2024’ün çocuklara bıraktığı katliam ve şiddet 

 

Melek Avcı

 

ANKARA - Çocuklar için 2024, umutların yerini katliamların ve yoksulluğun aldığı bir yıl oldu. Savaşlar, yoksulluk ve cezasızlık politikaları dünya genelinde milyonlarca çocuğu savunmasız bırakırken, Türkiye’de Narin Güran, Sıla bebek ve daha birçok çocuk katliamı, ihmaller zincirini gözler önüne serdi.

 

2024 yılı, dünya genelinde çocuklar için şiddet, yoksulluk ve hak ihlalleriyle hatırlanacak karanlık bir yıl olarak tarihe geçti. Birleşmiş Milletler Çocuklara Acil Yardım Fonu (UNICEF), Save the Children ve Human Rights Watch gibi uluslararası kuruluşların yıl boyunca yayınladığı raporlar, çocukların fiziksel, duygusal ve sosyal haklarının ciddi tehdit altında olduğunu ortaya koydu. Küresel çapta savaşlar, ekonomik krizler ve artan eşitsizlikler, özellikle çatışma bölgelerindeki çocukları daha savunmasız hale getirdi.

 

UNICEF’in 2024 Küresel Çocuk Hakları Raporu, dünya genelinde her dört dakikada bir çocuğun şiddet sonucu hayatını kaybettiğini belirtiyor. Rapora göre, 90 milyon çocuk cinsel saldırıya uğrarken, bu ihlallerin en çok çatışma bölgelerinde yoğunlaştığı ifade edildi. Ayrıca, 300 milyon çocuğun eğitimden yoksun bırakıldığı vurgulandı. Çocuk yaşta çalıştırılma oranı dünya çapında 160 milyona ulaşırken, 10 milyondan fazla çocuk insani yardıma muhtaç bir şekilde yaşamını sürdürmek zorunda kaldı.

 

Orta Doğu: Savaş ve açlığın çocuklar üzerindeki etkisi 

 

Ortadoğu’da savaşların yarattığı yıkım, çocukları fiziksel şiddetin yanı sıra açlık ve hastalık riskiyle de baş başa bıraktı. Yemen, Suriye ve Filistin gibi çatışma bölgelerinde çocukların büyük kısmı temel sağlık ve eğitim hizmetlerinden tamamen mahrum kaldı.

 

Açlık nedeniyle binlerce çocuk yaşamını yitirdi 

 

Yemen’de 2024 yılında açlık nedeniyle hayatını kaybeden çocukların sayısı 3 bini aştı. Ülkedeki çocukların yüzde 60’ı kronik yetersiz beslenme riskiyle karşı karşıya. UNICEF raporları, Yemen’de temiz suya erişimin yüzde 70 oranında kesildiğini, bunun sonucunda kolera ve diğer su kaynaklı hastalıkların çocuklar arasında ölüm oranlarını artırdığını belirtiyor.

 

Çatışmalarda çocuklar hedefe konuldu 

 

İç savaşın etkilerinin hala sürdüğü Suriye’de, çocuklar silahlı gruplar tarafından alıkonulmaya devam etti. 2024 yılında en az 2 bin çocuk çatışmalarda hedef konumuna düşürülen çocukların birçoğu yaşamını yitirdi.  Ayrıca, yıkılan okullar ve yetersiz eğitim sistemi, ülkedeki çocukların eğitim alma şansını neredeyse sıfırladı.

 

Özellikle yılın son aylarında Baas rejiminin devrilmesiyle beraber HTŞ yönetimi ele geçirdi ve Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik Türkiye ve ona bağlı SMO çeteleri tarafından düzenlenen saldırılarda çok sayıda çocuk yaşamını yitirirken, onlarcası da yaralandı. 

 

Sağlık hizmetlerine erişim yok 

 

Yıl boyunca İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarında en az 400 çocuk yaşamını yitirdi, binlercesi yaralandı. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Gazze’deki çocukların yüzde 80’inin travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) belirtileri gösterdiğini ve birçoğunun temel sağlık hizmetlerine dahi erişemediğini açıkladı.

 

Türkiye: Çocuklara yönelik ihmaller ve cezasızlık 

 

Türkiye, 2024 yılında çocuk haklarının korunması konusunda ciddi bir sınav verdi. Artan yoksulluk, eğitimsizlik ve çocuk yaşta çalıştırılma gibi sorunlar, toplumun en savunmasız kesimlerini hedef aldı. Devletin sosyal politikalarının yetersiz kalması ve cezasızlık politikaları, hak ihlallerini daha da artırdı.

 

ERG raporu: Çocukların eğitim alma hakkı engellendi

 

Eğitim Reformu Girişimi’nin (ERG) raporuna göre, Türkiye’de 612 bin 814 çocuk, zorunlu eğitim çağında olmasına rağmen okula devam edemedi. Özellikle kırsal bölgelerde yaşayan kız çocuklarının eğitimden kopma oranları yüzde 30’un üzerine çıktı. Eğitim sistemindeki dinselleştirme politikaları ve yetersiz altyapı, çocukların eşit şekilde eğitim alma hakkını engelledi.

