DEMDER üyesi Nebahat Çalpan: Dil yoksa halk da yoktur 2021-02-21 09:03:06     Öznur Değer   ANKARA - 4 yıl aradan sonra Ankara’da açılan ilk Kürtçe ders veren DEMDER Teknik Komisyon Üyesi Nebahat Çalpan “Dil yoksa halk da yoktur. Annelerimizle değil artık çocuklarımızla Kürtçe konuşmak istiyoruz. Devlet ise bunun önünü kapatıyor” dedi.   Bangladeş’in başkenti Dakka’da, Bengal Dil Hareketi üyesi çok sayıda öğrenci, Bengal alfabesiyle yazabilme ve Pakistan’ın Bengal dilini de resmi dil olarak tanıması talepleriyle 21 Şubat 1952 tarihinde yapılan protesto eylemi sırasında katledildi. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Genel Kurulu, 1999 yılında aldığı bir kararla 21 Şubat’ı “Uluslararası Anadili Günü” olarak kabul ederek, ilk kez 2000 yılında, dünya çapında kültürel çeşitliliği ve çok dilliliği desteklemek amacıyla “Dünya Anadili Günü” kutlandı. 21 yıldır ise dünyada Anadili Günü olarak kutlanıyor.   Dili, “bir kültürün içinde varlığını sürdürdüğü bir çevre” olarak yorumlayan sosyal bilimciler ve dil bilimcilerin yanı sıra UNESCO Dünya Tehlike Altındaki Diller Atlası Editörü Chris Molesey, “Rüya gördüğün, düşündüğün, hatta başka dillerdeki düşünceleri bile fark etmeden çevirdiğin dil anadilindir” tanımlamasında bulunuyor.   Türkiye’de tehlike altındaki diller   UNESCO Dünya Tehlike Altındaki Diller Atlası’na göre Türkiye’de 18 dil yok olmuş veya yok olma tehlikesi altındayken hala konuşulan 39 dil bulunuyor. Bunlardan, Ubik, Mlahso ve Kapadokya Yunancası tamamen yok olmuş diller arasında yer alırken, Hertevin yok olmak üzere, Turoyo, Ladino ve Gagavuzca ise ciddi olarak tehlikede olarak görülüyor. Romanca, Batı Ermenicesi, Hemşince, Lazca, Pontus Yunancası, Abazaca, Suret de yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan diller arasında. UNESCO, Adigece, Abhazca, Kabar-Çerkes dilleri ve Zazaca’yı da “kırılgan” diller kategorisinde görüyor.   Türkiye’nin en çok konuşulan ikinci dili olan Kürtçe ise yıllardır asimilasyon politikalarından kurtulamayan ve çoğu zaman “Bilinmeyen dil” adı altında yok sayılan diller arasında. Sayısızca insan Kürtçe konuştuğu, Kürtçe şarkı söylediği, Kürtçe yaşamayı talep ettiği için baskılandı veya katledildi.   KHK dile mühür vurdu   21 Kasım 2016'da çıkarılan 677 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Kürtçe ders veren Komeleya Lêkolîn û Pêşvexistina Zimanê Kurdî (Kürt Dili Araştırma ve Geliştirme Derneği) (KURDî-DER) Derneği kapatıldı.   KURDÎ-DER’in kapatılmasının ardından geçen 4 yıllık süreden sonra Ankara’da Kürtçe ders verecek ilk dernek olan DEMDER, “Dem, dema hînbûna Kurdî ye / Kürtçe öğrenme zamanı” şiarıyla 21 Şubat’ta dijital platformlarda online ders vermeye başlayacak. DEMDER Teknik Komisyon Üyesi Nebahat Çalpan, 21 Şubat Dünya Anadili Günü’ne ilişkin değerlendirmelerde bulundu.   ‘Bir halkın canlı kalma faktörüdür’   Anadili, “Bir halkın canlı kalma faktörü” olarak yorumlayan Nebahat, dillerinin yok sayılmasının varlıklarının yok sayılması anlamına geldiğini belirtti. En büyük saldırı ve baskının Kürt dili üzerinde yürütüldüğünün altını çizen Nebahat, “Anadilimiz üzerindeki taleplerimiz ‘ülkeyi bölme’ bahanesiyle reddediliyor. Anadil kanunlara göre insani bir hak ve meşru bir taleptir. Bu talebimiz, farklı dillerle birlikte özgür yaşamı ifade ediyor” sözlerine yer verdi.   ‘Dil yoksa halk da yoktur’   Kürt dilinin Kürt halkı için bir kimlik olduğuna işaret eden Nebahat, tekçi zihniyete sahip olan devletin Kürtler üzerinde asimilasyon, inkar ve imha politikalarını yüz yıllardır sürdürdüğünü söyledi. “Dil yoksa halk da yoktur” diyen Nebahat, “Annelerimizle değil artık çocuklarımızla Kürtçe konuşmak istiyoruz. Devlet ise bunun önünü kapatıyor. Neden kapatıyor? Çünkü dil yoksa kültür de yoktur, dil yoksa varlığımız da yoktur. Ne olursa olsun dilimiz üzerinde durmalıyız” ifadelerini kullandı.   ‘Devlet korku yaratmak istiyor’   4 yıl aradan sonra Ankara’da “Kürtçe öğrenme zamanı” sloganıyla DEMDER’in kurulduğunu belirten Nebahat, 4 yıl önce KURDÎ-DER’in KHK ile kapatıldığını hatırlattı. Kürt halkının, yaşamın her alanında, evinde, dışarıda, işyerinde anadiliyle konuşması gerektiğini vurgulayan Nebahat, “Devlet korku yaratmak istiyor. Bu bize engel olmamalı daha çok mücadele etmeliyiz” dedi.   DEMDER’in 21 Şubat Dünya Anadili Günü’nde açılacağını dile getiren Nebahat, bütün etkinliklerinin internet üzerinden yürütüleceğini belirtti. Pandemi sürecinin sona ermesiyle beraber çalışmalarının pratikleşeceğini kaydeden Nebahat, şöyle devam etti: “Tüm halkların asimilasyonist, inkarcı zihniyete karşı direnmeleri gerekiyor. 21 Şubat Dünya Anadili Günü’nü özgür yaşam inancıyla kutluyorum. Bin yıl da önümüzü tıkasalar dilimizi yok edemeyecekler. Çocuklarımızla birlikte dilimizle yaşayacağız.”