HABER MERKEZİ - İnkâr ve imha uygulamalarının bir sonraki adımı olan kayyımlarla Kürt kadınlarının yerel kazanımlarına göz diken AKP, hem siyasi parti yönetimlerinde hem de yerel yönetimlerdeki eşbaşkanlık sistemini ve pozitif ayrımcılık ilkesini hedef aldı. Dernek ve kurumlardan kadın ismini çıkaran AKP'nin kayyımlarla “makul kadın” inşa çabası ise kadınların direnişine çarptı. 

 

30 Ekim 2014 tarihli Milli Güvenlik Kurulu’nda (MGK) Kürt’ün inkar ve imhası üzerine varılan konsepti 7 Haziran 2015 Genel Seçimlerinden sonra bir bir hayata geçiren AKP-Tayyip Erdoğan’ın bir sonraki adımı özellikle kadın kazanımlarını hedef alan kayyımlar oldu. 16 yıllık iktidarı süresince kürtajı yasaklayan, “tecavüz yasası”nı fiili olarak hayata geçiren AKP, Bakanlık, dernek ve kurumlardan kadın ismini çıkararak, kadını birey yerine “aile içinde” esas aldı. 

 

AKP iktidarı döneminde Avrupa Birliği (AB) uyum çerçevesinde Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’ni imzalayan Türkiye, yine aynı iktidar döneminde kadın-erkek eşitliğini savunan ve kadın özgürlük mücadelesini yürüten kadınlara ve kazanımlarına saldırarak kadın iradesini yok saydı. İlk icraat olarak Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı’nı kapatarak yerine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nı kuran AKP, kadın iradesinin güçlü olduğu Kürdistan’daki yerel yönetimlerde faaliyette olan Kadın Yaşam Merkezlerini kapatarak, kayyımların eliyle Aile Destek Merkezleri’ni kurdu. 

 

Kayyımlarla kadın kazanımları hedef alındı

 

Türkiye genelinde bütün bu uygulamalar yaşanırken, Kürdistan’da da AKP Hükümeti yükselen Kürt kadın hareketinin kazanımlarını ve iradesini hedef aldı. Kürt kadınların yerel kazanımlarına göz diken iktidar, hem siyasi parti yönetimlerinde hem de yerel yönetimlerde eşbaşkanlık sistemini ve pozitif ayrımcılık ilkesine uygun davranan Kürt siyasetine saldırdı. Kürdistan’da 11 il, 68 ilçe ve 23 belde de yerel seçimlerde belediye kazanan DBP, eşbaşkanlığı yerel yönetimlerde uygularken tüm belediyelere bağlı kadın merkezleri kurdu. Kadını siyasette görünür kılmaya yönelik ciddi bir kazanım olan bu uygulamaya tahammül edemeyen iktidar, belediyelere atadığı kayyımlarla hedef aldı. 

 

Kadın merkezlerine kilit vuran, kadın çalışanları işten çıkartan ve kadın merkezlerinin içeriğini değiştirerek kendi amacına hizmet edecek şekilde yeniden dizayn eden kayyımlar, 94 DBP'li belediyenin 43 kadın merkezinin çalışmalarını durdurdu.

 

Belediyeler hala kayyımların işgali altında

 

1999 yılında HADEP ile başlayan “demokratik yerinde özgürlükçü” belediyecilik anlayışını 2014 yerel seçimlerinde daha da güçlendiren DBP, halkın iradesi ile Kürdistan’ın pek çok il ve ilçesinde belediyeleri kazandı. 2016 tarihinde yayınlanan Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile DBP'li 102 belediyeden 94’üne kayyım atanarak el konuldu. Özellikle kadın kazanımlarını gözeten ve eşit temsiliyet sistemini getirerek belediyecilik anlamında ilklere imza atan DBP'li belediyeler hala kayyımların işgali altında.

