HDP’den iki aylık salgın raporu: Normalleşme için erken 2020-05-13 14:56:45   ANKARA - HDP İstanbul Milletvekili Oya Ersoy, koronavirüs (COVID-19) salgını karşısında AKP tarafından yapılanların değerlendirildiği ve ayrıca alınması gereken önlemlerin sıralandığı iki aylık bir rapor hazırladı. Hazırlanan raporda, normalleşme için erken olduğu uyarısında bulunuldu.     Halkların Demokratik Partisi (HDP) İstanbul Milletvekili Oya Ersoy, ‘Korona Yönetiminin İki Ayı’ başlıklı bir rapor hazırladı. İktidarın pandemi sürecinde attığı tüm adımların değerlendirildiği raporda, olumsuz tablodan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun sorumlu olduğu ifade edildi. Rapora göre acil atılması gereken adımlar arasında, 2020 bütçesinin yeniden yapılanması, işten çıkarmaların süresiz yasaklanması ve zorunlu alanlar dışında çalışan işçilerin ücretli izne çıkarılması yer alıyor.   Önlemler alınmadı, geç kalındı   Rapora göre Sağlık Bakanlığı’nın 10 Ocak 2020 tarihinde salgınla mücadele için Bilim Kurulu oluşturduğu ve ilk vakanın 11 Mart’ta açıklandığı, 22 Nisan 2020 tarihinde ise korona virüsün ‘bulaşıcı hastalıklar’ listesine alındığı kaydedildi.   “Gerekli önlemler alınmamış, muhalefetin baskısıyla alınan önlemlerde de geç kalınmıştır” denilen raporda hatalar şöyle sıralandı: “Yurt dışına gidiş ve gelişler zamanında kapatılmadı, yurt dışı dönüşlerinde gerekli karantina önlemlerinin alınmadı. Çin, İtalya, Irak ve Güney Kore ile yapılan uçuşların yasaklanması için 29 Şubat’a kadar beklendi. Spor müsabakaları zamanında iptal edilmedi. Camilerin kapatılması için 19 Mart’a kadar beklendi. Asker uğurlamaları kitlesel uğurlama görüntülerinin basına yansıması üzerine 21 Mart’ta yasaklandı. Salgın koşullarında izin verilmemesi gereken Umre ziyaretlerine göz yumuldu, Umre’den dönen 21 bin kişinin ciddi bir karantina tedbiri uygulanmaksızın kontrolsüz bir şekilde ülkenin dört bir yanına dağılmasıyla birlikte salgın kontrolü tamamen kaybedildi.”   ‘Sağlık , Hazine ve İçişleri Bakanları birincil sorumlu’   Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun bu sürecin birincil sorumlusu olduğunun ifade edildiği raporda şunlar kaydedildi: “Salgının yayılmasından; resmi sayılara göre bile vaka sayısı artışında dünyada beşinci, toplam vaka sayılarında yedinci sıraya çıkmasından; salgına karşı gerekli önlemler alınmadığı için yurttaşlarımızın, işçilerin, canlarını dişlerine takarak salgınla mücadele eden sağlık çalışanlarımızın hastalık kapmasından, hayatını kaybetmesinden iktidar sorumludur. Kendileri korunakları alanlarında yaşarken bilim insanlarının tüm uyarılarına rağmen sermayeyi, koltuklarını, ‘düzenlerini’ korumak için ‘normalleşme planı’ uygulayarak halkın sağlığını ve yaşam hakkını tehlikeye sokan iktidar sorumludur. Sermayeyi korumak için izledikleri politikalar nedeniyle işsizliğin ve yoksulluğun yayılmasından, yaşanacak gıda krizinden iktidar sorumludur.”   