Sema Çağlak

 

DERSİM - Yaz aylarının gelmesiyle beraber Dersimli kadınlar dut pestili ve pekmezi yapımına başladı. Hayvancılık ve bahçe işleriyle uğraşan Refika Doğan, zorluğuna rağmen pestil ve pekmezi severek yaptıklarını belirtti. 

 

Doğası ve içinde barındırdığı bin bir çeşit bitkisiyle görenleri kendine hayran bırakan Dersim, verimliliğiyle de dikkat çekiyor. Neredeyse tüm köylerinde ve kent merkezinde kadınlar farklı alanlarda emek vererek, farklı ürünler ortaya çıkarıyor. Bunlardan biri de yaz mevsiminin gelmesiyle beraber yapımına başlanılan Dut pekmezi ve pestili. 

 

30 yıldır Dersim’in Mazgirt ilçesine bağlı Kayacık Köyü’nde yaşayan Refika Doğan, hayvancılık ve bahçe işleriyle ilgileniyor. Köyde bulunan dut ağaçlarından topladığı dutlarla pekmez ve pestil yapan Refika, yapım aşamasını anlattı. 

 

Dut pestili yapımı

 

Dut ağaçlarının altına serdikleri naylonlara ağaçları sallayarak dutları düşürdüklerini söyleyen Refika, daha sonra naylonda toplanan dutları topladıklarını ve temizlediklerini belirtti. Dutları daha sonra kazanlarda kaynattıklarını ve kaynatmadan sonra torbalara koyarak suyunu elde ettiklerini söyleyen Refika, “Sonra bir daha o suyu kazana koyup bir süre kaynatmaya devam ediyoruz. Kaynatma ve torbalarda suyunu çıkarma aşaması oldukça zor oluyor. İkinci kaynatmada üzerine un da ekliyoruz ve katılaşana kadar kaynatıyoruz. Belli bir katı kıvama ulaşınca ateşin üstünden alıyoruz. Sonra serdiğimiz bezlere dökerek ve yayarak kurumaya bırakıyoruz. 2-3 gün sonrası da bezlerden ayırarak, pestil haline getirmiş oluyoruz” diye anlattı. 

 

‘Yapımı zor’

 

Pekmezi aynı yolla yaptıklarını, tek fark olarak un eklemediklerini söyleyen Refika, “Kazanda uzun süre unsuz bir şekilde sadece dut suyunu kaynatıyoruz. Dut pekmezi birçok hastalığa da şifadır. İyice kaynattıktan sonra biraz soğumaya bırakıyoruz. 1 aya yakın güneşin altında tencere ya da tepsilerde o suyu bekletiyoruz. Beklettikçe tadı ve kıvamı da daha iyi oturuyor. Bu 1 ay boyunca toz ve ya böceklerden korumak için de üstünü örtüyle kapatıyoruz. Yapımı elbette zahmetli ama bölgede en çok yapılan şeylerden biridir. Hem kültürümüzü devam ettiriyoruz hem de sağlık açısından iyi oluyor” dedi.