Türkiye'de idam, işkence, fişleme, kötü muamele ve insan hakları ihlalleriyle zihinlerde yer edinen “Askeri Darbe”, 43 yıl önce bugün gerçekleşti. 

 

Sıkıyönetim askeri mahkemelerindeki yargılamalar, 90 günlere varan gözaltı uygulamaları, gözaltı merkezlerindeki ve cezaevlerindeki sonu ölüm ve sakatlanmalarla biten işkenceler, 50 kişinin idam edilmesi, yasaklanan yayınlar, yakılan kitaplar, binlerce kamu görevlisinin görevine son verildiği bu süreçte bu uygulamalara maruz kalan insanlar da etkisini yıllar sonra bile gösterecek ağır tahribatlar yaşadı.

 

Tarihte bugün yaşanan diğer önemli gelişmelerden bazıları şunlar:

 

1590: İspanya’nın edebiyatın altın çağı döneminde yazar Maria de Zayas y Sotomayor bugün doğdu. Bir dizi modern eleştirmen tarafından modern edebi feminizmin öncülerinden biri olarak kabul edilen Maria’yı birçok yazar, sadece başarılı bir barok yazar olarak gördü. Maria’nın hikayelerinde kadın karakterler, okuyucuları İspanya toplumundaki kadınların kötü durumu hakkında aydınlatmak ya da onlara hayatlarını yaşamları için uygun yolları öğretmek için araç olarak kullandı. Maria’nın ölüm tarihi ne olarak bilinmiyor.

 

1894: Bilim insanı Dorothy Maud Wrinch, bugün dünyaya geldi. Biyokimya alanında en iyi kuramcı olan Dorothy, matematiksel yöntemleri kullandı. Proteionlerin yapısı konusunda “Siklol” hipotezinin savunucusuydu. 

 

1897: Hem bilim insanı hem de bir politikacı olan Irene Joliot-Curie, bugün doğdu.  Marie Curie ve Pierre Curie’nin kızı olan Irene, yapay radyoaktiviteyi keşfettikleri için 1935’te eşiyle birlikte Nobel Kimya Ödülü’ne layık görüldü. Bu, Irene’ı bugüne kadar en çok Nobel ödüllü aileye sahip bir aile yaptı. Aynı zamanda “Halk Cephesi” altında bilimsel araştırma müsteşarı olan bir Fransız hükümetine üye olan ilk üç kadından biri olan Irene, zamanın önde gelen bilim insanlarından biriydi. Polonyum ve X ışınlarına maruz kalan Irene, akut lösemiden 17 Mart 156’da Paris’te yaşamını yitirdi. 

 

1914: 4 Nisan 1913’te yayına başlayan ve kadınların siyaset, eğitim, çalışma hayatına katılım ve haklarının konu edildiği periyodik Kadınlar Dünyası[i] gazetesinde, kadınlar için üniversite düzeyinde eğitimi destekleyen çeşitli yazılar, tartışmalar yürütülüyordu. 7 Şubat 1914’te, 3000 binin üzerinde tiraj yapan dergideki tartışmaların da oluşturduğu kamuoyu ile ilk kez üniversitede (darülfünun), kadınlar için konferanslar düzenlendi. Bu konferanslara 700’e yakın kadın katıldı.12 Eylül 1914’te ise şimdi yerinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi bulunan Zeynep Hanım Konağı’nda, İnas Darülfünun (Kadın Üniversitesi) kuruldu. 24 Ekim’de, üniversitede öğretim başladı. Edebiyat ve Fen (Tabii Bilimler ve Matematik) bölümlerinden oluşan İnas Darülfünunu’nda eğitim üç yıldı. O sıralarda, Osmanlı İmparatorluğu 1. Dünya Savaşı’na girmişti.

 

1997: Kanadalı yazar ve aktivist Judith Merril olarak bilinen Judith Josephine Grossman, 21 Ocak 1923’te dünyaya geldi. Bilim kurgu yazarlığı, editör ve politk bir aktivist olarak geniş çapta tanınan ilk kadınlardan biri olan Judith, kısa öyküler de kaleme aldı. Judith, 24 yıl önce bugün yaşama veda etti.