Salgından olumlu ve olumsuz etkilenen sektörler   Raporda pandemi sürecinden olumlu etkilenen sektörler olarak tarım, e- ticaret, kişisel bakım ve sağlık, gıda, işleme, parekende, tıbbi ikmal ve servisler sıralanırken, olumsuz etkilenen sektörlerin ise turizm ve tatil, havacılık ve denizcilik otomotiv, inşaat ve emlak imalat, finansal servisler ve eğitim olduğu ifade edildi.   İşsiz kalma tehdidi arttı   Raporda salgın yönetiminin ilk iki ayında ücretli çalışanlar açısından ortaya çıkan tablo ise, “Patronların fırsatçılığı ile gelir kaybına uğradılar. Çalışma hakları törpülendi. Borçlandırıldılar. Sağlık koşulları sağlanmadan çalıştırıldılar. Sosyal yardım alamadılar. Evden çalışma, kısmi zamanlı çalışma, telafi çalışması gibi yeni düzeneklerle çalışma biçimleri değişti. İşsiz kalma tehdidi arttı. Sendikal güvenceden yoksun kaldılar” şeklinde özetlendi.   Borçlandırma ve öteleme paketi   200 Milyar TL’lik ‘ekonomik istikrar’ paketinin “borçlandırma ve öteleme” paketi olduğu ifade edilen raporda, “Sosyal yardım olarak nitelendirilebilecek hiçbir program sunulmadı. Kira yardımı, borçların silinmesi, borçların askıya alınması, temel hizmetlerin parasız hale getirilmesi gibi hiçbir temel talep karşılanmadı” denildi.   ‘Gelecek ipotek altına alındı’   Salgının başladığı andan itibaren ekonomik ve sosyal yükün işçilere, işsizlere, emeklilere ve kadınlara yıkılmaya çalışıldığı ifade edilen raporda şunlar aktarıldı: “Zorunlu çalışma alanları dışında kalan ihracata yönelik üretim, bazı hizmet sektörleri, inşaat, maden, lojistik gibi alanlarda işçiler işe gitmek zorunda bırakıldı. İktidar, maaş ödemeleri, SGK primleri, vergi ödemeleri, kredi ödemeleri için ‘öteleme’ yöntemiyle patronları rahatlamaya çalışırken işçileri ise ‘borçlandırma’ girişimleri dışında ‘sefalet ücretlerine’ mahkum etti. Yine kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin, telafi çalışması gibi konularda yapılan düzenlemeler patronları rahatlatırken işçiler açısından daha düşük ücretle çalışma, mesai hakkının elinden alınması, işsizlik tehdidi yarattı. Diğer yandan ise hiçbir sosyal yardım programına dahil edilmeyen işçilere, işsizlere, çiftçilere, gelir kaybına uğrayan halka; kamu bankaları yoluyla kredi olanakları yarattık, gidin kredi çekin denildi. Bir nevi gelecekleri ipotek altına alındı.”   ‘Kadınların yaşadığı en büyük sorun şiddet oldu’   Salgın sürecinde “evde kal” çağrılarından kadınların, erkeklerin ve çocukların farklı şekilde etkilendiği ifade edilen raporda, “Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklanan farklılık sebebiyle pandemi sürecinde kadınların yaşadığı en büyük sorun uğradıkları şiddet oldu” denildi. Raporun devamında şu tespitler yer aldı: “Evde kalın” çağrıları, sokaktaki yaş kısıtlamaları, sokağa çıkma yasakları sonrasında İstanbul Emniyet Müdürlüğü verilerine göre kentte asayiş suçlarının azaldığı ve buna rağmen yüzde 38,2 oranında aile içi şiddet vakalarının arttığı tespit edildi. İstanbul’da, 2019 yılı Mart ayında bin 804 aile içi şiddet olayı yaşanırken 2020 yılı Mart ayında yaşanan 2 bin 493 aile içi şiddet vakası kayıtlara geçti ve yıllık yüzde 38,2 oranında şiddet artışı görüldü. 