
İran, Rus, Avrupa, Mısır, Japon pazarlarında ekonomik kriz 

2018-04-17 09:05:15


	&nbsp;

	Hikmet Tunç&nbsp;

	&nbsp;

	VAN - Van'da yaşayanların alışkın olduğu İran, Rus, Avrupa, Mısır, Japon pazarları isimleriyle kente gelenlerin dikkatini çekiyor. Ekonomik kriz yüzenden zor günler geçiren pazarların her birinin de ilginç hikayesi var.&nbsp;

	&nbsp;

	Van'da küçük esnafların kooperatifleşerek oluşturdukları tarihi Mısır, Japon, Avrupa, İran, Rus pazarları, isimleri ve kuruluşları itibariyle yerli ve yabancı turistlerin gözde merkezi. Bir taraftan yerli üretimin artması için fuarlar düzenlenirken, diğer taraftan kurulan pazarların isimlerini farklı ülkelerden alması dikkat çekiyor. Yüzlerce küçük esnafın oluşturduğu halk pazarlarında, kadın esnafın neredeyse hiç olmaması ise eleştiri konusu.&nbsp;

	&nbsp;

	Göç nedeniyle yoksullaştırılan halk kuruyor

	&nbsp;

	Van'daki pazarların hikâyesi genel olarak 90'lı yıllara uzanıyor. Göçertme politikasından kaynaklı çevre il ve ilçelerden Van'a gelen yurttaşların büyük maddi sıkıntıdan dolayı ellerindeki malları taşınması kolay olsun diye valizlere doldurarak ticarete başladığı belirtiliyor. O yıllarda "valiz ticareti" olarak adlandırılan bu yöntem daha sonra küçük esnafın girişimiyle büyük halk pazarlarına dönüşüyor.&nbsp;

	&nbsp;

	Rus Pazarı, Sovyetlerin dağılmasından sonra kuruluyor

	&nbsp;

	Zücaciyeden, takı, çanta, giyim, kiras fistan ve daha birçok eşyanın satıldığı tarihi pazarların başında Büyük Rus Pazarı geliyor. Rus Pazarı, Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte yaşanan ekonomik kriz sonucu oradaki metaların daha ucuza mal edilip getirilmesiyle oluşuyor. Fakat pazar halk tarafından rağbet görmüyor. Halk daha çok yerli üretime yönelirken, Dubai, İran, Hindistan gibi ülkelerden gelen metalar daha ucuz olduğu için bu kez onlar satılıyor.&nbsp;

	&nbsp;

	Tek bir kadın esnaf yok!

	&nbsp;

	1999 tarihinde 7 kişinin kooperatifleşerek açmaya karar verdiği pazarın tamamı 5 koridordan ve 100 dükkândan oluşuyor. Bu dükkânların tamamı ise erkekler tarafından işletiliyor. Erkek esnaf, bunu ekonomik krize bağlarken asıl nedeni kadınlar aktarıyor. Kadın esnaf, erkeklerin çokluğundan kaynaklı buraya gelmek istemediğini ifade ediyor.&nbsp;

	&nbsp;

	'Belki Avrupa Birliği'ne gireriz diye'

	&nbsp;

	Türkiye'nin Avrupa Birliği’ne (AB) girme çabalarından esinlenerek “Avrupa Halk Pazarı” ismi alan pazarın kuruluşu hikâyesini de esnaf şöyle anlatıyor: "Türkiye uzun yıllardır Avrupa Birliği'ne girmek içi çabalıyor ama sonuç almıyor. Bunun üzerine biz de 67 esnaf olarak oluşturduğumuz kooperatifte 'Avrupa Halk Pazarı'na karar verdik. Belki Avrupa Birliği'ne gireriz dedik." 43 esnafın bulunduğu pazarda yalnızca 6 kadın esnaf var.&nbsp;

	&nbsp;

	Japon Pazarı'nda kadın hâkimiyeti

	&nbsp;

	2000'li yıllarda kurulan iki katlı Japon Pazarı'nda 20 kadın, esnaflık yapıyor. Ancak ekonomik kriz kadınların işlerini oldukça olumsuz etkiliyor. Baharın gelişiyle birlikte başlayan düğünler biraz işleri arttırmış.&nbsp;

	&nbsp;

	İranlılar pazara uğramıyor

	&nbsp;

	İran Pazarı, komşuluk ilişkilerden kaynaklı ismini alsa da İranlı turistler daha çok AVM'lerde alışveriş yapmayı tercih ediyor. Bu yüzden Pazar esnafı oldukça dertli. Genelde İran ve Irak'tan gelen ürünlerin satıldığı Pazar, 56 dükkandan oluşuyor. Dükkânlardan sadece 4'ünü kadınlar işletiyor.&nbsp;

	&nbsp;

	Mısır Çarşısı'nda kepenkler kapandı

	&nbsp;

	Mısır Çarşısı ise 200'e yakın dükkândan oluşuyor. Etrafında inşa edilen otel ve çok katlı otoparktan kaynaklı esnafın birçoğu kepenk kapatmış durumda. Geriye kalan esnaf ise, iş yapamayacak durumda. Bu pazarda da tek kadın esnaf yok.&nbsp;

	&nbsp;

	Pazarların yıkılacağı iddiası

	&nbsp;

	Ekonomik krizle baş etmeye çalışan pazarların yıkılacağı iddiası da esnafı daha çok kaygılandırıyor. Yan yana kurulan Japon, İran ve Mısır pazarlarındaki esnaf, binaların Belediye ve Valilik tarafından yıkılarak kentsel dönüşüm projelerine devredileceğini iddia etti.&nbsp;

	&nbsp;

	&nbsp;