Diyarbakır Baro Çocuk Hakları Merkezi 'çocuk evlendirmelere' savaş açıyor 2019-01-30 11:05:26   DİYARBAKIR - Diyarbakır Barosu Çocuk Hakları Merkezi avukatları, çocuk yaşta evlendirmelerin önüne geçmek için bir proje başlatacaklarını belirtirken, geçen günlerde Kulp ilçesinde yaşanan çocuk evlendirmenin de TCK/104 maddesi dolayısıyla engellenemediği bilgisini paylaştı.    Diyarbakır Barosu, 26 Ocak günü  Baro Çocuk Hakları Merkezi'ne gelen ihbar ile Diyarbakır'ın Kulp ilçesinde 15 yaşında bir çocuğun evlendirileceği bilgisini almış ve yetkili makamlara gerekli ihbar ve bilgilendirmeyi yapmasına rağmen yaşanan evliliğin önüne geçememişti. Baro, yaşanan evlendirmenin önüne geçmek için hukuki süreç başlatmasına rağmen ulusal mevzuattaki boşluk nedeniyle çocuğun evlendirilmesinin önüne geçemediklerini açıkladı.     Çocuk şikayetçi olmadığı için işlem yapıl'a'mamış!   Konunun ayrıntıları ile ilgili görüştüğümüz Baro Çocuk Hakları Merkezi, ihbar alındığı gibi Cumartesi sabahı Diyarbakır Başsavcılığı'nın nöbetçi savcısı ile görüşüldüğünü, çocuğun koruma altına alınması ve şüpheliler hakkında ise yasal işlem başlatılması ihbarında bulunulduğunu aktardı.  Baro Çocuk Hakları Merkezi avukatlarından Mehmet Emin Çoban, yaşanan sürecin devamına ilişkin şu bilgileri verdi:  "Kendileri yasal işlemleri yapacaklarını söyledi. Ardından şüphelilerin tamamı ifadeye çağrılıyor. Kız çocuğunun da beyanı alıyor ve taraflar serbest bırakılıyor. Düğünün yapılmasında herhangi bir engel kalmamış oluyor. Devamında Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı'na da bir ihbarda bulunduk. Onlarda ilgili yerlere bildirdiklerini bu sebepten kaynaklı gereği yapacaklarını ilettiler. Konu ile alakalı kolluk görevlilerini ve savcılığı harekete geçirdik ancak TCK/104 maddesi kapsamında bir engel oluştu."    Ayrıca TCK/104 maddesinde yer alan "mağdurun şikayeti üzerine yargılanma yapılacaktır" ibaresinden kaynaklı sorumlular hakkında herhangi bir işlem yapılmadığı da ortaya çıktı.      'Mağdurun şikayet etme şartı aranıyor'   Çocuk Hakları Merkezi, CEDAW sözleşmesinin 16. Maddesinde Medeni Kanun'un 18 yaşını doldurmadan evliliğe müsaade etmediğinin altını çizerken, fakat 17 yaşında çocukların anne ve babalarının izni ile, 16 yaşında ise olağanüstü durumlarda hakim izni ile evlilik gerçekleşebildiği bilgisini de paylaştı. Avukat Emin, buna ilişkin de şu çarpıcı bilgileri verdi:    "Yine TCK/104 bağlamında reşit olmayan ile cinsel ilişki suçunda 15-18 yaş arasında mağdurun şikâyetini arıyor. Rıza boyutu ile iradesi hile ile tehdit ile etkilenmemişse şikâyet şartı aranıyor. Hile ve tehdit var ise istismar suçu işleniyor. BM'nin Çocuk Hakları Sözleşmesi çocuğun eğitim, yaşam, kişisel gelişim hakkı, düşünce ifade özgürlüğü hakkı gibi temel haklar belirlemiştir. Yine CEDAW 16. Maddesi çocuğun nişanlanması veya evlenmesinin hiçbir hukuki sonuç doğuramayacağının ve metni imzalayan tarafların gerçekleştirilen evliliklerin kayıt altına alma zorunluluğundan bahsediliyor. Çocuk evliliklerin büyük bir kısmı kayıt dışı gerçekleştiği için yasal prosedürlerde yararlanma ve mülkiyet hakkının ihlali gibi konular ortaya çıkabiliyor. Türkiye'de çocuk evliliğinin tartışılmaya başlanmasıyla beraber TÜİK verilerine göre her 3 evlilikten bir tanesinin çocuk evliliği olduğu ve bu konunun tartışmaya başladığından bu yana 40 binin üzerinde çocuk evliliğinin gerçekleştiği ortaya çıktı. Son 10 yılda ise dünyada 142 milyon çocuk evliliği gerçekleşmiş. Bunlarla ilgili olarak yasal mevzuatların geliştirilmesi, değiştirilmesi gerektiğini, bu yasal mevzuatların da daha caydırıcı bir noktaya gelmesi gerektiğini düşünüyoruz."   Baro proje başlatıyor   Hakimlere ulaşan 20 binden fazla çocuk evlendirme dosyası olduğunu ve başvurulara onay verilmesi halinde evliliklerin gerçekleşeceğini belirten Emin, Çocuk Hakları Merkezi olarak çocuk yaşta evlendirmelere savaş acaklarını ve bunun içinde bir proje başlatacakları bilgisini paylaştı. Emin, konuya ilişkin şöyle konuştu: "Özellikle Diyarbakır'ın Kulp ilçesinde çocuk evliliklerinin çok fazla olduğu bilgisini edindik. Baro Çocuk Hakları Merkez koordinatörlerimizle de görüştük. Öncelikli olarak ilk adımı Kulp'ta atmayı planlıyoruz. Çocuk evliliklerini önleme noktasında bir proje geliştirme düşüncesindeyiz. Bu projede bize gelecek olan ihbarlarda öncelikle gidip aile ile görüşüp ikna etmeye çalışacağız. İkna edemiyorsak yasal mevzuat gereği yapılabilecekleri yapıp çocuklarla görüşme imkanı sağlanması halinde; sosyal hizmetler uzmanı eşliğinde onları evlilikten vazgeçirmeleri veya evliliğin zararlı sonuçlarını, kendi eğitim haklarını, sağlıkları hakkında bilgilendirme yapılması noktasında çalışma yürütmeyi düşünüyoruz."