31 Mart yaklaşıyor peki partilerdeki temsiliyet oranı ne? 2019-02-05 09:04:12   HABER MERKEZİ - 31 Mart yerel seçimler için gösterilen adaylar netleşirken, kadın temsiliyeti yine en düşük seviyede kaldı. Tüm siyasi partiler kadın temsiliyetinde sınıfta kalırken, eşbaşkanlık sistemiyle HDP, en fazla kadın belediye eşbaşkan adayı ile yine ilk sıradaki yerini korudu.    Türkiye’de kadınlar yıllardır seçme ve seçilme hakkına sahip oldukları halde yönetimlerdeki temsiliyet oranları oldukça düşük. 31 Mart yerel seçimler yaklaşırken, siyasi partiler de kolları sıvamış durumda. Ülkenin ana gündemini “aday” mevzusu oluştururken, “Nasıl bir yerel yönetim?” ve “Kadınların nasıl bir yerel yönetime ihtiyaçları var?” soruları ise gündeminde arka sıralarında kalıyor. Yerel yönetimlerin her türlü uygulamalarından ilk elden etkilenen kadınlar ise neredeyse hiç konuşulmuyor. Hal böyleyken temsiliyet oranı da elbette yüzde 3’ü bile bulmuyor. Belediye başkanlarının sadece yüzde 2,86’sını kadınlar oluştururken, belediye meclis üyesi oranı ise yüzde 10’larda kalıyor.    Varsayımda kalıyor!   Şimdiye kadar belediye meclisleri ve üst düzey belediye bürokratları arasında kadın temsilinin güçlenmesi ve kadınların kent yönetimine aktif katılımının, yerel yönetimlerin sağladığı altyapı, kreş, yaşlı bakımı gibi kadına yönelik hizmetlerin iyileştirilmesinde önemli rol oynayacağı ve böylece kent genelinde kadınların ekonomik ve sosyal katılımlarını güçlendireceği varsayılıyor. Ancak bu durum sadece varsayımda kalıyor.    Yine ilerleme kaydedilemedi   Geçmiş dönemlerde yapılan yerel seçimlere dair verilere göz atıldığında günümüzde çok fazla bir ilerleme kaydedilmediği görülüyor. 31 Mart’ta yapılacak yerel seçimlerde belediye başkanlığı için 4 partinin açıkladığı adaylar arasında kadının yeri dahi yok. 4 siyasi parti olan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve İYİ Parti'nin açıkladığı toplam 793 adaydan sadece 26'sı kadın. Erkek adayların egemen olduğu listelerde kadınların oranı ise sadece yüzde 3.4'te kalıyor.   En fazla kadın temsiliyeti yine HDP'de   2004, 2009 ve 20014 yıllarında yapılan yerel seçimlerde de kadın temsilinin çok az olduğu gözlenirken, 2019 yerel seçimlerinde de kadınlara yer verilmediği dikkat çekiyor. Diğer partilerin oranlarına rağmen kadın temsiliyetinin en fazla sağlandığı parti yine HDP oldu.    2004 yerel seçimlerinde 18 kadın aday seçildi   20 siyasi partinin katıldığı 2004 yerel seçimlerinde sadece 5 siyasi partiden 18 kadın, belediye başkanlığına seçildi. Seçim sonuçlarına göre, 7 kadın belediye başkanı ile en fazla kadın belediye başkanı Demokratik toplum Partisi'nden (DTP) seçildi. CHP’den 4, AKP’den 3, Sosyal Demokrat Halkçı Partisi'nden (SHP) 3, Doğru Yol Partisi'nden (DYP) ise 1 kadın belediye başkanı seçildi. Kadın belediye başkanlarından 1'i il, 5'i ilçe, 12'si belde belediye başkanı olarak görev aldı. Sonuçlara göre, belediye başkanı seçilen kadınların oranı yüzde 0,5’de kaldı.     