“Bu belge Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Meclisi’nde temsilini bulan Kuzey ve Doğu Suriye kadınlarının ortak, özgür iradesiyle hazırlanmıştır.” 

 

Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Meclisi

 

Birinci İlke: Yaşam hakkı kutsaldır ve ayrım yapılmaksızın yasalarla korunur.

 

İkinci İlke: Asimilasyon, oto-asimilasyon, kırım, zorla göçertme, ahlaki ve fiziki işkence insanlık suçlarıdır ve bu pratiklere karşı çok yönlü mücadele edilir. 

 

Üçüncü İlke: Erkek egemenliği, cinsiyetçilik, dinsel ve ulusal fanatizm üzerine kurulu ideolojilerin değiştirilmesi için mücadele edilir. Kadını nesneleştiren her türlü toplumsal ilişki öz savunma ve kadın tarihinin tanıtılması yoluyla yasaklanır. Aile ve toplum ilişkilerinde cinsiyetlerin özerkliğine, demokratik aile ve demokratik toplumun inşasına dayanan direniş, ortaklaşma, dayanışma ve eşitlik kültürü geliştirilir.

 

Dördüncü İlke: İktidarcı anlayış üzerine kurulu sahte tarih anlayışına karşı, bu anlayışın değişimi için ve toplumun özgürlük, demokrasi, eşitlik, toplumsal adalet, sevgi ve barış, kadın ve erkek kavramlarının özü ve hakikatine ulaşması için çalışılır. 

 

Beşinci İlke: Halkların demokratik komünal, özgür ve barışçıl yaşam mirasının yaşamsallaşması ve güncellenmesi için çalışılır; bin yıllardır Kuzey ve Doğu Suriye topraklarının mirası kılınan toplumsal ve insanlık değerleri, 21.yüzyılın demokratik değerleriyle bütünleştirilir.  

 

Altıncı İlke: Toplumdaki gerici kültürel anlayışlara karşı bilimsel ve örgütlü mücadelenin yükseltilmesi ve toplumun ahlaki ilkelerinin canlandırılması için çalışılır. 

 

Yedinci İlke: Anadilini öğrenme, dilini ve kültürünü yaşatma ve geliştirme her toplumun hakkıdır. Her türlü kültürel soykırıma karşı mücadele edilir ve toplumun kültürel kurumlarının geliştirilmesi için çalışılır.

 

Sekizinci İlke: Kadın toplumsal sözleşmesinin düzenlenmesi, erkek ve devlet iktidarının oluşturduğu yasalara karşı alternatif ahlaki ve hukuki formüller geliştirilir, bu yasalara karşı ahlaki toplum politikası etkinleştirilir.

 

Dokuzuncu İlke: Ekoloji sorunlarının çözümü, toplumsal farkındalığın gelişmesi ve ekolojik zihniyetin kazanılması için mücadele edilir.

 

Onuncu İlke: Tüm sosyal bilimleri odağı alarak kadın doğasını araştıran Jineoloji (kadın bilimi) geliştirilir. 

 

On Birinci İlke: Kadın ve erkek arasında tüm yaşam alanlarında ve siyasi çalışma sahalarında eşitliğin sağlanması için %50’den az olmamak üzere kadın temsiliyeti esas alınır. Aynı zamanda, özerk ve sivil yönetimlerin genel siyasetinin oluşturulması ve uygulanmasında, kadınların katılımı garanti altına alınır. Uluslararası temsiliyetlerde, tüm kurum ve kurullardaki görevlendirmelerde katılımcı yönetim ilkeleri esas alınır; demokratik siyaset alanında ve bu alanın geliştirilmesinde kadın öncülüğü teşvik edilir ve desteklenir.

 

On İkinci İlke: Genel yaşam ve ülke siyasetiyle ilgili her türden örgüt ve sivil toplum kuruluşuna katılma; toplumsal sözleşmeyi ihlal etmemesi kaydıyla her türlü siyasi, özsavunma örgütleri ve diğer özgün örgütlerin kurulması sağlanır.

 

On Üçüncü İlke: Anayasa meclisi, olağanüstü durumlarda çıkarılacak kanunları tartışacağı zaman, kadın örgütleri ve insan hakları örgütleri temsilcileri gözlemci olarak hazır bulunur. Özerk ve sivil yönetimlerin kadınlara dair çıkaracağı yasalarda ve alacağı kararlarda kadınların iradesi esastır.

 

On Dördüncü İlke: Kadınlar; çocukları için kimlik çıkarma, değiştirme, çocukları koruma veya vatandaşlık alma hususlarında erkekle aynı hak ve şartlara sahiptir.

 

On Beşinci İlke: Toplumsal tecrübe, bilgi ve deneyim sahibi olmalarından ötürü yaşlılar esas alınır ve toplumsal sorunların çözümünde daha fazla rol almaları teşvik edilir.

 

On Altıncı İlke: Kadına yönelik şiddet ve ayrımcılık yasaktır. Özerk yönetimlerce, kadınların her türlü cinsiyete dayalı şiddet, cinayet, tecavüz, cinsel istismara karşı korunmasını sağlayan mekanizmalar geliştirilir. Fuhuş ve kadın istismarının ortadan kaldırılması ve şiddet mağdurlarının korunması ve tedavi edilmesi sağlanır.