2020 yılı Mart ayında 29 kadın cinayeti işlendi. Kadın Cinayetlerini Önleyeceğiz Platformu tarafından nisan ayında da 20 kadının öldürüldüğü, öldürülen 20 kadından 4’ünün kim tarafından öldürüldüğünün tespit edilemediği açıklandı.”   ‘Normalleşme için erken’   “Normalleşme süreci kapsamında AVM’lerin açılacak olması insanların tek bir havalandırma sistemine bağlı mekanlarda kalabalık halde bulunacak olması virüsün yayılımını tekrar arttıracağı için tedirginlik uyandırıyor” denilen raporda şu ifadelere yer verildi: “Ligleri başlatma kararı da AVM’lerin açılma kararı da sermayenin çıkarına alınmış kararlardır. Bilimsel veriler bilinçli olarak yok sayılmış, sermayenin çıkarı uğruna halkın sağlığı açıkça tehlikeye atılmıştır. İki ay boyunca halka maske dağıtmayı beceremeyen, sonunda maskelerin eczaneler, medikal mağazalar ve marketlerden satılacağını açıklayan, iktidarın ‘korona yönetimi’nin parçası Koca’nın sorumluluk paylaştırdığı ‘ikinci dönem’; iktidarın sorumsuzlaştırıldığı, salgına karşı ‘korunma’ sorumluluğunun tamamen halkın sırtına yıkılması anlamına gelmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından vaka, test sonuçları ve ölümlere dair bölgesel dağılım, yaş ve cinsiyet gibi veriler ayrıntılı olarak, şeffaf bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmadan ‘normalleşme planı’ yapılamaz. Türk Tabipler Birliği’nin doğrudan öznesi olduğu bir bilimsel kurul açıklama yapmadan ‘normalleştirme planı’ açıklanamaz.”   Atılması gerekli adımlar   Raporun sonuç bölümünde ise iktidar tarafından acilen alınması gereken tedbirler ve atılması gereken adımlar sıralandı. 2020 bütçesinin yeniden yapılanması, işten çıkarmaların süresiz yasaklanması ve zorunlu alanlar dışında çalışan işçilerin ücretli izne çıkarılması gerektiği ifade edilirken diğer adımlar şu başlıklar altında sıralandı:   * “Tüm işsizlere doğrudan gelir desteği sağlanmalıdır   *Ücretler açlık sınırının üstüne çıkarılmalıdır   *Ev içi emek yükü artan kadınlara gelir desteği sağlanmalıdır   *En düşük emekli maaşı asgari ücret seviyesine getirilmelidir   * Çiftçi borçları silinmeli, çiftçilere destek paketleri oluşturulmalıdır   *İşyerleri kapatılan esnafın sabit giderleri karşılanmalıdır   *Kredi kartı, kredi ve diğer tüm borç ödemeleri süresiz ve faizsiz ertelenmelidir   *Tüm kiralar durdurulmalı, yalnızca kira geliri olanlar desteklenmelidir   *Temel hizmetlerin zorunlu ihtiyacı karşılayacak kadar olan kısımları parasız olmalıdır   *Özel sağlık kuruluşları kamulaştırılmalıdır   *Özel eğitim kurumları kamusallaştırılmalı, eğitim parasız olmalıdır   *Mülteci ve göçmenlere gelir desteği sağlanmalıdır   *Kamuda tasarrufa gidilmeli, ihtiyaç fazlası araçlar satılmalı, kiralanan binalar boşaltılmalıdır   *Kamu Özel İşbirliği anlaşmaları durdurulmalıdır   *Mega projeler durdurulmalıdır: Kanal İstanbul, Akkuyu Nükleer Santrali, termik santrallerin tüm ihaleleri iptal edilmeli ve inşaatları durdurulmalıdır   *Zorunlu hizmet alanlarında istihdam artırılmalıdır   *Evden çalışma biçimleri düzenlenmelidir.   *Sendikaların ve meslek odalarının sürecin yönetiminde yer almalıdır.”