 

3 milyona yakın çocuk çalıştırıldı 

 

Çocuk yaşta çalıştırılma ise 2024 yılında daha da görünür hale geldi. Türkiye’de 2,9 milyon çocuk çalıştırıldı. Mevsimlik tarım işçiliği ve sanayi işçiliği, bu çocukların fiziksel ve psikolojik gelişimlerini tehdit eden en yaygın çalışma alanları oldu.

 

Narin Güran: Çocuk katliamlarının sembolü 

 

2024 yılının en çok konuşulan çocuk katliamlarından biri, Amed’in Rezan (Bağlar) ilçesine bağlı Çulî kırsal mahallesinde yaşandı. 8 yaşındaki Narin Güran, 21 Ağustos günü kaybolduktan iki hafta sonra Eğertutmaz Deresi’nde katledilmiş halde bulundu. Katliamın ardından yapılan soruşturmalarda, Narin’in annesi Yüksel Güran, ağabeyi Enes Güran, amcası Salim Güran ve Nevzat Bahtiyar hakkında “İştiraken kasten öldürme” suçlamasıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi. Ancak, Narin Güran’ın katledilme nedeni ve katliamın arkasındaki detaylar hala açıklığa kavuşmadı.

 

Tekirdağ: Sıla bebek cinsel işkenceye uğradı 

 

Amed’de yaşanan Narin Güran katliamının yanı sıra bir başka çocuk katliamı haberi Tekirdağ’dan geldi. 2 yaşındaki Sıla bebek, annesi tarafından “uyanmıyor” şikayetiyle hastaneye götürüldü. Doktorlar, Sıla’nın beyin kanaması geçirdiğini ve cinsel saldırıya uğradığını tespit etti. Yapılan ameliyatların ardından entübe halde yoğun bakıma alınan Sıla bebek, bir ay boyunca yaşam mücadelesi verdikten sonra 7 Ekim’de hayatını kaybetti.

 

Olayın ardından anne B.Y., birlikte yaşadığı erkek S.Ö. ve komşuları K.A. ile çocukları tutuklandı. Ancak, Sıla’nın yaşamını yitirmesine dair ihmaller zinciri, toplumun çocuğa yönelik cinsel suçlara karşı duyarsızlığına ayna tuttu.

 

İstanbul metrosunda şiddet: Sessiz yolcular 

 

İstanbul M2 metro hattında meydana gelen bir olay, çocuk işçiliği ve şiddet sorunlarını yeniden gündeme taşıdı. Tokalarını satmaya çalışan bir çocuk, yolculardan birinin fiziksel saldırısına maruz kaldı. Olay anında çevredeki yolcuların sessiz kalması, çocuğun korunmasına yönelik toplumsal duyarsızlığı gözler önüne serdi.

 

Osmaniye’de çocuğa cinsel saldırı 

 

Osmaniye’nin Düziçi ilçesinde ise bir çocuk, 18 kişi tarafından cinsel saldırıya uğradı. Olaya ilişkin başsavcılık soruşturma başlatırken, faillerden 10 kişi tutuklandı, 8 kişi de adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. 

 

İzmir’de beş kardeş yaşamını yitirdi

 

İzmir Selçuk’ta hurda toplayarak geçimini sağlayan bir annenin beş çocuğu, evde çıkan yangında hayatını kaybetti. Soğuktan korunmak için açılan elektrikli soba, evde yangına sebep oldu. Yangında 5 yaşındaki Fadime Nefes, 4 yaşındaki Funda Peri, 3 yaşındaki Aslan Miraç, 2 yaşındaki Masal Işık ve 1 yaşındaki Aras Bulut yaşamını yitirdi.

 

Annenin aldığı sosyal yardımların önce 8 bin TL, ardından 4 bin TL’ye düşürüldüğü öğrenildi. Olay, çocuk yoksulluğunu iktidarın çocuğa yönelik politikalarını bir kez daha gözler önüne serdi. 

 

Çocuklar için umutsuz bir yıl 

 

2024 yılı, Türkiye ve dünya genelinde çocuk hakları ihlallerinin en yoğun yaşandığı yıllardan biri olarak tarihe geçti. Yoksulluk, çatışmalar, eğitimden kopuş ve şiddet, çocukların yaşamını doğrudan tehdit etmeye devam ediyor. UNICEF ve diğer uluslararası kuruluşlar, devletleri daha etkin çocuk koruma politikaları geliştirmeye çağırsa da mevcut tablo, çocukların geleceğinin hâlâ karanlık bir tehdit altında olduğunu gösteriyor.

 

Yarın: Tecrit, direniş ve manipülasyon: 2024'ün medya anatomisi