‘Bêqanûnê azadîye entegrasyonê demokratîkî mumkin nîyo’ 2025-12-27 09:03:31   Buşra Turan   WAN - Avûkate Hulya Çelîk Sonmez da zanayîş ke caardişê qanûnê azadîye dereceyê demokratîkbîyayîşê welatî nîşan dano û va, pêwa asayîşê destûra bingehînî azadîya fikir û fehmî, azadîya çapemenîye, heqê cinîyan ca nêyeno û va, entegrasyonê demokratîkî bi qanûnanê azadîye eşkeno bêro ca.   Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî vengdayîşê Aştî û Cimatê Demokratîkî yê 27ê Sibate de da zanayîş ke semedê aştîya cimatî ganî zemînê huqûqî, azadî û sîyasetê demokratîkî bêro awankerdiş. Abdullah Ocalanî da zanayîş ke cimatê demokratîk bi qanûnanê azadîye eşkeno bêro awankerdiş û heqê ke nêkewê binê asayîşê qanûnî do daîmî nêbê. Komîsyono ke meclîs de ame awankerdiş xebata xo temam kerd, pêwa ke partîyan rapor pêşkêş kerd hema sererastkerdişêko qanûnî nêkewto cuye.   Avûkate Hulya Çelîk Sonmez derheqê entegrasyonê demokratîk û qanûnanê azadîye de qisey kerd.   ‘Qanûnê azadîye heqê merdimîye hewênenê’   Hulya Çelîk Sonmez da zanayîş ke qanûnê azadîye semedê cimatê demokratîkan muhîm ê û va: “Goreyê qanûn û destûrê bingehîne nê qanûnanî ke heq û azadîyan hewênenê nîyê. Qanûnê azadîye; azadîya çapemenîye, azadîya fikir û fehmî hewênenê. Heqê tewr bingehîn yê merdimîye hewênenê. Caardişê nê qanûnan demokratîkbîyayîşê welatî zî nîşan dano. Labelê ma nê welatê xo de biercnê, ganî heq binê destûrê bingehîn û qanûnî de bo labelê no heq bica nîno.”   ‘Ganî sererastkerdişê qanûnî bêrê kerdiş’   Hulya Çelîk Sonmez prosesê derheqê demokratîkbîyayîşê Tirkîya û qanûnê azadîye de ercnayîş kerd û wina ard ziwan: “Ma hetê qanûnanê azadîye de serra peyêne ra eşkenê prosesê demokratîkbîyayîşê Tirkîya qal bikerê. Komîsyonêko çarçeweya nê de TBMM’yî de ame awankerdiş. Komîsyon xebata xo temam kerd. Partîyê sîyasîyan semedê sererastkerdişê qanûnan rapor da. Raporan de yeno îfadekerdiş ke sererastkerdişê qanûnî ferz ê labelê eynî raporan de hema zî înkarê kurdan yeno munaqeşekerdiş. No zî mojneno ke xebatî ameyê domnayene nêresayê armancê xo. Nê semedî ra ganî no proses zemînê huqûqî û qanûnî de bêro roniştiş. Ganî sererastkerdişê qanûnî bêrê kerdiş.”   ‘Şîdetê cinîyan ser bi qanûnê azadîye eşkeno bêro wedaritiş’   Hulya Çelîk Sonmez sewbîna dîyar kerd ke qanûnê azadîye dhetê demokrasî û têduştî de muhîm ê û yew ci ra esasê demokratîkbîyayîşî caardişê qanûnanê azadîye yo. Hulya Çelîk Sonmez wina dewam kerd: “Semedo ke ma behsê demokratîkbîyayîşî bikerê, ganî qanûnî bibê. Heta nê qanûnî çin bibê caardişê entegrasyonê demokratîkî mumkin nîyo. Yew problemanê gird ê cimatî şîdetê cinîyan ser o. Nê semedî ra qanûnê azadîye semedê têduştîya cinsî zî şert o. Şîdetê cinîyan ser bi qanûnê azadîye eşkenê bêrê kêmkerdiş.”   ‘Hema zî behsê qanûnanê înkar û tesfîyeyî kenê’   Hulya Çelîk Sonmez wina peynîya qiseykerdişê xo ard: “Semedê daîmîbîyayîşê demokratîkbîyayîşî zemînê qanûnî ferz û şert o. Ma mîsalanê dinya biewnê. Prosesê aştîye de semedê caardişê entegrasyonî ganî qetî zemînêk qanûnî bêro awankerdiş. Komîsyonê meclîsî wezîfeyê xo temam kerd, rapor ame pêşkêşkerdiş labelê hema behsê qanûnanê înkar û îmhayî yenê kerdiş. Ganî semedê pêro şaranê ke Tirkîya de ciwîyenê qanûnê azadîye bêrê awankerdiş û biresê zemînê qanûnî.”