bir Kürdistan şehri olan Maraş'tan. Gezgin bir İrani kavim olan Kürtlerin yiğitlikleri düşmanlara büyük korku verir…"

 

'Kürtçe bilseydiniz, Türkçe konuşmanıza gerek kalmazdı'

 

Bir kadının savaşa katılması Osmanlı'da büyük bir moral kaynağı olmuş ve savaşa katılmak için insanlar İstanbul'a akın etmiş. Kara Fatma'nın bizzat padişah Abdülmecit tarafından da kabul edildiği ve aralarında şöyle bir konuşma geçtiği belirtilir:

 

Padişah: Senin gibi böyle kahramanlıklar gösteren birisi nasıl olur da Türkçe bilmez.

 

Fatma: Padişahım eğer siz Kürtçe bilseydiniz, sizin Türkçe konuşmanıza gerek kalmazdı.

 

'Cesareti sayesinde halk arasında sevildi'

 

1800'lü yılların sonunda yaşamını yitiren Fate Reş'in kahramanlıklarıyla büyüyen Elif Fate Reş de duyduğu hikayeleri kısaca anlatmaya çalışıyor. Elif, Fate Reş'in Kürt kadın tarihinde önemli bir yer tuttuğunu kaydederek, Maraşlı aşiret reisi olduğunu ifade ediyor. 19. yüzyıl ortalarında Kırım Savaşı kapsamında Fate Reş'in 300 süvarinin başında İstanbul'a gidip görüşmeler yaptığının altını çizen Elif sözlerini şöyle sürdürdü: "Fate'nin ortaya koyduğu cesareti ve kahramanlığından dolayı 1853-1856 yılları arasında katıldığı Osmanlı-Rus savaşlarından dolayı 'Kürt Savaşçısı' olarak anılmış. Rus yayılmacılığına ve emperyalizmine karşı direniş göstermiş. Bu tavrı ve çıkışı onun halk arasında sevilmesine ve destanlaşmasına sebep olmuş. Fate Reş, biz Maraşlı Kürt Kızılbaş kadınların sembolüdür. İşte bu nedenle böylesi destansı bir direnişe sahip bir kadının soyundan gelmek bize mutluluk veriyor. Onun ismiyle bugünlere gelmek benim için büyük bir onurdur."