Dê 6’ê Mijdarê li dijî bikaranîna çekên kimyewî li Silopiyayê bimeşin 

2022-10-26 14:04:06


	 

	ŞIRNEX - Di 6’ê Mijdarê de dê bi dirûşma “Li Dijî Çekên Kimyewî, Meşa Mirovahiyê” li Silopiyayê meşek girseyî were lidarxistin. Ji bo meşê bang hate kirin ku hemû gel li dijî bikaranîna çekên kimyewî dengê xwe derxîne û di 6’ê mehê de tevlî meşê bibin.

	 

	Bi beşdarbûna Kongreya Civaka Demokratîk(KCD), Partiya Herêmên Demokratîk(DBP), Tevgera Jinên Azad(TJA), Partiya Demokratîk a Gelan(HDP), Komeleya Alîkarî û Piştevaniya bi Malbatên Di Dewreya Şaristaniyê de Xizmên xwe Wenda Kirine (MEBYA-DER), Federasyona Komeleyên Hiqûqî û Piştgiriyê ya bi Malbatên Girtî û Hikumxwaran re ya Medê (MED TUHAD-FED),  Meclîsa Dayikên Aştiyê, Meclîsa Ciwanan a HDP’ê, Tevgera Ekolojiyê ya Mezopotamyayê, Navenda Çandê ya Mezopotamyayê û gelek sazî û rêxistinên sîvîl dê bi dirûşma “ Li Dijî Çekên Kimyewî Meşa Mirovahiyê” di 6’ê Mijdar’e de li Silopiyaya Şirnexê meşekê girseyî were lidarxistin. Deklarasyona meşê li Rêxistina HDP’ê ya Silopiyayê hate dayîn. Hevseroka Giştî ya DBP’ê Salîha Aydenîz,  Hevserokê Giştî ya KCD’ê Berdan Ozturk, Serokwelkîla Koma HDP’ê Meral Daniş Beştaş, Parlementerên HDP’ê yên Şirenxê, Rêxistina HDP’ê yê Bajarê Şirnexê, TJA, Endamên Meclîsa Dayikên Aştiyê beşdarî deklarasyonê bûn.

	 

	Di daxuyaniyê de pankarta "Li dijî Çekên Kimyewî, Meşa Mirovahiyê" hate vekirin.

	 

	Metna daxuyaniyê ji hêla Hevserokê Giştî yê KCD’ê Berdan Ozturk ve hate xwendin. Berdan, daxuyand ku êrîşên Tirkiyê yên li ser xaka Hikûmeta Herêma Kurdistanê ji sala 2021'ê ve bê navber didomin û wiha axivî: “Di van êrîşan de ku windahiyên hevbeş çêbûn, di erdnîgariyeke berfireh de di nav de jîndarkirina ekolojîk hat jiyîn û hemû zindiyên li herêmê dijîn zirarek mezin dîtin, dîmenên ku derketin holê ku Hêzên Çekdar ên Tirk li hemberî PKK'yiyan çekên kîmyewî bi kar anîn di nava civakê de bêtehamuliyeke mezin afirand. Bi qasî ku em ji çapemeniyê hîn bûn, tê diyarkirin ku bi çekên kîmyewî jiyana xwe ji dest dane.”

	 

	Berdewamiya metna daxuyaniyê wiha ye:

	 

	Desthilatdariya AKP-MHP'ê van sûcdariyan red dike, zanyar, siyasetmedar, rewşenbîr û rojnamevanên ku li dîmenên derketine holê dipirsin û dixwazin ev rewşa giran bê lêkolînkirin, hedef nîşan dide û binçav dike. Em teqez dikin ku eger rewşeke bi vî rengî nebe, weke ku berdevkên hikûmetê dibêjin, tişta ku divê were kirin ji bo ku dîmen û tespîtan bê derewkirin û derewkirin ne înkarkirina giştî ye, lê ji bo ku şandeyên serbixwe ji herêmê re werin şandin.

	 

	Divê encama çekên kimyewî were lêkolînkirin

	 

	Divê encamên bikaranîna çekên kîmyewî bi lezgînî bên lêkolînkirin û ji aliyê panelên serbixwe ve bên ragihandin. Ku hukûmeta herêma Kurdistanê rê nade komîteyên pisporên serbixwe lêkolînan li herêmê bikin û herwisa dibe egerê dilgiranî û hêrsbûna rewa. Ji hikûmeta herêmê tê xwestin ku bi parastina ewlehiya heyetan rê bide lêkolînan. Divê ti kes nebe aliyekî vî hişî, şerekî tirsnak û sûcê li dijî mirovahiyê.

