Öznur Değer

 

MÊRDÎN - Resmi Gazete’de yayımlanan vergi ve harç zamlarıyla, yüzde 228 ile zam rekoru kıran IMEI kayıtları e-devlet sistemini çökertti. Sisteme giremeyen çok sayıda yurttaş 6 bin TL’lik harcı yatırmasına rağmen kayıt yaptıramazken, BTK ise yurttaşın telefonlarını yanıtsız bıraktı.

 

Cumhurbaşkanı kararıyla 7 Temmuz’da Resmi Gazete’de yayımlanan vergi ve harç zamlarıyla ülkedeki ekonomik kriz, boyutunu bir kez daha gözler önüne serdi. Buna göre noter, pasaport ve vize harç ücretlerinde yüzde 50 artış yapıldı. Mal ve hizmetlerde uygulanan Katma Değer Vergisi (KDV) oranları da artırıldı. Yüzde 18 olan KDV yüzde 20’ye, yüzde 8 olarak uygulanan KDV ise yüzde 10’a çıkarıldı. Öte yandan kredi ve şans oyunlarında da vergi artışına gidildi. Rekor zam ise IMEI kayıt ücretlerine yapıldı. Yüzde 228’lik zam ile rekor kıran IMEI kayıt ücreti 6 bin 91 TL’den 20 bin TL’ye çıkarıldı.

 

Rekor zammın sahibi IMEI

 

Her sene artış gösteren IMEI kayıt ücreti 2022 sonuna kadar 2 bin 732 TL olarak belirlenmiş, 2023 Ocak ayında ise 6 bin 91 TL'ye yükselmişti. Yurt dışından getirilen telefonların Türkiye kaydı için ödenen IMEI telefon kayıt ücretine yapılan yüzde 228’lik rekor zam ile bu fiyat bir kerede 14 bin TL artarak 20 bin TL’ye yükseldi. Böylece IMEI harcı 7 ayda 7,3 katına çıkmış oldu.

 

E-devlet sistemi çöktü

 

Yayımlanan zam kararı üzerine IMEI kaydı yaptırmak isteyen binlerce yurttaşın e-Devlet’in “IMEI Kaydet” başlıklı sistemi üzerinden IMEI kaydetmeye çalışmaları üzerine sistemde oluşan yoğunlukla sistem neredeyse çöktü. Sistemde oluşan aksaklık sonucunda kimi yurttaşlar IMEI kaydı yaptıramazken, kimileri ise uzun saatler sonrasında kayıt yaptırabildi. Bir günde 14 bin TL artan IMEI kayıt ücreti zammı yurttaşları mağdur ederken, zammın geçerli kılınmaya başlanacağı 24 saatte yurttaşlar 14 bin TL fazla ödememek için kayıt yaptırmaya başladı. Yurttaşlar gece 00.00’a kadar sistemde kayıt yaptırmaya çalıştı.

 

Sınır kapıları da yoğunlaştı

 

Pasaport üzerinden sistemde IMEI kaydı yapılıyor olması nedeniyle sınır kapılarında da ciddi yoğunluk yaşandı. Pasaport üzeri kayıt yaptırabilmek için kaydı yapılacak pasaportun yurda belirli tarihler arasında giriş-çıkış yapmış olması gerektiğinden, yurttaşlar en yakın sınır kapılarına akın ederek yurda giriş-çıkış yaptı. Binlerce araç ve on binlerce kişi bu nedenle giriş çıkış yaparken, yurttaşlar oluşan mağduriyete de tepki gösterdi.    

 

Mali krizin faturası yurttaşa kesildi

 

Bir günde 14 bin TL’lik zamla on binlerce yurttaş 6 bin TL karşılığında IMEI kaydı yaptırdı. Bununla beraber ülkedeki mali krizin faturası bir kez daha yurttaşlara kesildi.

 

En az bin kayıt başvurusu

 

Mêrdîn’in Qoser (Kızıltepe) ilçesinde kaç kişinin 24 saatte IMEI kaydı yaptırdığını araştırdık. Bu kapsamda 25 iletişimciyle görüşerek kaç IMEI kaydı yaptıklarını sorduk. Buna göre, 25 iletişimciye toplamda en az 956 kişi başvurarak IMEI kaydı yaptırmak istedi. Bunlardan 547’si iletişimciler tarafından uzun uğraşlar sonucunda kaydedilebildi. Bir kısım yurttaş ise iletişimcilerin yönlendirmesiyle e-Devlet sisteminden kayıtlarını yapmaya çalıştı. IMEI kaydı yaptırmak isteyen en az 956 kişinin kaydı yaptığını varsayarsak ilçede 24 saatte en az 5 milyon 736 bin TL IMEI kaydına ödendi.

 

Yurtdışında 20 bin TL olan telefon Türkiye’de 60 bin TL

 

Görüştüğümüz bir telefoncu, Qoser genelinde binden fazla IMEI kaydı açıldığını ifade ederken, bir başkası iktidar politikasını şu sözlerle eleştirdi: “Hiçbirimiz sesimizi çıkaramıyoruz. Kürtlere kaçakçı muamelesi yaparak hedef alıyorlar. Kimse kimsenin umurunda değil. Yurtdışından 20 bin TL’ye getirdiğim telefon Türkiye’de 60 bin TL. Sonra da neden yurtdışından telefon alıyorsunuz diyorlar. Nasıl alalım?”

 

Zam gelmeden telefon alındı

 

Yanı sıra iktidarın zam politikası sonucunda çok sayıda yurttaş ise fiyat güncellemesi yapılmadan cep telefonu satın aldı veya stokta telefon kalmaması nedeniyle sipariş etti.

 

Harcı ödemelerine rağmen kayıt yaptıramadılar

 

Binlerce yurttaş IMEI kaydı yaptırabilirken bir o kadar da kayıt yaptıramayan oldu. Kimileri sistemsel sorun nedeniyle kayıt yaptıramazken, kimileri de 6 bin TL’lik harcı yatırmalarına rağmen IMEI kaydı yaptıramadı. Bazı yurttaşlar da kayıt için gerekli tüm işlemleri yapmalarına rağmen IMEI kaydı yapılamayarak mağdur edildi. Kayıt yaptıramayan veya ödedikleri 6 bin TL’lik harç bedellerine karşı kayıt yaptırmak isteyenler Bilgi Teknoloji Kurumu’nu (BTK) arasa da BTK hafta sonu olması nedeniyle telefonları yanıtsız bıraktı. Mağdur edilen yurttaşlar vergi dairesine, 6 bin TL’lik harçlarını geri alabilmek için dilekçe yazdı, ancak henüz bu duruma dair bir düzenleme yapılmadı.