Li jina nexweş a 30 sal in girtî ye îşkenceya înfazê tê kirin  

2023-08-18 09:07:35


	 

	 

	Oznûr Deger

	 

	MÊRDÎN - Medîne Yaklav a di lîsteya girtiyên nexweş a ÎHD'ê de cih digire niha jî îşkenceya înfazê lê tê kirin. Dayika Medîne ya 30 sal e girtî ye û divê ji ber nexweşiya xwe bê berdan Binefşî Zerey jî got, "Tişta ku tê kirin hem ji bo me û hem jî ji bo wan îşkence ye."

	 

	Polîtîkaya tecrîdê yên li ser Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan li hemû girtîgehan belav bûne, pêkanînên li girtîgehan parçeyek ji polîtîkayên şerê taybet e. Li gorî daneyên Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) hezar û 517 girtiyên nexweş hene ku 651 jê girtiyên nexweş in. Yek ji van girtiyan Medîne Yaklav e ku li Girtîgeha Girtî ya Jinan a Sîncanê bû û tevî ku 30 sal in di girtîgehê de ye û bi hinceta rapora “nebaşiyê” ya Desteya Rêveber û Şopandinê nehate berdan jî Medîne Yaklav e. cezayê xwe xwar. Medîneya ku tê payîn di 1'ê Nîsana 2023'an de bê valakirin, ev 4 meh in nayê valakirin û nexweşiyên wê zêde dibin.

	 

	Gelek nexweşiyên wî hene

	 

	Medîneya ku di 8'ê tîrmeha 1971'an de li navçeya Şemrex (Mazîdagi) ya Merdîna Mêrdînê ji dayik bû, nexweşiya gurçikê heye û herî dawî emeliyat bû. Medîneya ku nexweşiyên wê yên wekî alerjî û tansiyona bilind jî heye, her ku diçe di girtîgehê de zêde dibe. Medîne ya ku di sala 1993'an de dema ji ber nexweşiyên xwe li Amedê dihat dermankirin hat binçavkirin û bi îdîaya "Yekîtî û yekîtiya dewletê xera kiriye" ji aliyê dadgehê ve hat girtin. Nedîme ku li Dadgeha Ewlehiya Dewletê (DGM) dihat darizandin, cezayê muebbetê lê hat birîn. Medîne ku di 30 salên xwe yên girtîgehê de li girtîgehên weke Mêrdîn û Sêwasê ma, zêdeyî 10 sal in li Girtîgeha Jinan a Sîncanê tê girtin.

	 

	Tehliyeya wê cara duyemîn hat redkirin

	 

	Medîne ku di 1'ê Nîsana 2023'an de 30 sal cezayê wê bi dawî bû, bi biryara Lijneya Rêveberî û Çavdêriyê ya Girtîgeha Girtî ya Jinan a Sîncanê nayê berdan. Tehliyekirina Medîneya ku 4 mehin tê astengkirin, ji aliyê Lijneya Rêveberî û Çavdêriyê ve cara duyemîn hat astengkirin.

	 

	Nirxandina destpêkê

	 

	Heyeta ku rapora xwe ya der barê Medîneyê de di Adara 2023'an de pêşkêşî lijneyê kiribû, bi hinceta "Rewşa nebaş" 3 mehan taloq kir û nirxandina din ji meha Hezîranê re hişt. Heyeta ku hema hema bi girtiyan re bi pirsên takekesî û razber hevpeyvînan dike, bi hinceta ku Medîne ferzkirina poşmaniyê qebûl nake û ji qawîşa siyasî derneket,  nehişt serbest bê berdan.

	 

	Dosyaya jê beraet bûye, sedema netahliyekirinê  ye

	 

	Her wiha dosyaya ku ji aliyê Serdozgeriya Komarê ya Enqereyê ve hatiye vekirin û di encamê de jê hatiye beraetkirin jî, di nav sedemên netahliyekirina Medîne de ye.

	 

	

	Nirxandina 3'emîn di Îlonê de ye

	 

	Komîte wê di meha Îlonê de li ser tahliyekirina Medîneyê nirxandina xwe ya sêyemîn bike. Dayika Medîne Binefşî Zereyê ku li navçeya Şemrex ya Merdînê dijî û ji ber temenê xwe yê mezin, pirsgirêkên giran ên tenduristiyê û dûrbûna Enqereyê nekarî biçe hevdîtinê, rewşa tenduristiyê ya keça xwe nirxand û xwest ku keça wê di zûtirîn demê de bê berdan.

	 

	'Kesek ku biçe hevdîtinê tune ye'

	 

	Binefşî bi bîr xist ku keça wê 30 sal in di girtîgehê de ye û tevî ku 5 meh in cezayê wê xilas bûye jî nehatiye berdan û wiha got: “Ez nexweşek di nav nivînan de me. Kesekî din ku biçe hevdîtina keça min tune ye. Em dixwazin demildest serbest bê berdan." Binefşî der barê nexweşiyên Medîneyê de wiha got: “Gelek nexweşiyên wî hene. Ew tenê emeliyata goiter bû. Berê emeliyata mêjî jî bibû. Keça min nexweşa gurçikê ye jî. Ewqas di girtîgehê de ma divê bê berdan. Ji ber ku tu sûcê wan tune ye."

	 

	Veguheriye îşkenceyê'

	 

	Binefşî destnîşan kir ku divê her kes li girtiyan xwedî derkeve û diyar kir ku divê girtî di zûtirîn demê de bên berdan. Binefşî amaje bi wê yekê kir ku girtî tevî ku cezayên wan qediyane jî nehatine berdan û got, “Bi şev û roj ji hişê me dernakevin. Niha ev bûye şêweyekî îşkenceyê. Tevî ku cezayên wan bi dawî bûne jî nayên berdan. Bavê keça min mir. Ez dixwazim beriya bimirim keça min bê berdan. Tişta ku dikin hem li me hem jî li wan îşkence ye.”

	 

	'Me 30 sal li ber xwe da, lê niha zehmetir e'

	 

	Binefşî bal kişand ser nexweşiyên keça xwe û wiha got: “Li derve be dê bi rehetî bê tedawîkirin. Ji ber ku girtî bû ez nizanim derman bû an na. Berê me 30 sal li ber xwe da, lê niha tevî ku cezayê xwe qedandiye jî ne berdana wê ji me re zahmet tê. Divê hemû girtiyên ku cezayê xwe derbas kirine bên berdan."

	 

	'Çi kirine ku poşmaniyê li wan ferz dikin'

	 

	Binefşiyê bal kişand ser wê yekê ku zarokên wan bi salan bi neheqî û dijqanûnî di zindanan de mane, lê niha j nehatine berdan û careke din tên cezakirin û wiha dawî li axaftina xwe anî: “Pêwîste hemû girtiyên ku cezayê wan bi dawî bûye ji bo berdana xwe bibin yek. 30 sal temam kirine, niha poşmaniyê li wan ferz dikin. Zarokên me çi kirine ku poşmanî li wan tê ferzkirin."