	 

	Ya herî girîng jî, divê Rêxistina Qedexekirina Çekên Kîmyewî (OPCW), Neteweyên Yekbûyî (NY), Rêxistina Tenduristiyê ya Cîhanê (WHO), sazî û rêxistinên berpirsiyar ên Yekîtiya Ewropayê bikevin nava tevgerê. Nexwe wê xemsariya li gelên herêmê zêde bike û rê li ber komkujiyên mezintir veke.

	 

	Bangewazî

	 

	Roj ne roja bêdengiyê ye, roja parastina mirovahiyê û gotina li dijî şer e. Jiyana mirovan pîroz e. Em bang li hemû sazî, pêkhate, partiyên siyasî, rêxistinên ne hikûmî, gelê xwe û her hemwelatiyên xwe yên xwedî wijdan ên alîgirê jiyanê û ne mirinê dikin ku bikevin nava tevgerê. Li ser vê bingehê, di 6 'ê Mijdarê de em ê meşa ji Silopiyayê heta Habûrê, aştiyê li dijî şer, jiyana li dijî mirinê bimeşînin. Em bang li hemû gelê xwe û hêzên demokrasiyê dikin ku beşdarî vê meşa mafdar bibin .

	 

	'Li dijî çekên kimyewî dengê xwe bilind bikin'

	 

	Li ser navê Dayikên Aştiyê endama Dayikên Aştiyê Nafîye Yîgît axivî. Nafîye bikaranîna çekên kimyewî şermezar kir û wiha got: "Di nav çar welatên me de şerekî dijwar heye. Dewleta tirk nabêje ew zarok, jin, kal û pîr in. Hema kî bibe ku kurd be êrîş dike. Em bikaranîna çekên kimyewî şermezar dikin. Bila destê xwe ji vî şerê qirêj vekişînin û azadiyê bînin vî welatî. Em wek Dayikên Aştiyê bi salan in ji bo ku ew şer raweste me li her deriyî xistin. Banga min ji hemû mirovên xwedî wîjdan û dayikan heye ku bila li dijî vî şerê qirêj û çekên kimyewî di 6’ê Mijdarê de dengê xwe bilind bikin û tevlî vî meşê bibin."

	 

	‘Tirsa wan zêde ye’

	 

	Dûvre Hevseroka Giştî ya DBP'ê Salîha Aydenîz axivî û wiha  bang ji bo meşê kir: “Yê ku çêkên kimyewî bi kar anî Seddam bû û dawiya Seddamê ji aliyê hemû cîhanê hate xuyakirin. Îro girtina Şebnem Korur Fincani jî wê nîşan dide ku tirsa wan gelek mezin e. Ev hemû binçavkirin û zext û zordestî tirsa wan nîşan dide. Her wiha divê sazî û dezgekên Başûr jî dengê xwe berz bikin. Sekna PDK’ê û Barzanî ne seknek Kurdîstanî ye. Divê ew jî têkoşîn û sekna xwe ya li dijî vî şerî nîşan bidin. OPCW û şandeyên serbixwe bila ji bo çekên kimyewî lêkolînan bikin. Yê ku ji vî sûcî re bêdeng in, dibin şirîkê vî sûcî. Zarokên vî gelî ji bo jiyanek azad, mafên mirovahî û hiqûqê têdikoşin lewra divê tu kes bêdeng nemîne. Heke di 6’ê Mijdarê de em dengê xwe bilind nekin wê faşîzm xurt bibe. Lewra em hemû gelê xwe vedixwînin meşa Silopîyayê.”

	 

	‘Ew ê têk biçin’

	 

	Herî dawî jî Serokwekîla Koma HDP’ê Meral Daniş Beşdaş axivî û destnîşan kir ku çekên kimyewî sûcê herî mezin a mirovahiyê ye. Desthilatdar şûna ku li gorî makezagonên navneteweyî ku ew çekan qedexe bike tev bigere hewil dide ku sûc veşêre û civakê ku li dijî vî şerî deng derdixîne bêdeng bihêlin. Şebnem Korur Fîncanci mînaka vê ya herî berbiçav e. Di şexsê Şebnem Korur Fîncancî de çavtirsandinekê dixwazin bidin TTB’ê. Lê em  bawer in ku dê ew têk biçin û gelê me bi ser bikeve.”