MARDİN - Kızıltepe'ye bağlı Xurs köyünde geçimini tütün üretiminden sağlayan kadınlar, “Burada tütün bizden sorulur” diyor. 

 

Mardin'in Kızıltepe ilçesine bağlı Ğurs (Xurs) köyünde kadınlar geçimini sağlamak için tütün ekip topluyor. Zahmetli olmasına rağmen büyük bir hevesle çalıştıklarını ifade eden Şahide Aslan (37), köylerinde tütünün kadından sorulduğunu söylüyor. Şahide, ayrıca aşama aşama tütün yetiştiriciliğini de anlatıyor. 

 

'Zor da olsa seviyoruz'

 

15 yıldır tütün işinde olan Şahide, ev ve çocuk bakımının da kadınların omuzlarına yüklendiğine dikkat çekiyor. Şahide, "Tüm günlerimizi tütüne veriyoruz diyebiliriz. Çalışma saatleri olarak sabah saat 05.00'ten 10.00'a kadar çalışıyoruz. Öğle zamanı ise eve gidiyoruz hem yemek yiyoruz hem de ev işlerini yapıp, çocuklarla ilgileniyoruz. Öğleden sonra da tekrar iş başı yapıp akşam 19.00'a kadar çalışıyoruz. Tütün kadının eliyle yapılıyor" diyerek bir gününü özetliyor. 

 

Tütün yetiştiriciliği konusunda bir ipucu veren Şahide, "Kumluk ve sert toprakta yetişmez. Toprağın yumuşak olması gerekiyor. Organik hayvan gübresi tütüne çok iyi geliyor. Diğer gübreler tütünün tadını sertleştiriyor" diyor. 

 

Aşama aşama tütün

 

Şahide, tütün yetiştiriciliğinin aşamalarını ise şu şekilde özetliyor: "Öncelikle uygun ekim alanı bulunur, arazi ekime hazır hale gelmesi için sürülür. Tütün tohumları hazırlanan toprağa serpiştirilir. Üstü naylon ile kapatılır naylonun altında büyüyen tütün fidanlarını almak için naylon kaldırılır ve daha geniş bir tarlaya ekilir. Zarar vermemesi için yabani otlar kaldırılır. Bir karış büyüdükten sonra organik hayvan gübresi atılır, bu gübreleme 3-4 defa yapılır. Tütünün alt kısmında çıkan filizler temizlenir bu işleme baş uzatma (serbilindkirin) işlemi denir. Bu işlem de 5 günde bir tekrar edilir. Tütünün başında çıkan çiçekler toplanır ve tütün toplanmaya başlanır. Çuvaldızlarla ipe serilen tütünler çardağa asılır. Kuruması için ise 20 gün çardakta bekletilir ve deste haline getirilir. Kalıba koyulur, bir ay kalıpta bekletilir.

 

‘Tütünü fabrikalara götürmüyoruz'

 

Tütünün üzerine su serpiştirilir ve yumuşaması için üzeri bir bezle örtülerek sabaha kadar bu şekilde bekletilir. Tütün yaprak yaprak birbirinden ayrılır ve bezlere sarılır üç gün bezler içinde bekletilir dördüncü gün mengeneden geçirilir ve böylece tütün hazır hale gelir. İlkbahar dönemi bitince tütün bitkisinden çıkan filizler kesilir sonbahar dönemi için Ağustos ayında tekrar bu filizler toprağa ekilir. Kasım ayında da satışa çıkarılır. Ayrıca tütünü fabrikalara götürmüyoruz. Eskiden kas gücüyle mengeneden geçirirdik, şimdi ise elektrikli mengeneden geçiriyoruz."