Hikmet Tunç 

 

VAN - İnsan Hakları Haftası dolayısıyla yaşanan ihlalleri değerlendiren avukat Jiyan Özkaplan, bu ihlallere en fazla maruz kalan kesimin kadınlar, özelde ise sığınmacı kadınlar olduğunu vurguladı. Jiyan, Van’da tecavüze maruz bırakılan İranlı sığınmacı Z.N’yi hatırlatarak, “Devlet memuru sığınmacı olduğu için bir kadını tecavüz etme hakkını kendinde bulabiliyor” dedi.

 

Irk, dil ve din ayrımı gözetmeden bütün insanların temel haklarını beyan eden İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, 10 Aralık 1948 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda kabul edildi. Dünyada birçok ülkenin bu bildiriyi kabul etmesiyle her yıl 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü olarak kutlanıyor. Türkiye’de ise bildiri 1949 yılında kabul edilerek yürürlüğe girdi. 10-17 Aralık İnsan Hakları Haftası dolayısıyla Türkiye’de hak ihlalleri her geçen gün artarak devam ederken bölge illerinden Van’da İnsan Hakları Derneği (İHD) Van Şubesi’nin son 9 aylık raporunda bin 721 hak ihlali yaşandığı belirtildi. Yine valilik tarafından15 günde, 30 gün aralıklarla ilan edilen  “etkinlik yasakları” 4 yılı aşkın bir süredir devam ediyor.

 

Bölgede ve özelde Van’da yaşanan hak ihlallerini Van Barosu'na bağlı İnsan Hakları Komisyonu ve Göç Komisyonu'nda çalışmalar yürüten avukat Jiyan Özkaplan değerlendirdi. 

 

‘Türkiye kendi yasalarını dahi uygulamıyor’

 

Türkiye’de hak ihlallerinin her geçen gün artarak devam ettiğini ve bölgede özel bir politikayla ihlallerin şiddetini arttırdığını söyleyen Jiyan, “Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilen ve beyannameyi kabul eden bir ülkedeyiz. Bildirgenin her bir maddesi hak temelli fakat uygulamada yok. Türkiye bırakın beyannameyi kendi yasalarını dahi uygulamıyor” dedi.

 

‘İnsanların yaşam haklarına müdahale var’

 

AKP iktidarının son 5 yıldır yargılama ve mahkeme kararlarına müdahale eden bir durumda olduğunu belirten Jiyan, “OHAL ilanından sonra iktidar eliyle insanların haklarına müdahale, insanların yaşamlarına müdahale söz konusudur. Bitmek bilmeyen ve ağırlaşarak süren bir OHAL durumu var. İktidar tarafından hak ve hukuka müdahale, medyaya müdahale var” şeklinde konuştu.  

 

‘Sınır ihlali nedeniyle onlarca kişi yaşamını yitirdi’

 

Beyannamenin evrensel olduğunu din, dil, mezhep, ırk ayırımı yapmadığını herkesin eşitlik, özgürlük ve demokrasiden yararlanabilmesi gerektiğini vurgulayan Jiyan, "Ülkenin doğusu ve batısında yaşanan ihlaller dahi aynı değil. Batıda daha çok psikolojik şiddet devredeyken, coğrafyamızda asker, polis tarafından kadınlar tecavüze uğruyor, sınırı ihlal etti diye onlarca kişi yaşamını yitirdi. Bölgede mağdur, Kürt mülteci olunca yaşadığı şiddet sıradanlaştırılıyor” sözlerini kullandı.

 

‘Devlet uygulamada yaşanan sorunları gidermekle yükümlüdür’

 

Devletin doğuştan gelen hakları uygulamada yaşanan sorunları gidermekle yükümlü olduğunun altını çizen Jiyan, “Bu haklar ihlal edildiğinde yargılanmayı, cezalandırmayı yapmalıdır. İnsan hakları kutsaldır, 10 Aralık günü kutlu bir gündür. Maalesef insan hakları haftasında dahi yaşanan hak ihlallerinden konuşuyoruz. Ülkede sadece insan hakları değil, doğa, çevre, hayvan haklarının tamamına yönelik bir müdahale bir katliam söz konusudur”  dedi.

 

‘Devlet kurumuna güvenemiyorsunuz’ 

 

Bölgede sığınmacı kadınların daha fazla hak ihlaline maruz bırakıldığını söyleyen Jiyan, Van Kurubaş Geri Gönderme Merkezi'nde güvenlik görevlilerinin tecavüzüne maruz bırakılan İranlı sığınmacı Z.N. için “Kamu düzeni bozma” gerekçesiyle sınır dışı edilmek istendiğini hatırlattı. Jiyan, “Bir sığınmacı kadın devlet kurumunda, devlet memurları tarafından tecavüze maruz bırakılıyor. Devlet memuru sığınmacı bir kadına tecavüz etme hakkı buluyor. Burada açıkça kurumların işlevsizliği ortadadır. Devletin kurumlarına güvenemiyorsunuz” ifadelerini kullandı.

 

‘Hukuk hiçbir şekilde uygulanmıyor’

 

Hakkari’nin Derecik ilçesinde 30 Kasım'da Yeşilova'dan (İsyan) eski köyleri Anadağ (Bêruh) köyüne giden ve aralarında 16 yaşındaki Özcan Erbaş adlı çocuğun yaşamını yitirdiği olayla ilgili valiliğin “havaya ateş açıldı” yönündeki açıklamasını da anımsatan Jiyan, “Bölgede hukuk ilkesi acıtarak ihlal ediliyor. Basına yansımadan görülmeyen Özcan Erbaş’ın ölümüne ilişkin valiliğin açıklaması eylemden daha da vahim bir durumu ortaya çıkardı. Hukuk hiçbir şekilde uygulanmıyor. Bu ihlallerin en büyük sebeplerinden biri cezasızlık politikalarıdır” diye konuştu.