DİYARBAKIR - İHD Diyarbakır Şubesi hazırladığı, “Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2019 Yılı İnsan Hakları İhlalleri Raporunu” açıkladı.

 

İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi tarafından hazırlanan "Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2019 Yılı İnsan Hakları İhlalleri Raporu" İHD Diyarbakır Şube binasında düzenlenen basın toplantısıyla kamuoyuna açıklandı. Açıklanan raporda cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine, kadın katliamlarına, çocuk istismarına, yaşam hakkı ihlallerine yer verildi. Raporu İHD Genel Başkan Yardımcı Rahşan Bataray okudu.

 

‘6 hasta mahpus yaşamını yitirdi’

 

Bölgede 2019 yılında yoğun olarak yaşanan ihlallere değinen Rahşan, gözaltı merkezlerinde ve gözaltı yerleri dışında işkence ve kötü muamele yaygın ve sistematik bir biçimde varlık göstermeye devam ettiğini kaydetti. Rahşan, Urfa Emniyet Müdürlüğü TEM birimine yönelik ileri sürülen iddiaların, vahim boyutlara ulaşmış ve şüphelilerin tespiti ve cezalandırılmalarına ilişkin etkin bir soruşturma halen yürütülmediğini söyledi. İşkencenin yaygın ve sistematik olarak gündeme geldiği bir başka alan ise, hapishaneler olduğunu ifade eden Rahşan, “Sürgünler, sağlık hakkı, işkence ve kötü muamele, disiplin soruşturmaları, tecrit etme, haberleşme, iletişim, aile görüşü haklarının kısıtlanması gibi ihlaller hapishanelerdeki öne çıkan ihlal başlıklarından olmuştur. Özellikle de sağlık hakkı ihlalinin bu süreçte yoğun bir şikâyet konusu olduğunu ifade etmek istiyoruz. 2019 yılında sadece bölge hapishanelerinde 6 hasta mahpus yaşamını yitirdi. Derneğimiz tarafından tespit edilen verilere göre hapishanelerde 458’i ağır olmak üzere toplam 1334 hasta mahpus bulunmaktadır” dedi.

 

İmralı Cezaevi’ne dikkat çekildi

 

Rahşan, cezaevlerindeki ihlallere değinirken İmralı Yüksek Güvenlikli Cezaevi’ndeki uygulamalar ve ihlallere de dikkat çekti. Rahşan, “Abdullah Öcalan ve aynı hapishanede bulunan mahpusların avukatları ve ailesiyle görüştürülmemelerinin hukuk bağdaşır bir yanı bulunmamaktadır ve ağır bir insan hakları ihlalidir. İmralı Hapishanesi üzerindeki uygulanan ağırlaştırılmış tecrit, biz insan hakları savunucuları açısından kabul edilebilir değildir ve derhal sona erdirilmesi gerekmektedir” ifadelerini kullandı.

 

‘2019 yılında da kadına şiddet devam etti’

 

Kadınlara yönelik şiddetin 2019 yılında da devam ettiğine dikkat çeken Rahşan,

“Bölgemizde de, onlarca kadın erkek şiddetinin sonucunda katledildi. Her yerde, her kesimden, her yaşta kadın psikolojik, fiziksel, cinsel ve ekonomik şiddete maruz kalmaya devam etmektedir. Türkiye’de kadınlara yönelik hak ihlallerindeki artış, mevcut hukuki düzenlemelerin hayata geçirilemediğini ve kadını yeterince koruyamadığını göstermektedir. Devlet kadına karşı şiddeti önlemek için her türlü tedbiri almalıdır. Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin toplumun tüm kesimlerine yaygınlaştırmak için, politikalar üretmelidir. Cinsiyete dayalı ayrımcılığı ortadan kaldırmalıdır. Kadına karşı şiddet uygulayan failler hakkında etkili cezalandırma yoluna gidilmeli ve cezasızlık politikalarından vazgeçilmedir.Çocuğa yönelik şiddet, cinsel istismar, çocuk işçiliği ve ölümleri, çocuk yaşta evlilikler, anadil eğitiminin yoksunluğu ve genel olarak eğitim sistemindeki yetersizlikler kategorik olarak gündemde en fazla görünür olan ihlaller arasında yerini almaktadır” diye konuştu.

