Melek Avcı

 

ANKARA – Afganistanlı aktivist yazar Hoda Khamosh Jassor, Taliban’a sessiz kalan dünyayı eleştirerek, “Taliban'ın bize merhamet göstermeyeceğini bilmemize rağmen, eğer harekete geçmezsek ölümden daha kötü bir kaderle karşı karşıya kalacaktık. Küresel birliğe ihtiyacımız var, çünkü bugün bu grup, bölge ve dünya için tehlike oluşturabilecek geniş bir sığınak bulmuştur” dedi.

 

Taliban, 2021 yılında Afganistan’da kontrolü yeniden ele geçirdikten sonra kadınların toplumsal hayata katılımını tamamen yasakladı. Kadınların üniversite eğitimi alması, kız çocuklarının altıncı sınıftan sonra okula gitmesi, çalışması ve dışarıda yalnız başına bulunması, Taliban tarafından engelleniyor. Fiili Afganistan hükümeti, bu politikalarını "şeriat" olarak bilinen İslam hukukunun kendi yorumlarına dayandırarak savunuyor. Ancak uluslararası güçler, düzenledikleri göstermelik toplantılarla Taliban’a meşruiyet kazandırmaya ve olumlu bir imaj çizmeye devam ediyor. Kadın örgütleri defalarca ABD ve dünya kamuoyuna çağrıda bulunmasına rağmen, bu çağrılara henüz somut bir yanıt alınabilmiş değil.

 

2022 yılında Time Magazine tarafından dünya çapında en etkili 100 kişi arasında gösterilen aktivist ve yazar Hoda Khamosh, Taliban’ın ilk iktidar döneminden bugüne kadar hiçbir değişim olmadığını, aksine daha kötü günlerin yaşandığını ifade etti.

 

‘Kimliklerini gizleyen insanlar görmeye başladık’

 

Taliban’ın Kabil’e ulaştığında her şeyin çoktan değişmiş olduğunu söyleyen Hoda Khamosh Jassor, halkın kendini korumak için yollar aradığını hatırladığını belirtti. Hoda Khamosh Jassor, “Taliban Kabil'e ulaştığında korkunç bir gün olduğunu hatırlıyorum. Her şey büyük ölçüde değişmişti; herkes saklanmak ve kaçmaya, kendini kurtarmaya çalışıyordu. Sanki Kabil'in Taliban'ın hükmettiği kısmı insanları avlayan zombilerle doluymuş da herkes kaçıyor gibiydi. Şehir kaçan insanlarla doluydu ve bazıları sessizce evlerinde saklanıyordu. Şehrin çehresi aniden değişti ve ertesi gün ara sokaklarda farklı kıyafetler giyen, korkudan kimliklerini gizleyen insanlar görmeye başladık. Uzun elbiseler ve renkli burkalar giyiyorlardı” diye anlattı ilk zamanları.

 

‘Değişim yoktu, kadın düşmanı politikalar ve katliamlar vardı’

 

Hoda Khamosh Jassor, Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesinin üzerinden 15 gün geçmişti ki kadınlara yönelik zulüm politikalarının hemen devreye konulduğunu aktardı. “Tüm sistem, şehir ve yönetim onların eline geçti. Hiçbir kadın dışarı çıkamadı ve aniden tüm okul kapıları ve iş yerleri kadınların yüzüne kapandı” diyen Hoda Khamosh Jassor, herkes değişim beklerken büyük bir hayal kırıklığına uğradıklarını belirtti. Hoda Khamosh Jassor, “Herkes değişim bekliyordu çünkü Taliban'ın değiştiğine ilişkin propaganda yürütülüyor ve bunlar anlatılıyordu ama görünüşe göre silah sesleri, Taliban milislerinin şehri kontrol etmek için devriye gezmesi ve hatta bazı insanları vurması dışında değişimle ilgili ciddi bir şey yoktu” sözlerini kullandı.

 

‘İlk protestomuzu 3 Eylül’de gerçekleştirdik’

 

Taliban’a karşı örgütlenmenin ne derece tehlikeli olduğunu, ancak örgütlenmemenin daha kötü bir kader yaratacağını söyleyen Hoda Khamosh Jassor, ilk harekete geçişlerini şöyle anlattı: “25 Ağustos 2021’de Taliban kabinesinin kurulduğu haberi duyuldu ve bu kabinede hiçbir kadın temsilci yer almadı. Bu, Taliban'ın kadınların topluma katılmasına izin vermek istemediğini açıkça ortaya koymuştu. Böylece bir grup kadın arkadaşım ve ben, bir eylem ve protesto planı düşünmeye başladık. Hepimiz elbette korkuyorduk, ama korkmamıza ve Taliban'ın merhamet göstermeyeceğini, hatta hepimizi öldürebileceğini bilmemize rağmen, eğer harekete geçmezsek ölümden daha kötü bir kaderle karşı karşıya kalacaktık. Bu nedenle, 3 Eylül'de ilk protestomuzu gerçekleştirdik.”