 

On Yedinci İlke: Kadın örgütleri kadına yönelik işlenen suçlarda, kadınların genel haklarının temsilcisidir. Bu tür suçlarda asli bir taraf olarak, kadın ya da ailesi davadan vazgeçse bile, kişilik haklarından vazgeçmez, davaya devam eder. 

 

On Sekizinci İlke: Kadına dayatılan her türden gerici evlilik suç olarak görülür. (çok kadınla evlilik, küçük yaşta evlilik, kan parası karşılığı evlilik, berdel vb.)

 

On Dokuzuncu İlke: Evlilik belgeleri yasal yolla hazırlanır. Evlilik her iki tarafın da rızası yoksa gerçekleşmez. Kadınların evlilikle ilgili tüm haklardan yararlanma hakkı vardır. Köleleştirme ve mülkleştirme esaslı ilişkiler kabul edilmez. Her iki eşin de boşanma davası açma hakkı vardır, boşanma tek tarafın istemiyle gerçekleşmez.

 

Yirminci İlke: Kadın ve erkek, tüm miras ve şahitlik konularında kanun karşında eşittir.

 

Yirmi Birinci İlke: Kadının çocuk doğurma veya doğurmama hakkı vardır. Aile yaşamından ve çocukların büyütülmesinden kadın tek başına sorumlu değildir. Sorumluluk her iki eş arasında adalet ve eşitlik temelinde paylaşılır. 

 

Yirmi İkinci İlke: Kadının ekonomi alanında kendini örgütleme ve bilgisini geliştirme hakkı vardır. Aynı zamanda yoksulluk ve işsizlikle mücadele edilir. İş alanlarının açılması için ilgili kurum ve örgütler teşvik edilir, kadınlar için projelere geliştirilir, ekonomik bağımsızlık ve iş hakkı; maaş ve eğitime erişimde eşitlik garanti altına alınır.

 

Yirmi Üçüncü İlke: Özerk ve sivil yönetimler kadınların iş ve emeğinin önemini esas alır, ailelerinin esenliğine ve ulusal ekonomiye katkılarının tanınmasını sağlar. Kalkınma planlarının hazırlanmasında ve geliştirilmesinde kadınların katılımını sağlar. Kadınların toplumsal, kültürel, ekonomik güçlenmesi, ekonomik alandaki her türlü cinsiyetçilikten korunması için gerekli tedbirleri alır.

 

Yirmi Dördüncü İlke: Sağlık sektöründe insan yaşamını istismar eden tüm yaklaşımlara karşı, kadınların ve çocukların sağlıklı bir yaşam hakkının sağlanması için sağlık bilinci ve örgütlülüğü geliştirilir. Kadınların ve toplumun sağlık ve önleyici tedbirler konusunda bilgilendirilmesi için çalışılır. Sağlık hizmetlerine erişim ve bu hizmetlerden faydalanmada toplumun tüm üyeleri için eşitlik ve adalet sağlanır. 

 

Yirmi Beşinci İlke: Özerk ve sivil yönetimlerin aileler ve bireyler, özelde de kadın ve çocuklar için sağlık ve sosyal güvence sağlayacak mekanizmalar oluşturması teşvik edilir. Dul kadınlar, şehit eşleri ve yaşlılar korunur, özgür ve onurlu bir yaşam için gerekli ihtiyaçları karşılanır.

 

Yirmi Altıncı İlke: CEDAW, İstanbul Sözleşmesi ve Birleşmiş Milletlerin kadınlara dair tüm karar ve sözleşmelerine bağlı kalınır. 

 

Genel öneriler

 

*Bu belge Kuzey ve Doğu Suriye Kadın Meclisi’nde temsilini bulan Kuzey ve Doğu Suriye kadınlarının ortak, özgür iradesiyle hazırlanmıştır. 

 

*Kadın özgürlük hareketleri, siyasi partilerin kadın örgütlülükleri, kadın meclisleri, sivil toplum kurumları ve girişimlerindeki kadınlar, kadın özgürlüğü için mücadele eden tüm kadınlar, bu belgeye bağlıdır ve bu belgenin uygulanmasından ve yaşatılmasından sorumludur. 

 

*Bu belge Kuzey ve Doğu Suriye Medeni Kanunu’nun hazırlanması için bir yol haritasıdır. 

 

*Bu belgede yer alan temel özgürlük ilkelerinin yaşamsallaştırılmasından, belgede özne olan bütün örgüt ve toplumsal kişilikler, kadın, erkek, çocuklar sorumludur. Herkes aileyi eğitmek ve bu ilkelerin uygulanması için mücadele etmekle sorumludur. 

 

*Kadınla toplum arasında, kadın özgürlük ilkeleri temelinde toplumsal bir sözleşme olarak ele alınan bu belgede, genel ve toplumsal bir gereklilik ve fayda söz konusu ise imzacı kadın örgütlerinin tartışması ve onayı ile ancak değişiklik yapılabilir. 11/06/2021

 

*Bu yazı, Jineolojî dergisinin “ROJAVA” dosya konulu 30. sayısından kısaltılarak alınmıştır.