ANKARA – Evin Cezaevi’ne yönelik saldırı sonrası Qarchak Zindanı’na sevk edilen kadın siyasi tutsaklar 3 aydır sağlıksız ve zor koşullarda tutulurken, cezaevi yönetimi tutsaklara yönelik baskılarını sürdürmeye devam ediyor. Tutsak aileleri, “Bu, bir sürgün sonrası intikam politikası” diyor.

 

İran’ın başkenti Tahran’da Jina Emînî’nin işkence edilerek katledilmesinin ardından Rojhilat başta olmak üzere İran ve dünya genelinde başlayan “Jin, Jiyan, Azadî” isyanı üçüncü yılını geride bırakırken, Evin Cezaevi’nde tutulan ve daha sonra sürgün edilen kadın siyasi tutsaklara yönelik hak ihlalleri ve işkenceler devam ediyor.

 

Tutsaklar zorla havalandırmaya çıkarılmak istenildi

 

Varamin’deki Qarchak Zindanı’nın kadın siyasi tutsaklara ayrılan koğuşuna dün gardiyanlar tarafından baskın düzenlendi. Edinilen bilgilere göre, cezaevi müdürü Soghra Khodadadi’nin emriyle kadın ve erkek gardiyanlar, siyasi tutsakları zorla koğuştan çıkararak havalandırma alanına götürmek istedi. Bu sırada koğuşta kalan kadın siyasi tutsaklar, işkenceye topluca itiraz ederek sloganlar attı, kapıları kapatarak bu girişimi engelledi.

 

Cezaevinden tehdit

 

Direnişin ardından gardiyanların, tutsakların telefon ve görüş haklarının kesileceği yönünde tehditlerde bulunduğu belirtildi. İnsan hakları örgütleri, bu tür uygulamaların “kolektif cezalandırma” anlamına geldiğini ve uluslararası hukuka aykırı olduğunu vurguladı.

 

Tutsak yakınlarından tepkiler

 

Kadın siyasi tutsaklardan Anisha Asadollahi’nin eşi Keivan Mehtedi, dijital medya hesabında duruma tepki göstererek şöyle dedi: “Ne savaş hali bittikten sonra onları serbest bıraktılar, ne de erkekler Evin Cezaevi’ne geri götürüldüğünde onlarla birlikte tekrar Evin’e geri götürdüler. Aksine, onları sürgün ettikleri bu cehennemde her gün yeni yöntemlerle kadın siyasi tutsaklardan intikam alıyorlar.”

 

'En zor koşullarda tutuluyorlar'

 

Eski siyasi tutsak Meryem Yahyavi de şu sözlerle tepkisini dile getirdi: “Yaklaşık üç aydır Evin’den Qarchak’a sürülen kadın siyasi tutsaklar en zor koşullarda tutuluyor. Bugün gardiyanlar gelip ‘Yer altına tünel kazmış olabilirsiniz, zemini arayacağız’ dediler. Bu, hem akıl dışı bir gerekçe hem de siyasi mahkumları tanımadıklarını gösteriyor.”

 

Qarchak Zindanı’nın koşulları

 

Qarchak Zindanı uzun süredir insan hakları ihlalleriyle gündemde. 23 Haziran 2025’te İsrail’in saldırıları sırasında Evin Cezaevi’ne yapılan saldırının ardından birçok kadın siyasi tutsak buraya sürgün edildi. Bu süreçte sağlık hizmetlerinin yetersizliği, hijyen eksikliği, sınırlı iletişim hakları ve kötü muamele rapor edilmişti. Ağustos ayında ise zindanda binlerce kadının aç bırakıldığı, tek öğün olarak yalnızca yoğurt verildiği, mutfakların kapalı olduğu ve bunun “gıda yokluğu değil, kasıtlı yıldırma politikası” olduğu bildirildi.

 

Özellikle Iran Human Rights Organization ve diğer insan hakları savunucusu gruplar, Qarchak’ı “işkence, mahrumiyet ve insani krizler” merkezi olarak tanımlıyor.

 

Hak örgütleriden çağrı

 

İnsan hakları savunucuları, Qarchak’ta yaşanan bu son baskının derhal soruşturulmasını, kadın siyasi tutsaklara yönelik sistematik baskının sona erdirilmesini ve Evin Cezaevi’ne geri nakillerin gerçekleştirilmesini talep ediyor. Uluslararası kamuoyuna ise İran’daki cezaevlerinde kadın tutsaklara yönelik hak ihlallerini gündemde tutma çağrısı yapılıyor.