İSTANBUL - Kadınların istihdam edilmesinde yaşanan kayıt dışılığın çalışma esnasında ve yaşamını yitirmesinde de söz konusu olduğunu belirten akademisyen Aslı Odman,"Bunun nedeni kadınların daha çok belli sektör ve mekânlarda çalışmasıdır" dedi.  

 

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin (İSİG) verilerine göre, 28 Aralık 2017 itibariyle 2 bin işçi çalıştığı sırada hayatını kaybetti. Kaza sonucu ani ölümler belgelenirken meslek hastalıkları, uzun zamana yayılmış iş cinayetleri devlet tarafından kayıt altında tutulmadığı için verilere yansımıyor. 2017'de İSİG verilerine göre 4 meslek hastalığı belgelenebilirken, Dünya Sağlık Örgütü zamana yayılmış meslek hastalıkları ölüm oranını 6'yla çarpmakta. Bu da Türkiye'de meslek hastalıklarından hayatını kaybeden işçilerin sayısının 13 ila 14 bin rakamlarında olduğunu gösteriyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) üyesi akademisyen Aslı Odman, Türkiye'deki çalışma hayatıyla ve yaşam hakkı ihlaliyle ilgili veriye yaşamını yitirenleri sayarak ulaştıklarını söyledi.  

 

Meslek hastalıkları görünmüyor

 

Çalışma hayatında yaşanan iş cinayetleri, cezasızlık ve meslek hastalıklarının görünmezliğine dikkat çeken Aslı, bütün bunların yanında çalışan kesimler arasında en görünmez olanın kadınlar olduğunu vurguladı. Sadece çalışmakta olduğu tescil edilenlerin ölümlerine ulaşabildiklerini söyleyen Aslı, şimdiye kadar hayatını kaybeden 2 bin işçiden yüzde 10'unun, geçen sene ise yüzde 6'sının kadın olduğunu belirtti.  

 

Tarım işçileri kayıt dışı 

 

Mevsimlik tarım işçisi olarak çalışan kadınların sorunlarına da değinen Aslı, tarım işçilerinin yollarda yaşanan kazalar sonucunda yaşamı yitirmesi ile iş cinayetleri oranında inşaat sektörünü bile geçtiğini belirtti. Aslı, yaşamını yitiren tarım işçilerinin kayıt altına alınmadığını vurguladı. 

 

Kadınların meslek hastalıkları kayıtlara geçmiyor

 

Sağlık alanında çalışan kadını oranının yüzde 55-60 oranında olduğunu kaydeden Aslı, bu sektörde de kadınların alt kademelerde çalıştığını dile getirdi. Aslı, "Hemşireler, hastabakıcılar, tekniklerde çalışanların çoğu kadın.  Bu kadınların uzun vadeli meslek hastalığı dediğimiz hastalıkları hastane ortamında kapılan hastalıklar radyasyon vs. kayıt altında tutulmuyor. Çalışma hayatında olan kadınların üzerine bir de ev bakım hizmeti ve ev işleri yükleniyor. Bütün bunlardaki tükenme yıpranma ve meslek hastalıklarının hiçbiri kayda geçmiyor" diye belirtti. 

 

'Çalışma yaşamında kadın görünmez kılınıyor'

 

Kadınların istihdam edilmesine ilişkin değerlendirmede bulunan Aslı, kadınların istihdam edilme oranının yüzde 30'larda seyrettiğini ifade etti. Çalışma çağındaki kadınların ancak yüzde 3'ünün çalıştığını belgeleyebildiklerini ve ölümlerde yüzde 10'un altına düşüldüğünü kaydeden Aslı, bu durumu kadınların çalışma yaşamındaki görünürlüğünün olmamasına bağladı. Aslı şöyle devam etti: "İş cinayetleri zaten görünmez kılınan bir alan. Bunun üzerine bir de kadınların görünmezliği ekleniyor. Hane içerisinde verilen emek hiçbir şekilde kayıt altına alınmıyor. Temizlik yaparken pencereden düşen bir kadın gazeteye adli haber olarak yansıdığı zaman o kadın işçiliğini biz kayıt altına alabiliyoruz. Her türlü ev hizmeti iş sağlığı güvenliği yasası kapsamı dışında tutuluyor. Yani devlet  'Ev içinde ne üretirsen üret ben senin iş güvenliği ve işçi sağlığınla ilgili herhangi bir düzenleme yapmayacağım' diyor." 

 

Kayıt dışı istihdamda kadınlar daha fazla

 

Kayıt dışı oranında kadınların erkeklere oranla daha fazla olduğunu söyleyen Aslı, bunu şu örnekle açıkladı: "Mesela tekstil sektörü evleninceye kadar hızlı çalıştırılıp atılabilen, çeyizi için çalışan kadın profili çok daha kolay bir şekilde sigortasızlığı kabul edip, 'Ben zaten ara iş yapıyorum' deyip hakkını talep etmeyeceğini, eril aile yapısı içerisinde işverenin ceberutluğuna hazır bir kitle olarak görülüyor. Patronu tarafından 'Zaten çocuk yapacaksın, sen benim için güvenceli bir eleman değilsin' diye sigortasızlığa çok daha kolay ikna olunacak sektörlere hapsediliyorlar." 

 

'Belli bir sektöre yoğunlaşmak kadınları görünmez kılıyor'

 

Ev eksenli çalışma, tarım işçileri tamamen kayıt dışı mevsimlik işçi ve 2-3 milyona yakın iş gücünden bahsettiklerinin altını çizen Aslı son olarak, "Belli bir sektöre ve mekanlara yoğunlaşmak kadınları katmerli kayıt dışı hastalıklarında ve ölümlerinde görünmez kılınmasını getiriyor"  dedi.