Melek Avci

 

ANQARA - Aktîvîsta komelî Sumaya Hîjrate da zanayîş ke NY seba zîrweyê Doha Talîbano ke bi şîdet û tedaya hemverê cinîyan yeno zanayîş dawet kerd û dîyar kerd ke no nizdîbîyayîş pêroyê welatî de raştê reaksîyonan ameyo û wina vat: “Ma cinîyê Afganî ke bine şert û mercanê giranan de têkoşîn kenê vera nizdîbîyayîşê Neteweyê Yewbîyayeye de şaş mendî û xeylê muhîm o. dawetkerdişê Talîbanî yê seba zîrweyê Doha yeno na mana ke heqê cinîyan çinî ameyo hesibnayîş.”

 

Hewteyo yewine yê aşma Gulane de paytextê Doha yê Katarî de kombîyayîşêk pê ame û sey temsîlkarê Afganîstanî Talîban hetê Neteweyê Yewbîyayeye ra ame dawetkerdiş. No nizdîbîyayîş venga dabî. Cinîyan bi rojan nê nizdîbîyayîşe Neteweyê Yewbîyayeye şermizar kerdbî û venga dabî NYyî. Talîbano ke welat de cuye cinîyan rê kerdo teng û teda û şîdet pê ano, seba kombîyayîşî ameybî dawetkerdiş. Cinîyan û şarê Afgan reaksîyon mojnabî û wina vatbî: “Naskerdişê Talîbanî naskerdişê terorî yo.” Heto bîn de vatbî ke ganî NY goreyê raybazan têbigêra.

 

Aktîvîsta komelî Sumaya Hîjrata ke pawitişê Perwerdeyîya cinîyan de ca gêna derheqê nizdîbîyayîşê NY û polîtîkayê Talîbanî yê welatî de ajansê ma rê qisey kerd. 

 

Afganîstan de her roje caardişê neweyî vejîyenê

 

Sumaye dîyar kerd ke teda û şîdetê Talîbanî yê serê cinîyan dewam keno û wina dewam kerd: “No depresyonê serê cinîyan zêde yo. Pêroyê welatî de her roje caardişê cîya û newe vejîyenê. Merdim rincan bîyo. Feqîrî, betalî vejîyayo merheleya cor. Cinî hema zî nêeşkena bişuxula. Seba cinîyan desturê xebate çinî yo. Cinî û domanê kênayî hema zî heqê perwerdeyîye ra tepîya yî. Bi xeylê cinî û domananê kênayan de despresyon û acizî esto.”

 

‘Têkoşînêk rêxistinkerde çinî bî’

 

Sumaya sewbîna nê çîyan vat: “ Wexto ke cinî sere çewt nêkera bi zextan reyde yena rî bi rî. Vera nê caardişan de cinî bi hawayêk rêxistinkerde têkoşîn rayra nêbena. Cinîyê Afgan seba nê tedayan, seba nê sînorkerdişan nêkewtî mîyanê hewdayîşêk û boykotêk xurt. Şermizarkerdiş bi şekle cîyayan û vilabîyayeyan ame mojnayîş. La di serrî yo ke heme welatî Talîban nas kerdî û no bi wesîleya cinîyanê Afganan pê ame. Cinîyê Afgan venga welatan kerd û zaf xurt nêbo zî netîceyê ci ame girewtiş.”

 

‘Cinîyan rê heqaret o’ 

 

Sumaya bale ant dawetkerdişê Talîbanî ke hetê NYye ra seba zîrweyê Dohaye ame dawetkerdiş ser û vat ke tu welatêk Talîbanî nêşinasno zî ameyo dawetkerdiş û dîyar kerd ke no nizdîbîyayîş cinîyan rê heqaret o. Sumaya wina dewam kerd: “Bi nê nizdîbîyayîşî heqê cinîyan çinî ameyo hesibnayîş. Ma cinîyê Afganî ke binê şertê giranan de ciwîyenî û têkoşîn danî, vera nê nizdîbîyayîşî de ma şaş mendî û xeylê muhîm o. Bi nê nizdîbîyayîşî heqê cinîyan çinî ameyo hesibnayîş. Ma nê qerarê NYyî qet adîlane nêvînenê. Talîbano ke tewrê zîrweyê Doha bîyo şarê Afganî temsîl nêkeno. Coka ra cinîyê ke heqê înan destê înan ra ameyo girewtiş nê temsîlîyetî qebûl nêkenî. Eke nê sînorkerdişê Talîbanî dewam bikerî do bobelatê merdimîye pê bêrî. Bi qedexekerdişê perwerdeyî, bi qanûnê ke derheqê cinîyan de ameyî vetiş, şîdetê serê cinîyan bi hawayêk îstatîstîkî û dramatîk zêde bîyo û xeylê domanê kênaye binê şîdetê psîkolojîk de yî. Nê çîyê ke mi tîya de hûmarte bi hedefe NYye kewenê nakokî. Coka ra NY bi qebulkerdişê Talîban û dawetkerdişê Dohaye vera raybazanê xo de têgêreno.”

 

‘NY ganî hedefê ke pawena bimojna’

 

Sumaya qiseykerdişê xo yê peyênan de wina vat: “Mesajê ma seba NYye no yo; naskerdişê hukmatê Talîbanî yeno manaya mergê şarî. Şar vano ke qey Neteweyê Yewbîyaye kardî daya destê kiştoxan. Ganî cinîyî nê îxanetan vîrî nêkerî. NY ganî bi lez qedexeyê perwerdeyîya seba cinîyan bida wedaritiş û hedefê ke pawena bimojna.”