Türkiye’de çocuk olmak: Toplumsal bir sorun 2025-08-28 09:03:12     WAN – Çocuk yaşta çalıştırılmalara dair konuşan Wan Star Kadın Derneği üyesi Leyla Ablukan, çocuk yaşta çalıştırılmanın bireysel değil toplumsal bir sorun olduğunu belirterek, buna karşı ailelerin ekonomik olarak güçlendirilmesi ve eğitimin sistemin iyileştirilmesi gerektiğini kaydetti.    Kürdistan’da ve Türkiye’de derinleşen yoksulluk, en çok çocukların yaşamını etkiliyor. Ekonomik kriz ve denetimsizlik nedeniyle çocuk yaşta çalıştırılmalar artarken, birçok çocuk eğitim hakkından mahrum kalıyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG Meclisi) verilerine göre son 12 yılda (2013-2025 ilk 5 ay) en az 770 çocuk yaşamını yitirdi. Bu ölümlerin yaş grubu dağılımı ise 5-14 yaş arası: 261 çocuk (yaklaşık yüzde 34), 15-17 yaş arası: 509 çocuk( yaklaşık yüzde 66) çocuk yaşamını yitirdi. 2024 yılında ise 71 çocuk iş cinayetiyle yaşamını yitirdi. 2025’in ilk 5 ayında ise en az 28 çocuk işçi yaşamını yitirdi.   Wan Star Kadın Derneği üyesi Leyla Ablukan, çocuk yaşta çalıştırılmalara dair değerlendirmelerde bulundu.    ‘Çocuk işçiliği sadece bireysel değil’   Çocukların eğitim, oyun, gelişim ve sağlık hakkı, en temel insan haklarından biri olduğu gerçeğine dikkat çeken Leyla Ablukan, çocuk işçiliğinin temel nedenlerinden birinin ekonomik yetersizlikler olduğunu belirtti. Leyla Ablukan, “Çocuk yaşta işçi olmalarının en önemli sebeplerinden biri, ailelerin ekonomik gelirlerinin yetersizliğidir. Özellikle bazı bölgelerde, hem aileler hem de çocuklar, kendilerini psikolojik olarak işçi sınıfında görmek zorunda kalıyor. Eğitim olanaklarının sınırlı olması nedeniyle çocuklar çok erken yaşta çalışmaya başlıyor. Bu durum, eğitim sistemindeki sorunlardan kaynaklanmakta ve gelecekle ilgili ciddi tehlikeler doğurmaktadır. Çocuk işçiliği yalnızca bireysel değil, aynı zamanda toplumsal bir yaradır” dedi.   ‘Denetim ve yaptırımlar uygulanmalı’   Çocuk ölümlerinin özellikle tarım, sanayi ve inşaat sektörlerinde sıkça yaşandığını belirten Leyla Ablukan, bu durumun temel nedeninin denetim eksikliği olduğunu ifade etti. Leyla Ablukan, “Çalışan işyerlerine yönelik ciddi denetimlerin yapılması ve yaptırımların uygulanması gerekiyor. Küçük yaşta çocuklar, iş gücü açığını kapatmak amacıyla çalıştırılıyor ve yapmamaları gereken işlere zorlanıyor. Eğitim sisteminde, meslek okulları aracılığıyla çocuklar bir nebze de olsa işçi sınıfına dahil ediliyor. Bu durumu önlemek için hem eğitim sisteminde iyileştirmeler yapılmalı hem de denetimler artırılmalı. Ailelerin ekonomik anlamda güçlendirilmesi şart. Ekonomik kriz ve yoksulluk nedeniyle aileler, çocuklarını çalışmaya zorlamak zorunda kalıyor; çocuklar da ailelerine destek olmak için çalışmaya mecbur hissediyor. Bu nedenle, tüm sivil toplum kuruluşları ve toplum, çocuk işçiliğine karşı güçlü bir şekilde ses çıkarmalı” şeklinde konuştu.   ‘Devlet politika üretmeli’   Çocuk yaşta çalıştırılmaların önüne geçilmesi için yeni düzenlemelere ihtiyaç olduğunu vurgulayan Leyla Ablukan, mevcut durumun iktidar politikalarıyla bağlantılı olduğunu söyledi. Leyla Ablukan, “Meslek liselerinde çocuk işçiliği giderek artıyor. Çocuklar, ilkokulun ilk yıllarından itibaren okulu bırakıp hem para kazanmaya çalışıyor hem de eğitimden uzaklaşıyor. Biraz kazanç sağladıktan sonra tamamen maddi gelire yöneliyorlar. Aileler bu duruma razı oluyor, çocuklar da kendilerini buna mecbur hissediyor. Devletin bu konuda etkin politikalar üretmesi gerekiyor. Çocukların yalnızca eğitimle ilgilenmesi, kalem tutması gerekir. Alın teri dediğimiz emeğe bu yaşta dâhil olmamaları lazım” diye belirtti.    ‘Her çocuk okula gitmeli, hayal kurmalı’   Leyla Ablukan, son olarak ailelerin ekonomik olarak desteklenmesi gerektiğini ve çocukların belirli bir yaşa kadar eğitime zorunlu olarak devam etmelerinin önemini vurguladı. Leyla Ablukan, “Toplumsal farkındalık çalışmaları yapılabilir. Sivil toplum kuruluşları ve devlet politikaları iş birliği içinde hareket ederek çocuk işçiliğiyle mücadelede ortak bir yol haritası belirleyebilir. Her çocuk okula gitmeli, oyun oynamalı ve hayal kurmalıdır. Çok küçük yaşta, para kazanma zorunluluğu nedeniyle hayallerinin söndürülmesini istemiyoruz” ifadelerini kullandı.