Belediye meclislerinde de kadınların oranı düşük   Belediye meclislerine seçilen kadınların oranı yüzde 2,3 ve İl Genel Meclisi üyeliğine seçilenlerin oranı ise yüzde 1,7 olurken, erkek belediye başkanlarının yüzde 99,5, erkek belediye meclis üye oranının yüzde 9,7, ve erkek İl Genel Meclis üye oranının ise yüzde 98,3 olduğunu gösterdi. Erkek belediye başkanlarının oranı yüzde 99,4 iken, kadın belediye başkan oranı sadece yüzde 0,5 olarak kaldı. Rakamlar kadın temsiliyetinin ne kadar düşük olduğunu, ayrıca kadınların siyasi partiler tarafından desteklenmediğini gözler önüne serdi.   2009’da da sonuç değişmedi   2009’da yapılan yerel seçimlerde de kadın temsiliyeti açısından durum değişmedi. Seçimlere katılan 19 partiden 11'i kadın belediye başkan adayı gösterdi. Seçim sonuçlarına göre, DTP'den 15, CHP'den 6, AKP'den 3, Demokratik Sol Parti (DSP)'den 2 kadın belediye başkanı seçildi. 26 kadın belediye başkanının 2'sinin il, 17'sinin ilçe, 7'sinin belde belediye başkanı olduğu görüldü. 2009 yerel seçimlerine 19 parti katılmış olmasına rağmen ancak 4 partinin kadın belediye başkan adayları başarılı olabildi ve temsil hakkını kazanabildi. Bu seçimin sonuçlarına göre, belediye başkan sayılarına bakıldığında, erkek belediye başkan oranı yüzde 99,1 iken, kadın belediye başkan oranı yüzde 0,9 olarak görüldü. Bu seçim sonuçlarına göre, kadınlar eksik değil neredeyse belediye başkanlığında yok denecek kadar az oranda temsil edildi.    Belediye meclis üyeliğinde de yine erkek oranı kadına göre daha fazlaydı. Belediye meclis üyeliğinde erkek temsil oranı yüzde 95,8 iken, kadın temsil oranı yüzde 4,2'de kaldı. Verilere göre, kadınlar belediye meclislerinde, yereldeki karar mekanizmalarında etkin bir rol alamadı. İl genel meclisi üyeliği oranına bakıldığında da erkek temsili yüzde 96,8 iken, kadın temsili sadece yüzde 3,3 oranında kaldı.    2004 ve 2009 yerel seçimleri kadın temsili açısından karşılaştırıldığında kadınlara yönelik olumlu bir gelişme olmadı.   2014’te 3 kadın büyükşehir belediye başkanı oldu   30 Mart 2014 yerel seçimlerinde belediye başkanlarının sadece yüzde 2.9'u, belediye meclis üyelerinin ise yüzde 10.7'si ve il genel meclisi üyelerinin yüzde 4.8'i kadın adaylardan oluştu. Seçimlerde yalnızca 3 kadın büyükşehir belediye başkanı oldu. Barış ve Demokrasi Partisi'nden (BDP) 78 kadın belediye eşbaşkanı seçilirken CHP'den 7, AKP'den 6, DP'den 1 kadın belediye başkanı seçildi. Bu seçimde 27 erkek büyükşehir belediye başkanı seçilirken, yalnızca 3 kadın büyükşehir belediye başkanı olarak görev aldı. Merkez ilçe belediye başkanlığına seçilen erkek sayısı 48 iken, seçilen kadın sayısı 1 olması gözlerden kaçmadı. Belde belediye başkanlığına seçilen erkek sayısı 387 iken, seçilen kadın sayısı 3 oldu.    Belde belediye meclis üyeliğine seçilen erkek sayısı 3 bin 450 iken, kadın sayısı 98, il genel meclisi üyeliğine seçilen erkek sayısı bin 191, kadın sayısı 60, ilçe belediye başkanlığına seçilen erkek sayısı 879 iken, kadın sayısı 33, ilçe belediye meclisi üyeliğine seçilen erkek sayısı 14 bin 850 iken, kadın sayısı 2 bin 100 olarak yansıdı.   Kadın temsiliyeti DTP'de   Bu 3 seçim değerlendirildiğinde 2004 yılında hiç kadın büyükşehir belediye başkanı olmamasına karşın 18 kadın belediye başkanı seçildi. Aynı şekilde 2009'da da kadın büyükşehir belediye başkanı seçilmedi, ancak kadın belediye başkanı sayısı 26 olarak kayıtlara yansıdı. Son yerel seçim olan 2014 seçimlerine baktığımız zaman 3 büyükşehir belediyesine kadın başkan seçilirken, kadın belediye başkanı 92'ye yükseldi. Son 3 yerel seçimlere baktığımızda kadın temsiliyetinde DTP, BDP, 1’inci sırada yer aldı. MHP ise hiç kadın belediye başkanı olmayan parti olarak kadın temsiliyetinde sınıfta kaldı.    