HABER MERKEZİ - Cesareti, direnişçi özelliğiyle dilden dile dolaşan ve bugün binlerce kadına adını miras bırakan Leyla Qasım’ın katledilişinin üzerinden 46 yıl geçerken, tüm Kürt halkının dilinde son sözleri yankılanmaya devam ediyor. “Anne bizim ölümümüzle binlerce Kürt insanı uyanacak, özgürlük bayrağımız dalgalanacak” diyen Leyla’nın ardından Kürt kadın mücadelesinin ateşi harlanarak büyümeye devam ediliyor.

 

Leyla Qasım, 1952 yılında Irak’ta İran sınırına yakın olan Xaneqîn kentinde Dalaho Qasım ve Kanî’nin üçüncü çocuğu olarak dünyaya gelir. Kürtlerin sınırlarla bölünerek hafızasızlığa itildiği bir yüzyılda doğan Leyla’ya gece yarısı dünyaya geldiği için Arapça “gece” anlamına gelen Leyla ismi verilir. İlk ve orta öğrenimini gördükten sonra yoksulluk ve göç ile yazılan bir halk hikayesinden payına düşeni alarak ailesiyle birlikte Bağdat’a göç eden Leyla, 20 yaşındayken Kürdistan Öğrenciler Birliği ile tanışır. YXK’ye destek veren toplumsal eşitlik, kadın hakları ve Kürt sorunu üzerinde yoğunlaşan Leyla, aynı zamanda kadın haklarını ihlal eden yasalarla da mücadele eder.

 

Kürt düşmanlığı üzerine bir makale ele alır 

 

Kendi isteği ile aldığı sosyoloji eğitimini, Kürt toplumunun gerçekliğini çözümleme perspektifi ile değerlendirir. Kısa zaman içinde Kürt Öğrenci Birliği’nin aktif üyesi olan Leyla, Bağdat Üniversitesi’ndeki Kürt öğrenciler üzerinde belirgin bir etkiye sahip olur. Bu dönemde Saddam Hüseyin’in Kürt düşmanlığı üzerine bir makale kaleme alan Leyla, bu nedenle rejimin hedefi haline gelir. “Kölelik Kürtlerin kaderi değil” diyen Leyla, ulusal kurtuluş mücadelesinin aktif bir militanı olmak için peşmergelere katılma kararı alır. 11 Mart 1970’te Saddam Hüseyin ile Mustafa Barzani arasında özerklik anlaşması yapılır. Yapılan anlaşmaya göre, Federe Kürdistan’ın 3 vilayeti olacak, Erbil başkent olacak ve parlamento kurulacaktı. Ancak bu anlaşmanın birçok maddesi yaşama geçmeden 1974 yılında Irak rejimi tarafından ihlal edilir ve iki taraf arasında savaş yeniden başlar. Tüm gücü ile Irak ordusu saldırırken, İran’da sınırını kapatıp Kürtlere yardımını keser.

 

Kürt halkının sesine ses olmak için eylem!

 

Irak rejiminin Qeladize kentini bombalaması sonucunda birçok sivil yaşamını yitirmiştir. Bu dönemde Leyla Qasım'a Kürt halkının sesini dünyaya duyurmak amacıyla bir uçak kaçırma görevi verilir. Uçak kaçırma eyleminde Leyla, 4 arkadaşıyla birlikte 24 Nisan 1974'te yakalanır. Hapishanedeyken işkence ve insanlık dışı uygulamalara tabi tutulan Leyla, hiçbir şekilde boyun eğmeyerek Kürt özgürlük hareketine daima sadık kalacağının mesajını verir. Leyla, 1974’ün Nisan ayında ağır işkencelerden geçirilir. Kısa süren düzmece bir yargılama sonrasında idama mahkum edilir.

 

'Saç örgülerimden bayrak yapsınlar’

 

Bir kaç gün sonra ise ailesine Leyla'nın idam edileceği haberi verilir. Ferah adında bir Kürt tutukluyu görme gerekçesiyle Ebu Greyb'e giden annesi, Leyla ile görüşme fırsatı yakalar. İdam edilmeden önce annesiyle görüşen Leyla, annesine şu sözleri söyler: "Güzel annem; tasalanma, ben bir dava insanıyım artık. Kürt halkı ve Kürdistan için savaşıyorum. Dün Saddam ve beraberinde bir grup buraya geldi. Beni kandıracağını, ilkelerimden taviz vereceğimi zannediyordu. Hatta mücadeleden vazgeçmem için maddi tekliflerde bulundu. İstediğim okullarda öğretmenlik yapabileceğim vaadinde bulundu. Fakat ben bunları kabul edemeyecek kadar onurlu olduğumu, halkımı satmayacağımı söyledim. Kendimi Kürt ve Kürdistan davasına adadığımı, bu mücadele uğrunda idamı onurla karşıladığımı söylemem üzerine çılgınlaşan koca Saddam'ın ne kadar zavallılaştığını gördüm. Anne bizim ölümümüzle binlerce Kürt insanı uyanacak, özgürlük bayrağımız dalgalanacak. Ben öldüğümde üzülmeyin, saç örgülerimden bayrak yapsınlar!"

 

Kürt kadın mücadele tarihinde öncü isimlerden oldu

 

22 yaşında idam sehpasına cesur adımlarla yürüyen Leyla'nın son sözleri, hala Kürtlerin kulaklarında: “Beni öldürerek yok edebilirsiniz ama benim ölümüm binlerce Kürt’ün uyanışı olacaktır.” Irak işkence hanelerinde direnişin sembolü olan Leyla’nın idam sehpasına giderken Kürt ulusal marşı Ey Reqib’i okuduğu da dilden dile hala dolaşır. Kürt özgürlük mücadelesi tarihinde idam edilen ilk Kürt kadın olan Leyla’nın yaktığı direniş meşalesi, Kürt kadınları tarafından geçen yıllara meydan okurcasına harlanarak günümüze ulaştırılmaya devam ediliyor. Baas rejimi tarafından 13 Mayıs sabahı idam edilen Leyla, Kürt kadın mücadele tarihinin öncü isimlerinden ve sembollerinden olur.

 

Efsaneleşen Leyla’nın 1974 yılında idam edilmesinin ardından Kürt kadınları, doğan her kız çocuğuna Leyla adını verir. Aradan 46 yıl geçmesine rağmen Leyla, kadınlar için bir sembol olmaya devam ediyor.