 

 

Kadınlar sokaklara çıktı 

 

3 Eylül’den sonra yapılan her gösteri ve protestoda daha korkunç baskı ve şiddetle karşılaştıklarını dile getiren Hoda Khamosh Jassor, “O günden sonra kadınları dağıtmaya başladılar ve bizimle birlikte olan erkeklerden biri, bizi desteklediği ve cep telefonuyla çekim yaptığı için tüfek dipçiğiyle dövüldü. O andan itibaren artık kaderimizin bu saldırganlık ve dayaktan başka bir şey olmayacağını fark ettik. Bu dünya sadece Taliban liderlerinin medyadaki bariz yalanlarını duydu. Gerçek ise, insanların sakladığı başka bir şeydi. Dünyaya pazarlanan bu yalanlar, kadınları Taliban'ın bu şiddetine, eşitsizliğine ve cinsiyete dayalı ayrımcılığına karşı duracak kadar cesur yaptı. Bu nedenle birçok grup oluşturduk ve bu gruplar yavaş yavaş illere yayıldı. Her kadın, kendi hak arayışı için sokaklara çıktı ve sesini dünyaya duyurmak için protestolar gerçekleştirdi” ifadelerini kullandı.

 

‘Baskıyla geldiler daha güçlü çıktılar’

 

Taliban’ın işkence ve şiddeti arttıkça daha güçlü bir şekilde ayağa kalktıklarını kaydeden Hoda Khamosh Jassor şunları belirtti: “Evet, elbette Taliban'ın şiddetine ve eylemlerine katlanmak zordu, ancak bu eylemler bizi daha da güçlendirdi. Bir sonraki protestolara daha güçlü adımlar atmamıza ve sesimizi yükseltmek için büyük gruplar oluşturmayı düşünmemize neden oldu. İlk başlarda işimiz daha kolaydı; en azından protestolar sırasında kaçabiliyorduk. Ancak daha sonra her protesto sırasında evlerimize girmenin yolunu da buldular. Adreslerimizi takip ettikten sonra protestoları organize edenlerin peşine düştüler. Ardından onları yakalayıp cezaevine götürüyor, işkenceye, zorla itirafa, büyük miktarlarda para çalmaya ve hatta cinsel saldırıya maruz bırakıp tecavüz ediyorlardı.”

 

‘Dünya Taliban’a ses oldu!’

 

Uluslararası güçlerin sessizliğine dikkat çeken Hoda Khamosh Jassor, öfkesini şu sözlerle paylaştı: “Giderek artan bu dehşeti sona erdirmek için dünyadan bir yanıt bulamadığımız gibi, dünyanın Taliban'a büyük miktarlarda para desteği vererek ve onları büyük konferanslara davet ederek Taliban ile ilişkisinin arttığını görüyorum. Kadınların, çocukların ve tüm halkın haklarına, eşitliğine ve özgürlüğüne daha fazla odaklanılması; terörizmin büyütülerek beslenmesine ve Taliban ideolojisinin yayılmasına son verilmelidir.

 

Taliban dünyada geniş bir sığınak buldu

 

Elbette, önceden düzenlenmiş programlar ve Doha toplantıları aracılığıyla Taliban'ı büyük bir aldatmacayla insanlara dayatan, uluslararası güçlerin ta kendisidir. Şu anda bile Taliban'ın halka yaptığı zulme ve sessiz ölümlere gözlerini kapatmış durumdalar ve görmek istemiyorlar. Küresel birliğe ihtiyacımız var, çünkü terörizm ve terörizmin beslenmesi sadece Afganistan'ın meselesi değildir. Bugün bu grup, bölge ve dünya için tehlike oluşturabilecek geniş bir sığınak bulmuştur.”

 

Dünya kadınlarına çağrı

 

Hoda Khamosh Jassor, uluslararası güçlerin dayatmalarına karşı mücadeleyi güçlendirecek olanların dünya kadınları olduğunun altını çizerek, dayanışma çağrısında bulundu.  Hoda Khamosh Jassor, “Şu anda Afganistan'da cinsiyet ayrımcılığı üzerine çalışıyoruz ve bu konunun, Afganistan'da ve tüm dünyada ataerkilliğin sona erdirilmesine yardımcı olabileceğine inanıyorum. Dünya kadınlarını, Afganistan'da Taliban tarafından gerçekleştirilen adaletsizlikler karşısında sessiz kalmamaya çağırıyoruz. Onları, ülkelerinin Taliban'ı destekleyen politikalarına karşı durmaya davet ediyoruz; çünkü bu politikalara, eşitsizliklere ve adaletsizliklere son verebilecek olanlar yalnızca insanlardır” dedi.