İSTANBUL - “Kadınların İstihdam ve Emek Deneyimlerine Bakış” adlı raporunu açıklayan KADAV, kadınların, yaşam koşullarının daraldığına dikkat çekerek, kadınların birçok iş kolunda ucuz işgücü olarak görüldüğünü vurguladı. 

 

Kadınlarla Dayanışma Vakfı (KADAV), "Kadınların İstihdam ve Emek Deneyimlerine Bakış" başlıklı raporunu açıklamak için basın toplantısı düzenledi. Beyoğlu'nda bulunan Cezayir Toplantı Salonu'nda düzenlenen toplantıya, çok sayıda kadın örgütünün yanı sıra Mülteci Kadın Derneği de katıldı. Toplantının moderatörlüğünü KADAV'dan Özgür Genç yaptı. Toplantıda rapor, feminist aktivist Semiha Arı tarafından açıklandı. 

 

Toplantının açılış konuşmasını yapan KADAV'dan Özgür Genç, toplantının gidişatı hakkında bilgilendirme yaptı.  

 

Projenin yöntemi

 

Ardından söz alan Semiha Arı, araştırmaya dair projenin amacının, ekonomik kriz ve Covid-19 salgını sürecinde kadınların ücretli çalışma deneyimlerinin hangi yöne evrildiğini anlamak amacıyla olduğunu belirtti. Semiha, “Kadınların işgücü piyasasında ve işyerlerinde nelerle karşılaştığını ortaya koymak, bunu ücretsiz çalışma ile birlikte nasıl şekillendiğini göstermek istedik"   dedi. 

 

Semiha, projenin yöntemini şu şekilde sıraladı: 

 

“*Kadınların deneyimlerini merkeze alarak yan yapılandırılmış soru formu üzerinden derinlemesine görüşmeler yapıldı. Özellikle KADAV ile çeşitli şekillerde ilişkilenmiş Suriyeli kadınlar da çalışma kapsamına dahil edildi.

 

*İki çevrimiçi dokuz yüz yüze görüşme Sefaköy ve çevresinde yaşayan ve/veya çalışan kadınlar ile 16 Eylül-9 Kasım 2021 tarihleri arasında yapıldı.

 

*Yaşları 21-57 arasında değişen ağırlıklı otuzlu yaşlar da Beş Suriyeli altı Türkiyeli kadın. 

 

*İş/Meslek: Ev eksenli çalışan okul öncesi öğretmeni, dershane öğretmeni, depo operatörü, üretim planlama sorumlusu, tekstil öğretmeni ofis sorumlusu ve işsiz/iş arayan.

 

*İkisi bekar, geri kalanı evli dokuzunun iki ve üstü çocuğu var. 

 

*Eğitim durumları: üniversite(3), lise(3) ve ilköğretim(5).”

 

‘Kadınlar birçok üretim alanının en ucuz iş gücü haline geliyor’

 

Kadınların esnekleşme ve güvencesizleşme üzerinden şekillenen, aynı zamanda cinsiyete göre bölünmüş bir işgücü piyasasında ücretli çalışmaya katıldığını ifade eden Semiha, şunları dile getirdi:  “TÜİK, verilerine göre 2020 yılında istihdam oranı erkeklerde yüzde 63, kadınlarda yüzde 28,7 olarak belirlendi. DİSK’in verilerine göre Covid-19 salgını sürecinde kadın istihdamı oranı yüzde 26’ya geriledi. Kadınların yarısına yakını kayıt dışı çalışıyor. Genç kadın işsizliği tüm işsizlik türleri arasında en üst sırada yer aldı. Sağlık, sosyal hizmetler, hizmet sektörü, eğitim ve finans Türkiye'de kadınların en çok yoğunlaştığı sektörlerin başında geliyor. Kadın emeği hem formel  hem de enformel  sektörde temel ucuz işgücü kaynaklarından biri. Bugün buna göçmen ve mülteci emeği dahil olmuş durumda. Hükümetin izlediği kadın istihdamı politikası ise esnekleşme, yarı zamanlı çalışma ve doğurganlığı artırma üzerine kurulu. Daha çok girişimcilik ve kooperatifçilik teşvik ediliyor. Hükümetin izlediği mevcut kadın istihdamı politikaları ve sermayenin işgücü maliyetini düşürme hedefi bir araya gelince kadınlar birçok üretim alanının en ucuz iş gücü haline geliyorlar.”

 

 Taciz ve mobbing sorunları

 

Tekstil sektöründe çalışan kadınlarda göz sorunu ve solunum yolu hastalıklarıyla karşı karşıya kaldığını paylaşan Semiha,  “Evde tekstil bağlantılı parça başı iş yapanlarda solunum problemleri, depoda çalışanlarda bel fıtığı ve vajina fıtığı, mobbing ve stres altında çalışmak zorunda kalanlarda kronik gastrit gibi sağlık sorunları ortaya çıkıyor.  İşyerlerinde mobbing, cinsiyetçilik ve taciz kadınların daha sık iş değiştirmesine neden oluyor. Ya da itiraz etme durumunda işten atılıyorlar” ifadelerini kullandı.   

 

‘Kadınların yaşam koşullarının daraldığını gösteriyor’

 

Semiha, araştırma kapsamında görüşmelere katılan 11 kadının hem kendilerinin hem de çevredeki kadınların iş, işsizlik deneyimlerine dair anlatılarını şöyle sıraladı: 

 

“*Türkiye’de kadınların istihdam ve emek sürecinde dahil olma biçimlerinin bir miktar yansımasını sunuyor. Bununla birlikte kadınlar için formel istihdam olanaklarının giderek daraldığını,

 

 *Ucuz kadın emeği üzerinden enformel çalışmanın daha fazla genişlediğini ve bunun yeni öznelerinin ağırlıklı olarak mülteci kadınlardan oluştuğunu,

 

*Ekonomik kriz ve Covid-19 salgını ile birlikte iş ve gelir kaybının olmasının da etkisiyle geçinmenin daha da zorlaştığını,

 

*Kadınların ev içi işler, yoksulluk kriz ve ücretli çalışmanın yükü kıskacında yaşam koşullarının daraldığını gösteriyor.”

 

Tartışmalar  

 

Basına kapalı olarak devam eden toplantının ikinci bölümünde “göçmen kadınların yanı sıra ev eksenli parça başı çalışmanın bu denli yaygınlaşması ve ucuz kadın ve göçmen emeği üzerinden genişlemesi, ekonomik kriz ve Covid-19 salgınıyla derinleşen kadın yoksulluğu ve işsizliği karşısında nasıl bir politika üretmeliyiz? Kimden, ne talep etmeliyiz? Nasıl bir istihdam?” başlıkları üzerinden tartışmalar yürütüldü.