HABER MERKEZİ - Şemrex ve Xana Axpar’da çıkan yangınlarda bir katliamın yaşanması ile DEDAŞ yine tartışmaların odağında. DEDAŞ, yangınların kendilerinden kaynaklı olmadığını apar topar açıklasa da halkın dile getirdikleri ve yıllardır yapılan uygulamalar sözkonusu kurumun elektrik dağıtım şirketi olarak bir özel savaş aygıtı gibi çalıştığını ortaya koyuyor.

 

Amed’in Xana Axpar (Çınar) ve Mêrdîn’in (Mardin) Şemrex (Mazıdağı) ilçelerine bağlı köylerde çıkan yangınlarda yetkililerin müdahale etmemesi sonucu birçok kişi yaşamını yitirdi, onlarca kişi yaralandı, hayvanlar yanarak can verdi. Yetkililerin anızdan çıktığını iddia ettiği yangına ilişkin köylüler, DEDAŞ’ın elektriklerini kestiğini, ardından tek fazdan verilen elektriğin tellerde sürtünmeye neden olduğu patlamadan dolayı yangının çıktığını belirtti.

 

Alelacale DEDAŞ'tan açıklama!

 

Amed ve Mêrdîn’in ilçelerine bağlı köylerde çıkan yangınlar, DEDAŞ’ın halka yönelik uygulamalarını gündeme bir kez daha getirdi. Yıllardır elektrikleri kesen, halka milyonlarca liralık faturalar çıkaran DEDAŞ, önceki gün Amed ve Mêrdîn'e bağlı köylerde çıkan yangınlar ve DEDAŞ yine tartışmaların odağında. DEDAŞ apartopar açıklama yapıp kendilerinden kaynaklı olmadığını "tespit" etse de halk, çiftçilere yönelik uygulamalarının tartışılır olmasının önüne geçemiyor. Halkın dile getirdikleri ise DEDAŞ'ı işaret ediyor. 

 

DEDAŞ ne zaman kuruldu?

 

Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun 02.04.2004 tarih ve 2004/22 sayılı kararı ile özelleştirme kapsamı ve programına alınması neticesinde; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın 31.01.2005 tarih ve B.02.1.ÖİB.0.10.07/00-991 sayılı yazısı ile Amed, Riha (Urfa), Mêrdîn, Êlih (Batman), Sêrt (Siirt) ve Şirnex’te (Şırnak) Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. (DEDAŞ) kuruldu. 2005 yılında kurulan DEDAŞ, aynı tarihten bu yana Kurdistan’da elektrik dağıtımı yapıyor.

 

DEDAŞ, elektrik dağıtımı yaptığı süreçten bu yana halka hizmet vermek yerine, halkı elektriksiz bırakıyor. Elektriğin kesildiği yerlerde halk karanlıkta bırakılırken, aynı zamanda köylüler tarlalarını sulayamıyor, evlerdeki tüm elektrikle çalışan araçlar da kullanılamaz hale geliyor.

 

Amed, Êlih, Riha, Mêrdîn, Şirnex’e bağlı birçok köy ve mezrada aynı uygulamaları yapan DEDAŞ’ın son birkaç yıl içerisinde sadece Mêrdîn’in bazı ilçelerine bağlı yerlerdeki basına yansıyan uygulamalarına bakmak, adı geçen kurumun halka yönelik nasıl bir özel savaş mekanizması olarak işlediğini ve son olarak da bir katliama neden olduğunu gözler önüne seriyor. Sadece 2018 yılından bu yana verilen örnekler, DEDAŞ’ın uygulamalarının nasıl olduğunu çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor.

 

40 köyün elektriği kesildi

 

DEDAŞ, 2018 yılının Mart ayında Mêrdîn’in Qoser (Kızıltepe) ve Şemrex ilçelerine bağlı 40 köyün elektriklerini kesti. 7 bin çiftçinin borcu olduğu iddiasıyla köylüler karanlıkta bırakılırken, aynı zamanda arazilerini sulama imkanları da ellerinden alındı.

 

Kaçak iddiasıyla kesinti

 

DEDAŞ, 2019 yılı Eylül ayında Şemrex’in Qasrik (Evciler) Mahallesi’nde kaçak elektrik kullanıldığı ve köylülerin yeterince ödeme yapmadıkları iddiasıyla elektrikleri kesti. Jandarmalarla köye giren DEDAŞ ekipleri, tek tek evlerde sayaç kontrolü yapmak istedi. Köylülerin tepki göstermesi üzerine yetkililerce “hepinizi cezalandırıyoruz” denilerek tüm köyün elektrik kabloları kesildi.

 

Çiftçiler Günü’nde elektriksiz bırakıldılar

 

Türkiye’nin hububat ihtiyacının yüzde 20’sinin sağlandığı Mêrdîn’de DEDAŞ, 2020 yılında Dünya Çiftçiler Günü’nde çiftçileri elektriksiz bıraktı. Dêrik ve Qoser ilçelerine bağlı köylerde bu kesintiden dolayı köylüler evde içme sularını da karşılayamaz oldu. Elektrikleri kesen DEDAŞ, aynı zamanda devlet tarafından salgın döneminde verilen desteğe de çiftçilerin borçları olduğu iddiasıyla el koymuş, mazot ve gübre desteğini köylülere vermemişti.

 

2021 Ağustos ayında da DEDAŞ, Nisêbîn (Nusaybin) Zorova köyünde köylülerin elektriklerini kesti. Yine çiftçilerin borçlarını ödemedikleri iddiasıyla yapılan kesinti ile birlikte 20 milyon liranın üzerinde borç çıkarıldı. Aynı zamanda halka baskı yapmak için köy camisine jandarma ve korucular yerleştirildi, halkın elektrik kullanımına izin verilmedi.

 

Her yaz ayı geldiğinde yine 2022, 2023 ve 2024 yıllarında da Mêrdîn, Amed, Riha, Şirnex’te birçok köyün elektriği DEDAŞ tarafından kesildi.

 

Belediyenin de suyunu kesti

 

DEDAŞ’ın Mêrdîn’deki son icraatlarından biri de yerel seçimlerde Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nin (DEM Parti) kazandığı Mêrdîn’de Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’ne bağlı Artuklu ilçesini besleyen su pompalarının elektriğini kesmek oldu. DEDAŞ bu şekilde kenti susuz bıraktı.

 

Halk eylemlerle tepki gösterdi

 

DEDAŞ’ın söz konusu iddialarla yapılan elektrik kesintileri ile köylülerin, çiftçilerin cezalandırılmasına karşı birçok eylem de yapılarak tepkiler gösterildi. Yol kapatma eylemleri yapıldı, nöbetler tutuldu.

 

Özel savaş kurumu!

 

DEDAŞ’ın Kurdistan’da halka yönelik elektrik dağıtım hizmeti vermek yerine, halkın elektriğini kesip yaşamını sürdürmesine engel olması büyük tepki çekiyor. DEDAŞ, bu uygulamaları ile halka karşı bir özel savaş kurumu olarak işlev görüyor.