Dîcle Muftuoglu 

 

MERKEZÊ XEBERAN - Efxanîstan de dimayê Talîban îdarekarîyê welatî desteser kerd, sey prosesê ke DAIŞî Kobanê de kerd, çapemenî teslîmê tarîtî bi la cinîyê efxanî ke bî taqîbkerdoxê cinîyê Kobanî, hema vatişê xo yê peyîn nêvatê.  

 

Germbîyayîşêk tengezar esto. Bi ziwatî dir hamnanêk zerd û germ derbaz beno, Rojhelatê Mîyanên.  Hawa germbo zî asmên kewe yo û însanî pêwa zehmetîyan bi hêvî yê. Na nuqta de ewrê sîya berz benê Efxanîstan de. Na herre de her kes zano ke cayêko hewrê sîya bibê, ê tena bajarêk de nêmanenê. Va înan beno cayêk bîn zî. Hewrê bînî zî hewrê sîya ra hêz gênê. Helmê cinîyan yeno birnayîş. Semedê nê zî  Talîbano ke dişminê cinîyan o, 20 serrî dima Efxanîstan îşxal kerd û veng da. Sey hêrişê DAIŞî yê serê  Kobanê.

 

Reyke bîn ame vînayîş ke sloganê  azadî, şexsê efxanîstanî de yeno çi mane. Têkiliyê DYA- Talîban ke senîn bazar kenê vejîya werte.

 

Yewîye DAIŞî û Talîbanî

 

Efxanîstan 20 serrî binê îdarekerdişê DYA de bi û qaşo paştdayîş dayîne hukmatê herême. Talîban ke hêzê xo welat de pîl kerd û demêk kilm de dest da serê îdarekerdişê welatî zîhniyetê DAIŞî ra wey beno û  tewr verên zî cinîyan hedef girewtî. Talîban lîsteyê tûtanê kêna yê ke emrê înan serê 15yî de yê waşt. Kes şaş nêmend. DAIŞ zî her cayê ke îşxal kerd, cinîyan sey ganîmet dî, sey koleyê seksî dest dayî ser. Bazaran de rotî. Talîban ke cinîyan nêşawitêne mektebe û kar semedê nê atmosferî bi hezaran kesî koç kerd û semedê esparê teyeran bibê, merg dayî verê çimanê xo.

 

Vînayîşê xovredayîşî

 

Semedê rojevêke wina heme dinya de Efxanîstan bi sernameyê sereyîn ê çapemenî. Bi rojan pêwa îşxalkerdişî dîmenê kesê bi teker û baskê teyareyî girewtibî ameyî weşanayîş. No dîmen çapemenîya komelî de ame weşanayîş û metodê  remayîşê însanan ê semedê azadî ame munaqeşekerdiş. La reyna zî  têkoşînê cinîyê xoverdayoxan nêame vînayîş.

 

Xeleka tersî 

 

2015 de hewrê sîya serê Kobanî de gêrayî û ameyîne pawitiş ke Kobanê biko. Heme dinya sey ewro averşîyayîşê DAIŞî yê Kobanê taqîb kerdêne. Camêrdê ke cilê sîya dabî xo ra, rîyê xo vera dabî û Jeepan espar bibî, bi lezî şîne. Hêzê serdest zî çapemeniya hetgir de xeyalê tersî dinya de vila kerdêne.

 

Cinîyê ke xoverdanê ra ewnîyayîş 

 

Ewro reyna wazenê serê na herre de qederêke xêz bikerê. Cinîyê ke vizêr Kobanê Rakkayî de çarşefê sîya dirnayî, ewro reyna wazenê bikerê çarşefe û bê helm verdê. Dewletê serdest heta çapemenîye, senaryoyê ‘seba cinîyan ê efxanî her çî qediya’ bêro nuştiş zî, cinî hemverê mergî vatişê xo vanê. Cinî senî vizêrî cewabê DAIŞî dayî, ewro zî yê Talîbanî danê. Cinîyê efxanijî  hemverê tarîtî vengê xo berz kenê û vanê ke ma estê. Seba nê zî lazimî esto ke ma kamera û mîkrofonê xo bidê verê cinîyanê efxanan. Efxanîstan de hema çîyêk peynî nêbîyo. Semedo ke do vatişo peyîn cinî vajê.