RIHA – Riha’nın Hewag ilçesinde esnaf kadınlar, ekonomik krizin derinleştiği bu dönemde tezgâhlarının başında direniyor. Hem geçimlerini sağlıyor hem de başka kadınlara örnek oluyorlar: “Kadın isterse her şeyi yapar, yeter ki inansın.”

 

Türkiye’de 2025 açlık ve yoksulluk sınırları verilerine göre, açlık sınırı 23 bin 615 TL iken yoksulluk sınırı ise 76 bin 922 TL’dir. Aylık asgari ücretle çalışan bir bireyin aldığı maaş ise 22 bin 5 TL’dir. Bu verilere bakıldığında, ülkedeki açlık ve yoksulluk sınırlarının asgari ücretin üzerinde olduğu görülüyor. Bu ekonomik krize bağlı olarak insanların yaşamlarını devam ettirmeleri gün geçtikçe daha da zorlaşıyor. Türkiye’de ekonomik kriz, döviz kurunda yaşanan aşırı artışa bağlı olarak bir krize dönüşmüş durumda. Haziran ayında 4.50–4.60 civarında olan dolar kuru, şu an 38.32 TL olmuştur. Euro ise Haziran ayında 5.50–5.60 TL civarında iken şu anda 43.66 TL ve üzerinde işlem görüyor.

 

Günümüzde gitgide derinleşen bu krize bağlı olarak yurttaşların iş bulmaları da paralel şekilde zorlaşıyor. Bu koşullara rağmen Kürdistan’daki kadınlar direnmeye devam ediyor. Bu kadınlardan bazıları da Riha’nın Hewag ilçesinde yaşayan Meral Omuk ve Filiz Bilgiç. Yaptıkları işle hem ekonomik olarak geçimlerini sağlıyorlar hem de diğer kadınların istedikleri işleri yapabilmeleri için önlerini açıyorlar.

 

‘İsteyip de yapamayacağımız hiçbir şey yok!’

 

Yedi yıldır geçimini tuhafiye/giyim mağazası sağlayan Filiz Bilgiç, ekonomik krizin kendisini çok etkilediğini ve alım gücünün gittikçe zorlaştığını belirterek, bir kadın esnaf olarak yaşadığı avantajları ve dezavantajları anlattı. Filiz Bilgiç, “Yedi senedir bu işle uğraşıyorum. İlk bu işe giriştiğimde biraz zorlandım ama yavaş yavaş öğrendim. Kadınlar dükkâna geldiği zaman, karşılarında bir kadın esnaf gördüklerinde daha rahat oluyorlar. Karşılarında bir yerin patronu değil de arkadaşlarının evinde elbise bakmaya gider gibi davranıyorlar. Ekonomik kriz bizleri çok etkiliyor. Enflasyona bağlı olarak gün geçtikçe malzemelerde fiyatların yükselmesi, alım gücünü daha da zorlaştırıyor.

 

Yaptığım iş beni sosyal yönden de güzel etkiliyor, çevre ediniyorum. Kadınlar nerde yetenekleri varsa oraya odaklansınlar; çünkü kadının isteyip de yapamadığı hiçbir şey yoktur, yeter ki istesin” dedi. 

 

‘Tek başıma başladım, öyle de devam ediyorum’

 

Dört sezondur açtığı moda evinde çalıştığını söyleyen Meral Omuk, bu işe tek başladığını ve tek başına da devam ettiğini belirterek, kadınların ne kadar güçlü olduğunu, sadece istemelerine bağlı olduğunu vurguladı. Meral Omuk,  işe başlama sürecini şu sözlerle anlattı: “Gelinlik sektöründe, moda evinde yeni bir başlangıç yaptım. Dört sezondur bu işte çalışıyorum. Bu işe başlamadan önce tekstilden mezun olduğum için önceden bilgilerim vardı. Moda, ilgi alanımın içinde olduğu için başladım ve gayet güzel de devam ediyorum.

 

Bir başıma başladım, başardım ve bir başıma da devam ediyorum çok şükür. Bir kadın esnaf olarak kendi ayaklarımın üzerinde duruyorum; maddi manevi açıdan güçlü hissediyorum. Buradan kadınlara şunu demek istiyorum: Kesinlikle tüm kadınlarımız çalışsın ve kendi ayakları üzerinde dursun.”

 

‘Kendilerini rahat ifade edebiliyorlar’

 

İşini yaparken gelen kadın müşterilerin karşılarında bir kadın gördüklerinde daha rahat olduklarını belirten Meral Omuk, “Bir kadın girişimci olarak müşterilerle olan iletişimimizde farkımız çok fazla. Kadınlar, karşılarında bir kadın görünce daha rahat kendilerini ifade edebiliyorlar, daha rahat yaklaşabiliyorlar. Kadınlara elimden geldikçe destek olmaya çalışıyorum” diyerek, bir esnaf olarak kadın olmanın avantajlarından söz etti.

 

‘Kadın demek güç demek’

 

“Kadın isterse her şeyi yapar” diyerek diğer kadınların da harekete geçmesini isteyen Meral Omuk, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu işe başladıktan sonra özgüvenim arttı. Kendimi çok yeniledim; örneğin araba kullanmayı öğrendim. Maddi açıdan ayaklarımın üstünde çok güçlü duruyorum, kimseden destek beklemiyorum.

 

Kesinlikle tüm kadınlar çalışmalı, kendilerini yenilemeli. Kadın olmak güçlü olmak demek bence. Benim gibi bir işe girmek isteyen kadınlara sesleniyorum: Güçlü olun, cesaretli olun ve harekete geçin. Kadın isterse her şeyi yapar; güç sadece erkekte değildir. Bunu önce kadınlarımız bilincinin altına alsın. Ben istedim ve yaptım; kendi ayaklarımın üstünde durdum. Ezdirmeyin kendinizi, güçlü olun ve harekete geçin. Kıymetinizi bilin, değerinizi bilin ve istediğiniz mevkiye ulaşın. İleri bakışlı olun; her şey erkek değil, biz kadınlar bir başımıza da güçlüyüz.”