 

AKP, halkın iradesini gasp etmek amacıyla ilk olarak 19 Ağustos 2016 tarihinde 411 Sayılı Torba Yasa Tasarısı ile kayyım yasasını Meclis’ten geçirmek istedi. TBMM’de yapılan etkin muhalefet sonucunda bu yasa tasarısı son aşamada torba yasadan çıkarıldı. Ancak siyasi iktidar, halkın iradesini gasp etme amacından vazgeçmedi. 15 Temmuz darbe girişiminden hemen sonra ilan edilen Olağanüstü Hal (OHAL) ile Cumhurbaşkanı’na KHK’ler yoluyla Meclis’te herhangi bir tartışmaya gerek duyulmadan Bakanlar Kurulu onayıyla yasa değişiklikleri yapabilme yetkisi verildi.  15 Ağustos 2016 tarihinde imzalanan 674 Sayılı KHK ile belediyelere kayyım atama yetkisi aynı zamanda belediyelerin taşınır mallarına el koyma ve çalışanlarını görevden uzaklaştırma yetkisi de valilik ve kaymakamlıklara verildi. 

 

35 kadın eşbaşkan tutuklandı, 28’i hala cezaevinde

 

Bu KHK’ye dayandırılarak DBP’den seçilen belediyelere 11 Eylül 2016 tarihi itibarıyla el konulmaya başlandı. Ve 1980 askeri darbesinden bu yana ilk kez 11 Eylül 2016 tarihinde halk tarafından seçilen çok sayıda belediye eşbaşkanı, merkezi hükümet tarafından görevlerinden alındı. 11 Eylül 2016 tarihinde başlayan kayyım atamaları, 3 büyükşehir belediyesi olmak üzere 10 il, 72 ilçe ve 12 belde ile toplam 94 belediyede gerçekleştirilerek, bu belediyelere devletin memurları atandı. Kayyım atamaları gerçekleşmeden önce de DBP’nin Yerel Yönetimler Komisyonu’nda çalışma yürüten Eş Genel Başkan Yardımcısı ve birçok parti meclisi üyesi tutuklandı. Ağustos 2015 tarihinden başlayarak eşbaşkanları, belediye meclis üyeleri ve il genel meclis üyeleri asılsız gerekçelerle gözaltına alındı. Siyasi soykırım operasyonları kapsamında toplamda 110 belediye eşbaşkanı tutuklandı. 28 Ekim 2017 itibariyle yerel yönetimlerin bir parçası olmaktan çıkarılarak karakollara dönüştürülen 94 DBP'li belediyede, kadın eşbaşkanların çalışmaları tek tek karartıldı. Kayyımların atandığı günden bu yana 35 kadın eş başkan tutuklandı, 28 kadın eşbaşkan ise hala cezaevinde.

Merkezlere başvuran kadınların belgelerine el konuldu

 

Bu kapsamda 43 kadın merkezi ve belediyeye ait 3 sığınma evi işlevsiz hale getirildi. Belediyelerin il ve ilçelerde kadına yönelik her türlü şiddetle mücadele ile ilgili çalışmaları, kadın mücadelesi ekseninde geliştirmiş olduğu farkındalık ve hizmetler kayyımların ilk hedefi haline gelerek tüm çalışmaları durduruldu. Kadın merkezleri kapatıldı, bu merkezlerde çalışan kadınların bazılarının işine son verildi, bazıları daha pasif görevlere verilerek, danışma merkezlerine başvuran kadınların belgelerine el konuldu.

 

Kürt kadınlarına ‘makul kadın’ dayatması 

 

AKP zihniyetinin “makul kadın”  modelini Kürt kadınlarına dayatmaya çalışan kayyımlar, Cizre ve Silopi ilçelerindeki kadın merkezlerini de bu rolü inşa etmek için kullandı. Kadın merkezinde nikah kıyma işlemi gerçekleştiren kayyımlar, kadın merkezini AKP kadın kollarına, denetimini de emniyet ve jandarmaya devretti. 

 

Çalışmaları durdurulan merkezler ve şimdiki icraatları şöyle:

 

* Batman Belediyesi'ne atanan kayyım, Kadın Politikalar Müdürlüğü'nü Sosyal İşler Müdürlüğü'ne bağlayarak Hevi Kadın Atölyesi ve Selis Kadın Merkezi'ni kapattı. Çalışanların işine son verdi. Bazı çalışanların da görev yerlerini değiştirerek kadın merkezlerinin içeriğini değiştirdi. Batman Belediyesi'nin sadece kadınlara açtığı spor kompleksi, kayyım tarafından spor merkezine çevrilerek kadınların ellinden alındı.

 

* Mardin Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Kadın Daire Başkanlığı çalışanları 677 sayılı KHK ile ihraç edilirken, kayyım tarafından Şiddetle Mücadele Müdürlüğü'ne erkek atandı. Yine bazı kadın çalışanların görev yerleri değiştirilerek pasifize edildi.

