ANQARA - Pisporê Xizmetê Komele Emrah Kirimsoy derheqê îstîsmarê tutan de û duştê nê de ganî çi bêrokerdiş qisey kerd û vat: “Serebûtê îstîsmarî de mişewre yo muhîm o. Heme çî yê derheqê tutan de polîtîk ê. Verpersîyarîyêkê ma yê seternayîșê heqê tutan est o." 

 

Tirkîya pêwa ke pêkerdişê derheqê heqê tutan de îmza kerda zî nêana ca û tutî șîdet, îstîsmar, qetilkerdiş her tewir îhlalî vînenê. Nizdîbîyayîşê tesîrê duștê tutan de roj bi roje zafêr bena û nê polîtîkayê bêcezaverdayîșî de zî zêde bî. Raporê derheqê îstîsmarê tutan de ameyo hadrekerdișî de pûanê Tirkîya zî se ra ser 57,6 bî. Lîsteyê "Thê Economist" de Tirkîya hetê asayîşê tutan de mîyanê 60 welatî de rêza18ine de ca girewt. Goreyê raporê CHPyî zî serra 2020î de tay-kêmêr 265 tutî ameyê îstîsmarkerdiș, 26 tutî ameyê qetilkerdiș. Hîrê aşmê verîne ya emsarî de tay-kemî 6 tutî ameyê qetikerdiș û 41 tutî ameyê îstîsmarkerdiș.

Pispora Xizmetê Komeleye Emrah Kirimsoy derheqê babete de qisey kerd. 

 

'Karneya Tirkîya qels a' 

 

Emrahe da zanayene ke seba mekanîzmayê heqê tutan çin o, seba kesê ke paştî ci ra bêro girwtiş çin o, seba têkilîyê xirabî îstîsmarê cînsî zêde benê û wina vat: "Karamanî de 45 tutî, 4 serrî rastê îstîsmarê cînsîyê sîstematîkî ameyê. No serebût mojneno ke karneya Tirkîya derheqê tutan de zaf qels a. Tutêke psîkolog dir pêvînayîş keno, psîkolog rewșe ra hayîdar beno/a û wina dozgere rê vilakerdê. Gelo çi rê a weqfe de kontrol çinê bî? Çi rê asayîșê tutan nêame xurtkerdene? Çi rê mekanîzmayê kontrolî nêame ronayene? Eke yew bikewtêne dimayê nê serebûtan do ê tutî 4 serrî nê îstîsmarî nêcuyê." 

 

'Ganî tutî bêrê xurtkerdișî' 

 

Emrahe, dîqet ant serê polîtîkayê dewlete û wina ard ziwan: "Tutan kenê yew tîp û kenê nesne. Tutî dir keye danê naskerdîș û tut mîyanê nînan de her çiqas șino beno vînî. Ganî îqtîdar duștê tutan, verpersîyarîyê xo bîyaro ca, tutan xurt bikero, hewcedarîyê înan ver bi çiman de bigêro. Ganî tutî awanbîyayîșê keyî de nêrê sînorkerdiș. Îstîsmarê cînsî sûc o û qanûnan de  derheqê nînan de tay namekerdiş estê. Seba tûtê ameyê îstîsmarkerdene bi 'mexdûr' yenê namkerdiş û ganî no heqê tutan de bi diqet bêro namekerdiș. Wexto 'mexdûr' yenê naskerdiș; sey bêhêz, sey nêşenê serê linganê xo de vinderê, pozisyonêko winasî yeno mojnayene. Nê babetan de ganî ma waştişê xo yê ke ganî mekanîzmayê paştgirewtişî yê seba tûtan bikerê tevger, bi taybetî bîyarê ziwan." 

 

Ganî çi bêro kerdiș? 

 

Emrahe, dîyar kerd ke ganî sloganê 'Tutî bêveng manenê ti memane' ganî bi dîqet bêro xebitnayîş û wina dewam kerd: "Verbipersîyarî uca de ê tutan nîyo. Rewşe ke ci de yê tutî verpersîyar nîyê. Verpersîyarîyê tûtan serê pîlan de yo. Seba îstîsmar ca nêgîro ganî ma baş bifikrîyê. Ganî tutî babeta heqê bedenî de bêrê xurtkerdiş. Ganî hêzê vatena 'ney' û cesaret ci dir bêro awankerdiş. Ganî xebatê xurtkerdene bêrê kerdiş. Ganî xebatê derheqê xurtkerdene yê pîlan de bibê. Ganî tutan dir têkilîyê sey yewbînan bêro awankerdene û nê sînorî bêrê vînayene. Her rewșe derheqê tutan de polîtîk a. La nê problemî pêroyî de 'bi meseleyêka mîyanê keyî' vînenê. Seba tutan ganî prosesêko bi tesîr peyser ca bigîro." 

 

Emrahe, peynîya qiseykerdişê xo de nê çî ardî ziwan: "Dekewtișê îstîsmarê cînsî zaf hîra yo. Beyî erêkerdișê tutan, vilakerdișê fotografê zî tewirê îstîsmarî yê. Zewacê tutan, Berardenê materyala pornografîk yê der heqê tutan de, bazirganîya tutan, îstîsmarê cînsî û hetê înan. Komelê ma seba komelêka girewte ya, çi heyf ke babêtê ensestî zî limnenê. Meseleyêke wina zî esta. Ganî  ma prosesê xo bi mişewre xurt bikerê."