Saldırıların odağı olan kadın ekonomisinin hedefi Hevrîn Xelef’in projeleri 2019-11-15 09:11:37   Nûdem Têkoşer   QAMIŞLO - Türkiye’nin Serêkaniyê ve Girê Spî’deki saldırıları en çok da kadın ekonomisini etkiledi. Kongreya Star Ekonomi Komitesi üyesi Huriye Şemdin, savaşa rağmen komün ve kooperatifleri kurmaya devam edeceklerini ve Hevrîn Xelef’in yarım kalan projelerini hayata geçireceklerinin altını çizdi.    Yaz mevsiminde buğday arazileri ateşe verilerek büyük zarara uğratılmaya çalışılan Kuzey ve Doğu Suriye’de, şimdi de savaşla ekonomiye darbe amaçlanıyor. Mezopotamya coğrafyasının verimli arazilerinin bulunduğu Girê Spî ve Serêkaniyê’de Kadın Ekonomi Komitesi’ne bağlı bin 800 dönümlük arazi yakıldı, savaşla da 45 bin dönümlük arazi işgal edildi. Kadın ekonomisinin başarılı projelere imza attığı, komün ve kooperatiflerde toplumu üretime dahil etmeyi başardığı Serêkaniyê ve Girê Spî’de yürütülen saldırılar en çok da kadın ekonomisini çökertmeyi amaçlıyor.    Ekonomide kadın-erkek eşitliği   Bölgede, Kadın Ekonomi Komitesi ilk olarak 2015 yılında kuruldu. Kuzey ve Doğu Suriye’nin tüm bölgelerinde komiteye bağlı kooperatif ve komünler örgütlendirildi. Komitenin amacı, kadın eliyle ekonomiyi geliştirmek ve canlandırmak. Devrimden önce ekonomi tamamen rejimin elinde ve eril zihniyete göre dizayn edilmişti. Kadının ekonomide ne söz hakkı ne de yer alması mümkündü. Kadının ekonomiye dahil olması ve projeler geliştirmesi ise Kuzey ve Doğu Suriye devrimi ile birlikte gerçekleşti. Kadınların ekonomiye aktif katılması için ise tüm alanlarda Kadın Ekonomi Komiteleri inşa edildi. Eskiden ailenin ekonomisini yürüten kadın, artık komitelerle birlikte toplumun da ekonomisini yürütecek düzeye ulaştı. Kadın ekonomisi ise daha çok kooperatifçilikle geliştirildi.    Bin 380 kooperatif üyesi var   2015 yılında Cizîr bölgesinde ilk olarak 108 kooperatifle çalışmalarına başlayan Komite, ardından Kuzey-Doğu Suriye Bölgesi’ne de açılım yaptı. 2015’ten 2017 yılına kadar bin 380 Kadın Ekonomi Komitesi ve kooperatif üyesi örgütlendirildi. Şehba, Kobanê, Efrîn, Minbic’te kadın kooperatifleri kuruldu. Efrîn savaşından sonra Şehba yoğun bir göç alsa da Efrîn’de yarım kalan ekonomi projeleri Şehba’da devam ettiriliyor. Türkiye’nin saldırılarından dolayı Efrîn’den Şehba’ya göç eden kadınlar, üretimden kopmadıkları gibi ekonomide daha aktif yer aldı. Kadınların ekonomide var olmasıyla toplumda da önemli değişimler yaşandı ve bu devam ediyor. Kadın Ekonomi Komitesi ise kadınların ekonomiye bilinçli katılımı ve toplumsal değişim için eğitimlere ağırlık veriyor. Ekonomide kadınların erkekle eşit şartlara sahip olması da adaletin sağlanmasında önemli bir adım.   Demografik yapı değiştiriliyor   Bölgede var olan savaş, Kuzey ve Doğu Suriye’deki halk ve kadın ekonomisinin yağmalanmasını ve yok edilmesini içeriyor. Arazi, fabrikalar, binalar, üreticiler, dükkanlar, evler ve insanların mülklerinin tamamı yağmalandı ve ele geçirildi. Türkiye ve ona bağlı grupların saldırılarından sonra Serêkaniyê, Girê Spî ve Til Temir’in büyük bir bölümünde göçler yaşandı ve demografik yapısı değişime uğradı. Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, bu saldırılar ile demografik yapının tümden değiştirilmesinin hedeflendiği görüşünde.    Savaşla ekonomi çöktü   Serêkaniye ve Girê Spî’deki tahıl asansörleri yağmalandı, arazi sahipsiz kaldı. Bombardıman nedeniyle bölgenin ekonomik altyapısı tahrip edildi. Kooperatifler, Özerk İdare’nin işyerleri ve kadın ekonomisi tahrip edildi. Yüzbinlerce kişi işsiz kaldı, yoksullaştı ve mülteci yaşamına ve açlığa zorlandı. Çiftçilerin tarlaları ve hayvan yetiştiricileri saldırıların ardından Türkiye’ye bağlı Suriye Milli Ordusu’nun (SMO) eline geçti. SMO’dan sonra bölgede çoban ve işçilerin işkenceye maruz kaldığı, kadınların ise cinsel şiddete uğradığı basına yansıdı. Yine bölgedeki birçok ekonomik kurum kapatıldı. Bu yoksulluğun daha da artacağına işaret ediyor.   ‘Halka elektrik ulaştırıldı’   Kongreya Star Kadın Ekonomi Komitesi üyesi Huriye Şemdin, Kuzey-Doğu Suriye’de kadın ekonomisinin çalışmalarını ajansımız ile paylaştı. Huriye, “Kadın ekonomi çalışmalarının merkezi Cizîr bölgesidir. Plan ve projeler esasta buradan yürütülüyor. Hesekê Kantonu’nda kadın ekonomi projeleri geliştirildi. İhtiyaçlara göre hangi projelere ihtiyaç duyulduğu tespit edilip hayata geçirildi. Öncelikle elektrik sorunu vardı. Serêkaniyê’de halka elektrik ulaştırılamıyordu. Kadın ekonomisi ilk olarak tüm evlere elektriğin gitmesi için jeneratör sistemi geliştirdi. Serêkaniyê’ye kooperatif bünyesinde üç büyük jeneratör alındı. Jeneratörler, mahalle komünlerine verildi. Meclisler, bölgelerde halkın ekonomik sorunlarını çözmek için kadın ekonomi komiteleriyle eş güdüm halinde çalıştı” dedi.   ‘Til Temir ve Serêkaniyê’de 4 fırın kooperatifi kuruldu’   Ekmek ve un sorunu çözmek için Til Temir ve Serêkaniyê bölgelerinde 4 fırın kooperatifi kurduklarını belirten Huriye, “Fırınları da tandır kültürümüzün en önemli yanı olan adalet ve paylaşım üzerinden geliştirdik” diye konuştu. Kizwan Dağı, Til Temir, Serêkaniyê’nin merkeze yakın olmayan, atıl kalmış köylerinde öncelikle kadın kooperatiflerini inşa ettiklerini dile getiren Huriye, halkı ekonomiyi geliştirmeye teşvik ederek, ekonominin gelişmesinde önemli bir adım attıklarını vurguladı.    Serêkaniyê’ye 4 bin meyve ağacı, bin aileye iş imkanı   Türkiye’nin saldırılarından önce Serêkaniyê’de kadın ekonomi komitesinin yaptığı çalışmaları anlatan Huriye, “Yaklaşık bin aile, bin kadın ve 500 ev kadın ekonomisinin çalışmaları sayesinde geçimlerini yapabiliyordu. Serêkaniyê’de iki su kuyusu da açılmıştı. Kuyulardan kadınların çıkaracağı su aracılığıyla ziraatı geliştirmeyi hedefledik. 4 bin meyve ağacı ekildi. Serêkaniyê’de kadınlar kooperatiflerden iyi bir verim elde etmeye başlamıştı” dedi.   Girê Spî’de 50 dönümlük araziye kooperatif   Şu an Türkiye ve SMO’nun denetiminde olan Girê Spî’de de yaklaşık 50 bin dönümlük araziyi kooperatif için değerlendirdiklerine dikkat çeken Huriye, “Girê Spî’de kadınların kooperatiflerde yer almasıyla toplumda önemli değişimler yaşanmaya başlamıştı. Kadınlar ekonomiyi geliştirerek, yoksulluğun ve göçün önünü aldı. Düşmanın yoksulluk ve göç ettirme politikaları kadın ekonomisi sayesinde boşa çıkarılmıştı. Düşman kadının özgürleşmesini, hak sahibi olmasını, ekonomide yer almasını istemiyor. Kadını sadece kara çarşafa sarmayı ve eve hapsetmeyi istiyor. DAİŞ’e karşı yürütülen operasyonlarda birçok kadının eşi ve çocuğu şehit düştü. O nedenle de kadınlar çocuklarına ekonomik olarak bakmak zorunda kaldı. Kadın ekonomisi aracılığıyla, ailelerini geçindirme imkanı buldular” diye konuştu.   ‘Önce kadın kazanımlarına saldırıyorlar’   Türkiye’nin saldırılardaki başka bir amacının da “Kadın Devrimi”nin kazanımlarına yönelik olduğunu belirten Huriye, “Efrîn’de biz bunu net gördük. Efrîn’de kadınlar ekonomi alanında önemli çalışmalar yürütmüştü. Nerede kadınlar yaşama aktif katılmışsa, ekonomiyi geliştirmişse öncelikle orayı hedef alıyorlar” dedi.   ‘Önce yaktılar sonra işgal ettiler’   Uzun bir aradan sonra Kuzey-Doğu Suriye topraklarının bu yıl bereketli bir yıl geçirdiğini ancak arazilere dönük sabotaj saldırıları ile ekonominin çökertilmeye çalışıldığının altını çizen Huriye, şunları ifade etti: “Türkiye ve Suriye rejimi toprağın bereketi ve buğdayın bereketinden halkın faydalanmaması için arazilerini yaktı. Kadın ekonomi komitesine bağlı bin 800 dönümlük arazisi yakıldı. Ama bu yangınlar kadını yıldırmadı. Daha çok ekonomi çalışmalarına sarıldı. Dört mevsim yeşil olacak bir ziraatçılık geliştirildi. Türk devleti bu saldırılarla kadınları yoksullaştırma, iradesini kırma, ekonomiyi zarara uğratmaya çalıştı. Serêkaniyê ve Girê Spî bölgesinde toplam 45 bin dönümlük arazi işgal edildi. Kadın ekonomi çalışmalarını gasp ettiler. Yüzlerce kooperatif çalışanı mağdur edildi.”   ‘Kadınlar ekonomi çalışmalarına daha güçlü sarıldı’   Bir buçuk aydır saldırılara rağmen kooperatif çalışmalarının devam ettiğini belirten Huriye, “Kadınlar göç ettikleri okullarda, bölgelerde ekonomi çalışmalarını nasıl yürüteceklerini tartışıyor. Eskisinden daha güçlü ekonomi çalışmalarına dört elle sarıldılar. Türkiye’nin topraklarımıza dönük kurduğu hayalleri gerçekleştirmesine izin vermeyeceğiz” diye ekledi.    ‘Kadın ekonomi sisteminin ortadan kaldırılması hedefleniyor’   Türkiye’nin Kuzey ve Doğu Suriye topraklarında kendi projelerini hayata geçirmeyi hedeflediğini söyleyen Huriye, şunları belirtti: “Girê Spî ve Serêkaniyê’de 45 bin dönümlük araziyi Kadın Ekonomi Komitesi kooperatiflerle değerlendiriyordu. Kapitalizm yerine komün kültürünün kök salması için çalışmalar yürütülüyordu. Ancak Erdoğan, komün kültürümüze, kooperatifçiliğe, kadın ekonomisine yönelik düşmanca bir plan içinde. Orada kurulan eşit gelir dağılımını, kadın ekonomi sistemini ortadan kaldırmayı hedefliyorlar” dedi.   ‘Arap kadınlar da kooperatifçiliği geliştiriyor’   Huriye, Hesekê Kantonu ve Kobanê bölgesinde ekonomi çalışmalarına devam ettiklerini ve Arap kadınlara dönük kooperatifleri hayata geçireceklerine dikkat çekti. Huriye, Serêkaniyê ve Girê Spî’deki kooperatif üyelerini Qamişlo’da bir araya getirerek, yeni planlamalar yaptıklarını sözlerine ekledi.   Hevrîn Xelef’in hayalleri gerçekleşecek   Huriye, sözlerini şöyle noktaladı: “Rojava Devrimi 8 yılı geride bıraktı. 11 bin şehidi ve 24 bin yaralı var. Hevrîn Xelef’in toplum ve kadınlar için ekonomi projeleri vardı. Hevrîn’in yarım kalan projelerini Rojava Devrimi’nin gelişmesi ve ayakta kalması gerçekleştireceğiz.”