Öte yandan DTP 2011 yılında Anayasa Mahkemesi kararı ile kapatıldı yerine BDP kuruldu. BDP ise 2014 yılında isim değişikliği yaparak Demokratik Bölgeler Partisi oldu.     2019 seçimlerine gelindiğinde ise!   HDP önceki dönem uyguladığı eşbaşkanlık sistemine bu dönemde devam ettirdi. 4 büyükşehir, 15 il ve ilçe, belde belediye eşbaşkan adaylarını açıklayan HDP’nin,  kimi kent ve ilçelerde adayları henüz belirlenmedi. HDP’nin yaptığı son açıklamaya göre, aralarında büyükşehir, il, ilçe ve beldenin de bulunduğu 127 belediyede eşbaşkan adayları belirlendi.    Kadın temsiliyeti açısından diğer partileri geride bırakan HDP’nin, ilerleyen günlerde henüz netleşmeyen kimi illerde de belirlenecek adayları kamuoyuna duyurması bekleniyor.    Şuana kadar 385 kadın aday açıklandı   Eşitlik Adalet Kadın Platformu'nun verilerine göre, yerel yönetimlere aday gösterilen 385 kadından 208’i HDP’nin il ve ilçelerden gösterdiği adaylardan oluşuyor. Şuana kadar AKP, MHP, CHP, İyi Parti, SP ve HDP, 2 bini aşkın il ve ilçede yerel yönetim adaylarını belirledi.   AKP’de temsiliyet oranı yüzde 2.1   AKP’nin 75 ilde açıkladığı belediye başkan adaylarının sadece bir tanesi kadın. (Gaziantep Belediye Başkan Adayı Fatma Şahin). 634 ilçe belediye başkanı içindeki kadın sayısı ise 14. Bugüne kadar toplam 709 belediye başkan adayı açıklandı. Adaylardan, 15’i kadın 694'ü erkek. Bu da adayların yüzde 2.1’inin kadın olduğu anlamına geliyor.   CHP kendi kotasını yakalayamadı   Platformun verilerine göre CHP’de de durum pek farklı değil. CHP’nin 51 ilde açıkladığı belediye başkan adaylarının sadece 2’si kadın (Aydın Belediye Başkan Adayı Özlem Çerçioğlu ve Amasya Belediye Başkan Adayı Arife Serpil Saraçoğlu). Açıklanan 785 ilçe belediye başkan adayı içindeki kadın sayısı 39. Tüzüğünde kadın kotasını yüzde 33’e çıkaran CHP’nin açıkladığı 836 belediye başkanının 41'i kadınlardan oluşuyor. Bu da, yüzde 4.9’unun kadınlardan oluştuğu anlamını taşıyor. CHP, kendi tüzüğünde yer alan yüzde 33 kadın kotasını dahi yakalayamadı.    MHP’de 2 ilde kadın aday    MHP’nin 31 ilde açıkladığı belediye başkan adaylarının 2’si kadın (Dersim Belediye Başkan Adayı Mücella Saler ve Şırnak Belediye Başkan Adayı Bahar Cavlak). Açıklanan 744 ilçe belediye başkan adayı içindeki kadın sayısı 12. Toplama bakıldığında, 775 belediye başkanının 14'ü kadın 761'i erkek.    İyi Parti ve SP illerde kadın aday göstermedi   İyi Parti’nin 29 ilde açıkladığı belediye başkan adayları arasında kadın aday yok. Açıklanan 93 ilçe belediye başkan adayı içindeki kadın sayısı 4. Toplama bakıldığında, 122 belediye başkanının dördü kadınlardan, 118'i erkeklerden oluşuyor.    Saadet Partisi’ndeki kadın aday sayısı en düşük seviyede. SP’nin 22 ilde açıkladığı belediye başkan adayları arasında kadın aday yok. Açıklanan 239 ilçe belediye başkan adayı içindeki kadın sayısı 2.   HDP’de en az 208 kadın aday   HDP’de ise tablo diğer partilerden farklılık gösteriyor. HDP, toplam 208 il ve ilçede kadınları eşbaşkan adayı olarak gösterdi. HDP'nin oranları diğer siyasi partilerin çok daha üstünde.