 

* Nusaybin Belediyesi'ne bağlı Kadın Politikalar Müdürü KHK ile ihraç edildi. Gulşilav Kadın Merkezi kayyım tarafından kapatıldı. “Jiyana Be Sinor” adlı Kadın Emek Projesi kayyım tarafından durduruldu.

 

* Kızıltepe Belediyesi'ne bağlı Nuda Kadın Merkezi'nin tabelası kayyım tarafından indirilerek kapatıldı. Çalışanları ise işten çıkarıldı. Ekonomi ve diğer kadın birimlerinde görevli kadınlar KHK ile ihraç edildi. Belediyedeki birimlere alınacak kadın çalışanlara AKP Gençlik ve Kadın Kolları'na üyelik şartı getirildiği iddia edildi. Kayyım Nuda Kadın Merkezi “Hanımeli” olarak değiştirildi.

 

* Derik Belediyesi'ne bağlı Peljin Kadın Merkezi çalışanları işten çıkarıldı. Ve kadın merkezinin kira sözleşmesi yenilenmeyerek kayyım tarafından kapatıldı.

 

* Dargeçit Belediyesi'ne bağlı Çiçek Kadın Merkezi kayyım tarafından kapatıldı.

 

* Mazıdağı Belediyesi'ne bağlı Rewşen Kadı Merkezi'nin çalışanları kayyım tarafından işten çıkarılarak kadın merkezinin hizmetleri durduruldu.

 

* Van'da bütün DBP'li belediyelere kayyım atandı. Van Büyükşehir Belediyesi'ne atanan kayyım, Kadın Politikalar Daire Başkanlığı'nı fes etti. Şiddet gören kadınlara destek ve hizmet veren Kadın Sığınağı'nı kapattı. Yine “Mor Kanatlı Turnalar” adlı projeyle halk otobüslerinde çalışan kadınlar, kayyım tarafından cinsiyetçi söylem ve uygulamalarla işten çıkarıldı. Kayyım “Kadın şoför olmaz” dedi. 

 

* Edremit Belediyesi'ne atanan kayyım Kadın Politikalar Müdürlüğü'nün tabelasını sökerek binayı hizmet birimi haline getirdi ve birime erkek atadı. Kadın çalışanların işten çıkarılmasıyla şiddetle mücadele eden birimin çalışmaları durduruldu. Edremit'teki “Kadın ve barış” isimli parkların adları değiştirildi.

 

* Erciş Belediyesi'ne atanan kayyım, Kadın Politikaları Müdürlüğü'nü işlevsiz hale getirdi. Kadın çalışmalarında önemli bir proje olan “Buka Barane Atölyesi”ni kapattı. Kadınların ekonomi ve istihdam projelerini durdurdu. Ayrıca belediyeye bağlı Helin Şen Çocuk Kreşi de kayyım tarafından kapatıldı.

 

* Rojin Kadın Yaşam Merkezi'nin adı "Kadın Yaşam Merkezi" olarak değiştirilerek, merkezde çocuklar için Kuran kursu verilmeye başlandı. DBP'li belediye tarafından tamamıyla kadınlara özel olarak açılan Rojin Kadın Yaşam Merkezi, kayyımdan sonra erkeklere hitap etmeye başladı. Kayyım, Mehter Takımı'na çalışmaları için Kadın Yaşam Merkezi'ni tahsis ederek bir ilke imza attı. Ayrıca daha önce kadın resimleri ile renklendirilen Rojin Kadın Yaşam Merkezi'nin içi "Kadın Yaşam Merkezi" olması ile birlikte 15 Temmuz resimleri ile donatıldığı öğrenildi.

 

* Muradiye Belediyesi'ne atanan kayyım kreş, klinik ve ekonomi temelli kadın aş evini kapattı.

 

* İpekyolu Belediyesi'ne atanan kayyım, belediyeye bağlı Kadın Hizmetler Müdürlüğü'nü kapattı. Maya Kadın Merkezi'nin proje ve hizmetleri durduruldu. Şiddetle mücadele biriminin telefonuna kayyım tarafından el konuldu. Üniversiteli kadın öğrenciler için 202 kişilik öğrenci yurdu projesi durduruldu. 2015'te Êzidî kadınlarına atfen açılan Şengal Kadın Parkı'ndaki Şengal yazısı silindi.

