Polîso ke qetlîam kerd destûr nêdanê ke bêro cipersayîş 2025-11-08 11:45:21   Şehrîban Aslan   AMED - Dewaya hemverê polîs Burhan Kolbaşi ke bi wesayîtê zirxî Zilan Yamankiliç û di merdimê bînan ra qelibîya û netîce de merdî, bi sebebê ke walîtî destur nêda cipersayîşî, di reyî ame betalkerdiş.   Netîceya polîtîkayanê şerî ke bi serran Kurdistan de domîyeno de, bi seyan tutî ameyî qetilkerdiş, la dewlete tena çareserîya ke pêşkêş kerda, xelatkerdişê sûcdaran o bê cezakerdişê înan. Bajarê Kurdistanî de tutî bi wesayîtanê zirxî, hacetê şerî yan zî hêzanê asayîşî ameyî qetilkerdiş. Fotografo tewr verbiçim ê nê dayeyê ke hetê Komeleya Heqê Merdiman (ÎHD) ra ameyî weşankerdiş de yeno dîyayîş. Goreyê dayeyê ke ÎHD’yî serra 2022ine de eşkera kerd, 15 serranê peyênan de pirodayîşanê wesayîtanê zirxî û wesayîtanê ke hetê leşker û polîsan ra şuxulîyenê de 44 merdimî ke 21ê înan tutî yê, dinyaya xo bedelnayî. Sewbîna 94 merdimê bînî ke 23ê înan tut ê, birîndar bî. Goreyê dayeyê Weqfê Heqê Merdimanê Tirkîya (TIHV) yê serra 2021ine, 9 hedîseyanê cîya de semedê qezayanê wesayîtanê hêzanê asayîşî û sazîyanê pêroyî, bi kêmî 6 merdimî ke 4ê înan tut ê, merdê û 15 merdimî ke 6ê înan tut ê, birîndar bîyê.   Pêwa rewşa balkêş zî, dadgehe dewam kena ke sûcdaran bipawa û beraet bikera. 19ê hezîrane 2017ine de, qezaya Licê ya Amedî de wesayîtêk zirxî mînîbusek ke şîne Amed da piro. Netîce de wendekara mektebê sereyîne yê sinifa çarine Zîlan Yamankiliç, şofirê mînîbusî Remzî Menteşe û raywan Îlhan Ayaş dinyaya xo bedelnayî.   Dimayê hedîse, îdîanameyo ke hetê Serdozgerîya Komare ya Amedî ra amade bî de, semedê şofirê wesayîtê zirxî polîs Burhan Kolbaşî, bi tohmetê “Bi îhmalkerdişê bîyayîşê sebebê merdişê yewî ra zêdeyêr merdiman” cezaya hepsî 2 ra heta 15 serran ame waştiş. Roniştişê peyênî yê dewa 15ê êlule 2020ine de Dadgeha Cezaya Girane ya 3ine ya Amedî virazîya.   Roniştişê peyênî yê dewa de, dadgehe bi tohmetê “Qetilkerdişê yewî ra zêdeyêr merdiman bi îhmalkarîye” 4 serrî û 2 aşmî cezaya hepsî sûcdarî rê birna û na ceza vurna cezaya pereyê 45.600 TL.   Dadgehe sebebê qerarê xo de wina va: “Sûcdar nê kerdişî wexto ke wezîfeyê xo ser de bi kerd, bi vatişêk bîn, no sûcêk o ke hetê karmendanê pêroyî ra semedê wezîfeyê înan goreyê Qanûnê Hûmara 4483 ame kerdiş.”   Avûkat û keyeyê Zîlan Yamankiliç hemverê qerarî muracatê dadgeha îstînafî kerd. Semedê ke walîtî destur nêda ke derheqê polîsî de cipersayîş bêro kerdiş, Dadgeha Îstînafî muhakeme vindarna. Dimayê ke Walîtî destur nêda cipersayîş bêro akerdiş, dozgerê roniştişî û avûkatê keyeyî semedê betalkerdişê qerarê Walîtîya Amedî muracatê Dadgeha Îdarî ya Herêma Dîlokî kerd. 6ine Daîreya Dewaya Îdarî ya Dadgeha Îdarî ya Herêma Dîlokî muracatê dozger û keyeyî red kerd. Dima ra dewa şawit 3ine Dadgeha Cezaya Giran ya Amedî. Dadgehe, derheqê desturnêdayîşê cipersayîşî de reyke bîn dosyayêk bîn akerd. Dewa 8ê teşrîna verêne 2023ine de 3ine Dadgeha Cezaya Giran de ame vînayîş.   Dozgerî mutalaya xo de dîyar kerd ke semedê qerarê Dadgeha Îdarî ya Herêma Dîlokî ke desturê cipersayîşî nîno dayîş de waştişê betalkerdişê dewayî kerd. Dadgehe zî qerar da ke dewaya hemverê sûcdarî bêro betalkerdiş.   Semedê îtîrazê keye û avûkatan dewa reyke bîn Dadgeha Herêmî de ame vînayîş. Roniştişê ke aşma teşrîna verêne de ame kerdiş de Dadgeha Îdarî ya Herêma Dîlokî vera ke cipersayîş bikero qerar da.   Mutalaya ke hetê meqamanê îdîayî ra do bêro dayîş de Remzî Menteş nê, faîl sûcdar o, pêwa ke walîtî destur nêdano cipersayîş bêro kerdiş waştişê betalkerdişê dewayî kerd.   Avûkatê keyeyê Zîlan Yamankiliç semedê muhakemekerdiş û cipersayîşî do muracatê Walîtîya Amedî bikerê.