 

2019 yılı bilançosunda şunlar yer aldı:

 

Yaşam Hakkına Yönelik İhlaller:

 

* Keyfi Öldürme, Silah Kullanma yetkisinin ihlali veya Dur ihtarına uymadığı gerekçesiyle

 

* Güvenlik güçleri tarafından vurulan 5 kişi yaşamını yitirdi, 8 kişi yaralandı.

 

* Köy korucuları tarafından vurulan 1 kişi yaralandı.

 

* Hapishanelerde 4’ü intihar olmak üzere 10 mahpus yaşamını yitirdi.

 

* Resmi hata ve ihmal sonucu 4 kişi yaşamını yitirirken, 102 kişi ise yaralandı.

 

* Bu istatistik veride, bölgedeki zırhlı araç çarpmaları sonucu yaşamını yitiren ve yaralanan yurttaşlarda bulunmaktadır. Tespit edebildiğimiz verilere göre; zırhlı araç çarpmaları sonucu; 1’i çocuk 3 yurttaş yaşamını yitirdi ve 1 çocuk ise yaralandı.

 

* Mayın patlamalarında 2’si çocuk 3 kişi yaşamını yitirdi, 1 çocuk ise yaralandı.

 

* 5 çocuk, 24 kadın ve 18 erkek olmak üzere 47 kişi, kuşkulu bir biçimde ölü olarak bulundu.”

 

Çatışmalı ortamda meydana gelen ihlaller ise şu şekilde:

 

“* 8 kent ve bu kentlere bağlı 24 ilçe sınırlarında bulunan yüzlerce bölgeyi kapsamına alacak şekilde toplamda; 23 kez özel güvenlik bölgesi ilanları gerçekleşti. Bazı bölgelerdeki ilanlar, periyodik şekilde uzatıldı.

 

* 4 kent merkezi ve bu kentlere bağlı 12 ilçede bulunan 245 köy-mahalle ve bu köy-mahallere bağlı bulunan onlarca mezrayı kapsamına alacak şekilde toplamda, 16 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

 

* Yaşamını yitiren en az 5örgüt militanına ait cenazeye işkence ve kötü muamelede bulunuldu.”

 

Kadınların yaşam haklarına yönelik ihlaller:

 

“*17 kadın intihar etti, 1 kadın da intihar teşebbüsünde bulundu.

 

*33 kadın aile içi şiddet sonucu katledildi, 41 kadın ise maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı.

 

*15 kadın toplumsal yaşamda saldırı sonucu katledildi, 21 kadın ise maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı. 14 kadın cinsel saldırıya maruz kalırken, 7 kadın ise fuhuş yapmaya zorlandı.”

 

Çocukların yaşam haklarına yönelik ihlaller

 

“*3 çocuk intihar etti, 2 çocuk da intihar teşebbüsünde bulundu.

 

*3 çocuk aile içi şiddet sonucu katledildi, 6 çocuk ise yaralandı, 1 çocuk cinsel istismara maruz kaldı.

 

*3 çocuk toplumsal yaşamda maruz kaldığı şiddet sonucu katledildi, 4 çocuk ise yaralandı. 1526 çocuk cinsel istismara maruz kaldı. 2 çocuk kaçırılarak alıkonuldu ve 3 çocuk ise fuhuş yapmaya zorlandı.”

 

İşkence Yasağına Yönelik İhlaller:

 

“*En az 67 kişi gözaltında işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldı.

 

*150 mahpus, cezaevinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.

 

*16 kişi güvenlik güçlerinin ajanlık dayatmalarına maruz kalırken, 12 kişi de tehdit edildi.”

 

Hapishanelerdeki Hak İhlalleri:

 

“*103 mahpus, gerekçe gösterilmeden sürgün/sevk edildi.

 

*64 mahpus sağlık hakkı ihlaline maruz kaldı.

 

*4 mahpus ve aileleri arasındaki görüşmeler engellendi.

 

*En az 39 mahpus tecrit ve izolâsyona maruz kaldı.

 

*En az 12 mahpus hakkında soruşturma başlatıldı.

 

*En az 6mahpusun haberleşme hakkı engellendi.

 

*En az 20 mahpus hakkında disiplin cezası verildi.”