Habibe Eren

 

HABER MERKEZİ - İskoçya’da 163 yıl önce doğan astronom Williamina Fleming, kariyeri boyunca 59 nebula, 310 değişken yıldız ve 10 nova keşfeder. Yıldızlar üzerine yaptığı araştırmalar ile sayısız ödüle layık görülen Williamina sayesinde birçok gözlemevinde kadınlar işe alınır. 

 

Yaşamı boyunca yıldızlar için ortak bir sistem geliştirilmesine ve binlerce yıldızın ve diğer astronomik fenomenin sınıflandırılmasına öncülük eden Williamina Fleming, 1857 yılında İskoçya’nın Dundee şehrinde dünyaya gelir. 26 Mayıs 1877 yılında muhasebeci James Orr Fleming ile evlenir.  Ardından kısa bir süre öğretmenlik yapan Williamina,  James ile birlikte ABD’nin Boston şehrine taşınır. Burada, evli olduğu erkeğin evi terk etmesinden sonra, çocuğu ile birlikte Amerikalı astronom Edward Charles Pickering'in evinde çalışmaya başlar.

 

Yetenekleri hızla fark edildi

 

Anlatımlara göre Edward Pickering bir gün, işe aldığı insanlara çok kızdığı bir anda "Benim İskoç hizmetçim bile sizden daha iyi iş çıkartır diye bağırır. Daha önceden de  Edward’ın eşi Elizabeth, Williamina'nın ne kadar yetenekli ve zeki olduğundan bahsetmiştir. Bu nedenle Edward sözünde durur ve Williamina’yı işe alır.

 

Önceleri erkek çalışanların kadın akrabaları gözlemevinde bilgisayar olarak işe alınırlardı, ama kısa süre sonra akademiden yeni mezun olan kadınlar da gruba dahil olurlar.  Wiliamina’nın yetenekleri bu süre zarfında hızla fark edilir.

 

Yıldızları kategorilendirdi 

 

Harvard Gözlemevi'nin 1886'da Mary Anna Palmer Draper tarafından kurulan Draper Memorial tarafından mümkün kılınan en büyük eseri, yıldızların spektrumlarını, parlaklığını, pozisyonlarını ve hareketlerini analiz etmek için fotoğrafları kullanmaktı. Fotoğraflar insan gözü tarafından görülemeyen ve dolayısıyla teleskoplarla hiç görülmemiş ışık dalga boylarını ortaya çıkarmıştı. Yıldız spektrumunun fotoğrafları, bir yıldızın ışığı bir prizmadan dağıldığında oluşan bantların ve çizgilerin deseni, yıldızları sınıflandırmak ve analiz etmek için tamamen yeni bir yol sağlamıştı. 

 

Williamina’’nın astronomiye en önemli katkısı, 1890'da yayınlanan Stellar Spectra Draper Kataloğu için 10 bin 351 yıldızın 17 kategoride sınıflandırılması olur. Pickering-Fleming Sistemi olarak bilinen sınıflandırma sistemi, Edward tarafından geliştirilen orijinal sınıflandırma sisteminin yerini alır.

 

Birçok gözlemevinde kadınlar işe alınır

 

Williamina’nın gözlemevindeki çalışmaları o kadar göze çarpar ki Edward, onu yıldız spektrumlarının muazzam fotoğraf koleksiyonunu sıralamak ve incelemek için bir kadın ekibini işe almak ve denetlemekle görevlendirir. 15 yıl boyunca Wiliamina yaklaşık 20 kadını işe alır. Bazıları astronomi alanında uzmanlaşan ve kendi başlarına ünlü astronom olmaya devam eden üniversite mezunlarıdır. Bu kadınlar arasında Antonia Maury, Henrietta Leavitt ve Annie Jump Cannon vardı. 

 

1893'te Williamina Chicago Dünya Fuarı'nda kadınların astronomi alanındaki çalışmaları hakkında bir konuşma yapar ve bunu takiben, kadınlar için bilimsel bir meslek olarak astronomi popüler basın için bir konu olur. Sonuç olarak ABD, çevresindeki diğer gözlemevlerindeki kadınları işe almaya başlar.

 

Harvard Computers’ın kurucu üyesi 

 

10 yıldızın keşfinde, sayısı 300’e yakın parlaklığı değişen yıldızın bulunmasında ve 10 binlerce yıldızın sınıflandırılmasında kendi kurduğu sistem ile katkıda bulunan Williamina, 1899 yılında Harvard’ın gökbilimsel fotoğraflar küratörü olarak atanır. Edward tarafından matematiksel sınıflamaları hesaplamak ve gözlemevinin yayınlarını düzenlemek için işe alınan insan bilgisayarlarının kadrosu olan Harvard Computers'ın kurucu üyelerinden biri olur. 

 

Kendi zamanın en iyi astronomu

 

Williamina, analist olarak girdiği astronomi dünyası içerisinde başarıdan başarıya koşar. Kariyeri boyunca 59 nebula, 310 değişken yıldız ve 10 nova keşfeder. Yıldızlar üzerine yaptığı araştırmalar ile sayısız ödüle layık görülen Williamina, kendi zamanının en iyi kadın astronomu olarak bilinir. 1906 yılında Londra Kraliyet Astronomi Birliği’ne onur üyesi olarak kabul edilen Williamina, henüz 54 yaşındayken zatürre nedeniyle hayatını kaybeder.