 

* Gürpınar Belediyesi'ne atanan kayyım, belediyeye bağlı Kürtçe hizmet veren Xeyri Şinik Çocuk Kreşi'ni kapatarak kreşi İlçe Müftülüğü’ne bağladı. Kreşin müftülüğe tahsis edilmesiyle bina Kuran kursuna çevrildi. Kreşte Kürtçe kaldırılarak Arapça harfler ve türbanlı kız çocuğu resimler konuldu. Derslikler çocukların cinsiyetine göre ayrıştırıldı. 1,5 yaşında cenazesi çuvala konup yakınları tarafından zorlukla Van'a ulaştırılan Muharrem Taş anısına yapılan Salık Merkezi de yine kapatıldı. Kadın Yaşam Merkezi KADEM'e devredildi. Ve kayyım, eşini de çocuk kreşine müdür olarak atadı.

 

* Şırnak Belediyesi'ne atanan kayyım, Zahide Kadın Merkezi ve Cudi Kültür Merkezi'nin kapısına kilit vurdu. Kadın Politikalar Müdürlüğü'nü kapatan kayyum müdürlüğe bakan sosyoloğun işine son verdi. Kayyım merkezde çalışan kadın çalışanları su birimine dağıtarak kadın çalışmalarını durdurdu.

 

* Cizre Belediyesi'ne atanan kayyım Kadın Politikalar Müdürlüğü'nü fes ederek çalışanları işten çıkardı. Sitiya Zin Kadın Merkezi'ne kilit vurarak danışmanlık hizmetinden faydalanan kadınların bilgilerine el koydu. Şuan kadın merkezi aynı isimle kadın ve kültür merkezi olarak AKP Kadın Kolları’na tahsis edilmiş, kadın çalışmaları kayyım ve AKP Kadın Kolları Başkanı tarafından yürütülüyor.

 

*Siirt Belediyesi'ne bağıl Kadın Politikalar Müdürlüğü çalışanları KHK ile ihraç edildi. Siirt Belediyesi'ne atanan kayyım, Kadın Politikalar Müdürlüğü'ne bağlı Berfin Kadın Merkezi'ni Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü'ne bağladı, birimin yönetimini de bir erkeğe devretti.

 

*Urfa Halfeti Belediyesi'ne atanan kayyım, Kadın Merkezi çalışanları işten çıkartarak belediyenin kadına yönelik şiddete karşı başvuruları kabul eden danışmanlık hizmetini sonlandırdı.

 

*Ağrı Doğubayazıt Belediyesi'ne bağlı Sema Yüce Kadın Merkezi, Ayşenur Zarakolu Tıp Merkezi, kreş ve çamaşırevi kayyım tarafından kapatıldı.

 

* Mersin’de Akdeniz Belediyesi'ne atanan kayyım, İştar Kadın Merkezi'ni kapatarak, kadın merkezini meclis kararı olmadan Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü'ne bağladı.

 

* Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kadın Politikaları Daire Başkanlığı'nı kapatan kayyım ardından Kadın ve Aile Hizmetleri Daire Başkanlığı'na bağlı 35'i kadın 44 personeli işten çıkardı.

 

* Diyarbakır Bismil Belediyesi’ne atanan kayyım, Nujin Kadın Merkezi’ni Evlendirme Dairesi’ne dönüştürdü.

 

* Diyarbakır'da faaliyet yürüten 10 kadın merkezinin faaliyetleri tamamen durduruldu.

 

 * Büyükşehir Belediyesi ve Hazro Belediyesi’nin ortak projesi olan “Kadın Kurumu” Büyükşehir Belediyesi'ne atanan kayyımın iptal etmesi sonucu durduruldu.

 

 * Kadın semt pazarları ve ekonomi projelerinden kadınlar uzaklaştırıldı.

 

Kayyımların kadın kurumlarına saldırıları sürerken, tutuklu kadın eşbaşkanların direnişi cezaevinde devam ediyor. Kayyım tarafından alternatifsiz bırakılmaya çalışılan Kürt kadınlar ise, hemen her alanda kayyımın politikalarını teşhir ederek, kadın kurumlarının yeninden aktifleşeceği günün mücadelesini veriyor. 

 

YARIN: AKP'nin 16 yıllık kadın ve çocuk karnesi